50508

•    Nauka matematyki w całej swej teorii, geometria, trygonometria, algebra do czwartego stopnia włącznie, historia namralna e wszystkich trzech działach, fizyka, chemia, języki szczególnie język krajowy i język powszechny w Europie, literatura historia powszechna w ogóbtości. a w szczególności historia narodów europejskich, prawa cywilne i kryminalne krajowe. Morabie stosunki między sobą obywateli, ich stosunki z wszelkimi urzędnikami województwa, powinność i władza urzędników względem obywateli

•    Do innych wszystkich w tej szkole nauk i umiejętności będą używane jedynie tylko książki elementarne, przepisane przez magistraturę nad edukacja położoną

Szkoła piąta jest szkołą głósoią.

•    Na 12 liceów, czyli szkół wojewódzkich potrzeba przynajmniej jednej szkoły głównej, która ma się składać z wydziałów.

•    W pierwszym wydziale: historia namrabia. fizyka, matematyka, chemia, astronomia, system świata i jego odwieczne ustawy, zastosowane do naszej ziemi roślin, zwierząt i ludzi; moralność, czyli wkład powinności i należności człeka gruntujących się na odwiecznych ustawach stwórcy Boga.

•    W drugim wydziale dawana będzie nauka praw cywilnych i administracyjnych. YV stosunku do wydziahi prawa i admiiustracji maja być wyznaczone magistraniry sądowe i magistratury administracyjne, przy których wychodzący po skończonych naukach z wydziahi pewną liczbę lat praktykować obowiązani będą.

•    Trzeci wydział składać ma szkołę nauk lekarskich Przy wydziale lekarskim należy założyć stosowny instytut kliniki, obejmujący praktyczne leczenia wszystkich rozmaitych chorób ludzkich.

•    Czwarty wydział obejmuje języki, literaturę z jej częścią porównawczą samych wyborowych wzorów tak z dzieł starożytnych, jak z nowoczesnych oraz nauki sztuk pięknych.

•    Nauki i umiejętności dopiero staja się użyteczne, gdy są zastosowane w praktyce do użytku publicznego.

•Te wszystkie szkoły trzeba tak między sobą ustosunkować i tak ustopniować. aby od szkół najniższych do najwyższych jedna dmgiej podawała dobrze usposobionych uczniów. Nad tak urządzoną administracją wychowania i oświecenia publicznego ma być ustanowiona administracyjna magistratura. a przy każdej szkole ma być administracyjny dozór Pierwsze i drugie składać się maja z samych najmoralniejszych ojców familii i z samych najoświeceńszych w narodzie obywateli również tylko ojców familii.

- Staszic był jednym z bojowników zmiany prawa małżeńskiego w Polsce. Stojąc na pozycjach postępowych występował jako przeciwnik katolickiej zasady nierozerwalności małżeństwa.

• jednym z dążeń Staszica było uregulowanie kwalifikacji urzędników pozostających w służbie administracyjnej. Dążenie to kierował przeciwko szlachcie, zajmującej stanowiska państwowe z racji swego urodzenia, uważając, że punkt ciężkości leży nie w urodzeniu, a w odpowiednich kwalifikacjach i przygotowaniu do pełnienia służby publicznej.

JĘDRZEJ ŚNIADECKI O WYCHOWANIU DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Z piątego rozdziału dzieła O wychowaniu dzieci, O fizycznym wychowaniu dzieci.

WYCHOWANIE DZIECI PO SKOŃCZENIU ROKU ŚIÓDMEGO. CZYLI PO WYRŻNIĘCIU SIĘ POWTÓRNYCH ZĘBÓW Wychowanie początkowe:

•    Dzieci obojga płci mogą być chowane razem do 12 roku życia. Później osobno, ponieważ płeć każda mająca żyć inaczej i inne tak fizyczne jak i moralne obowiązki wypełniać, innego potrzebuje wychowania.

•    Po ukończeniu 7 roku życia należy powoli kształcić coraz więcej umysł i to kształcenie w każdej płci różne być powinno Rozdzielenie to prowadzić do skutku przez dawanie dzieciom takich zabaw, które prowadza do ich przyszłego zajęcia Rozdział ułatwią także inne zainteresowania dziewcząt i chłopców co do spędzania czasu.

