1.1.2 Selektywny dobór rodziców
Tendencja polegająca na doborze partnerów w sposób nielosowy na podstawie charakterystyk psychologicznych. Jeśli ich podobieństwo genetyczne będzie większe to podobieństwo ich dzieci do siebie będzie większe. Wzrasta odziedziczalność wspólnych cech. Pozytywny dobór rodziców (podobieństwo) - zwiększa zmienność danej cechy w kolejnych pokoleniach
Dopełniający ( komplementarny) dobór rodziców - zmniejsza zmienność danej cechy w populacji, bo ludzie będą zbliżać się do średniej. Ważne dla zmienności IQ.
1.1.3. Wariancja nieaddytywna - interakcja alleli mających to samo lub różne loci. Czynniki nieaddytywne, mające charakter procesualny, wynikający z interakcji dziedziczonych genów nie są wspólne dla rodziców i dzieci, ale mogą być wspólne dla rodzeństwa, czego prawdopodobieństwo wynosi 1:4. U MZ czynnik ten jest wspólny. Jej wpływ obniża poziom odziedziczalności ( stosunku wariancji addytywnej do genotypowej -w wąskim rozumieniu, a w szeroku powoduje wzrost wskaźnika odziedziczalności) Dominacja - wynika z interakcji dwóch alleli tego samego genu z czego jeden wywiera silniejszy wpływ na fenotyp, więc zmniejsza się podobieństwo fenotypowe dla DZ. Epistaza - wynika z interakcji genów mających różne umiejscowienie w chromosomie, wpływ na fenotyp może być nie do przewidzenia, zmniejszą podobieństwo DZ. - Skrajnie występuje emergeneza( mechanizm polega na tym, że wariancja określonej cechy determinowana jest nie wpływem addytywnym, ale unikatową konfiguracją kilku lub więcej niezależnych bądź częściowo niezależnych genów mających różne loci).
1.1.4. Czynniki środowiskowe - wspólne i specyficzne
Środowisko wspólne - wspólne doświadczenia osób tworzących rodzinę ( osobowość członków rodziny, ich zachowania względem siebie, interakcji rodzinnych, otoczenia fizycznego, statusu ekonomiczno - społecznego, tradycji rodzinnych itd.) - ten czynnik niewiele wyjaśnia, za to jest ważny przy IQ.
Środowisko specyficzne - odnosi się do zasobu indywidualnych doświadczeń danej jednostki, różnych dla osób o odmiennej wrażliwości na bodźce środowiskowe. Z wyjątkiem zdarzeń losowych działają w sposób systematyczny. Są to przypadkowe zdarzenia ( choroba), interakcje między rodzeństwem, struktura rodziny, sposób postępowania rodziców, czynniki pozarodzinne. Istotny wpływ na cechy osobowości. Tu zalicza się także błąd pomiaru.
1.1.5. Interakcja i korelacja genotypu i środowiska -
Wpływy genetyczne są modyfikowane przez środowisko, a genotyp może być czynnikiem pośredniczącym. Interakcja i korelacja.
Interakcja genotypu i środowiska oznacza, że cześć wariancji, która może być przypisana statystycznej interakcji pomiędzy różnymi genotypami a środowiskiem. Optymalizacja rozwoju danego genotypu przez środowisko.