•    Każdy ma w sobie prawdy, których się żyjąc nauczył i nauczyć musiał, które czul ale których nigdy słowami nie oddał. Wynalazca, który te prawdy odkrywa nauczyciel, który je uczniom objawia nie uczy go tych prawd, ale go zastanawia nad nimi i uczy je oddawać słowami. Pokazuje mu przez to prawdy, które w sobie nosi..

•    Dzieci żyjąc swobodnie kształcą swoje ciało i utwierdzają zdrowie,, kształcą tym samym swój umysł i wzbogacają coraz nowymi wiadomościami Cała szńika rodziców i nauczycieli w tym, aby ich takimi rzeczami zaprzątać, takimi bawić i przyjemnie zajmować, które by zatrudniając ciało i kształcąc zajmowały umysł i nowymi wyobrażeniami wzbogać idy.

•    Łącząc wychowanie fizyczne z moralnym, których nie można rozdzielić. Cała tajemnica dobrego wychowania polega na tym. aby i ciało i umysł doskonale wykształcić, aby utrzymać między mmi przyzwoita równowagę, aby uprawy żadnej władzy nie zaniedbać, ale żeby żadnej nie pozwolić wygórować zbytecznie i bujać z krzywda i uszczerbkiem drugich.

•    Jest to przesąd i bardzo zły. a na nieszczęście powszechny nałóg, aby dzieci uczyć wszystkiego z książek. bo te są tylko dla dojrzałych, żeby je nad tymi książkami trzymać jak przykute. Jest to nieomylny sposób zbrzydzeiua na zawsze nauki i zrujnowania zdrowia

•    Umiejętności dokładne nie są dla dzieci są tylko dla małej liczby osób dorosłych i ogóhi dojrzałych Nigdy ten nic nie nauczy nikogo, kto nie uczyni swojej nauki przyjemną

•    Nauki dla dzieci w wieku 12-15 lat: czytanie i pisanie, rachunek, i to mechaniczny, bo objęcie teorii rachunku potrzebuje bardzo dobrych głów i bardzo dojrzałych, rysowanie, tańce, jeżdżenie na koniu, pływanie i bieganie do mety. ćwiczenia się w użyciu rozmaitej broni i polowanie, strzelanie do celu, do ciał w biegu, w locie, zręczne strzelanie z konia itp.

•    Uczenie się mowy następuje wkrótce po urodzeniu i tym samym idzie porządkiem, co nabywaiue wyobrażeń; i dlatego każde wyobrażenie ma odpowiadający sobie wyraz w pamięci dlatego myślimy i rozumiemy za pomocą wryrazów albo za pomocą znaków. Dlatego najlepszym dowodem oświecenia narodu jest wydoskonalenie, czystości i dokładności jego mowy. bo w niej jest skład wszystkich jego myśli i całej jego nauki. Dlatego każdy naród powinien mieć swoje własne nauki, powinien je sobie przyswajając, powinien je mieć we własnej swojej mowie, inaczej nigdy oświecony nie będzie.

•    Należy dzieci dobrze nauczyć wymowy. To pierwsza bardzo ważna nauka, którą dzieci powinny odebrać od ojca i matki. Pierwsi nauczyciele powiniu tę umiejętność udoskonalić.

•    Rzeczy należy nazywać zawsze najwłaściwszym wyrazem i nigdy nie używać takiego wyrazu, któtym byśmy dziecku nie dali poznać dokładnego znaczenia lub nie pokazali samego przedmiotu.

•    Obciążamy głowy dzieci ucząc je za wcześnie gdy jeszcze nie są na to gotowe. Takim przeładowaniem wykrzywiamy mózgi i uczymy koślawo myśleć. Stosowne w odpowiednim czasie użycie sił pokrzepia tak zaniedbanie jak nadużycie osłabia, psuje i niszczy.

Q iQ konch jfatedadi uczących się flkaafli i matematyki

•    Nie pojmują tej wiedzy i uczą się jej bezmyślnie, tego co się nauczyli łatwo zapominają i w wieku dojrzałym na nowo uczyć się muszą do nauk tych można powrócić po ukończeniu 21 roku życia