ugod/pojednania.
- zasada legalizmu - sąd stoi na straży prawa materialnego i procesowego i nic poza tymi regułami nie może się zdarzyć
(sąd odrzuci każda ugodę stron, która byłaby poza prawem materialnym),
- zaczyna spotykać się z oporami:
- wyrok zgodny z prawem materialnym niekoniecznie jest zgodny z wolą stron.
Proces sądowy jest zbudowany w formie
procesu kontradyktoryjnego - wojna argumentów, zaognianie konfliktu (obciążanie
drugiej stron, a nie szukanie ugody,
porozumienia).
- koncepcja postklasyczna - proces miał prowadzić do rozwiązania konfliktów, tak aby nie antagonizować stron i
prowadzić do ugody.
-jego zwolenników można nazwać zwolennikami postklasycznej koncepcji procesu -nie rozstrzygać, a rozwiązywać zgodnie z wolą stron.
- ta wizja procesu oparta jest na modelu proceduralnym, na regułach czystej sprawiedliwości proceduralnej i na
metodach konsensualnych rozwiązywania konfliktów (mediacja, koncyliacje, etc).
- przewodnie hasła:
- Fair Traił - uczciwe i rzetelne postępowanie (by spełniało standard czystej sprawiedliwości, równe szanse dla stron);
pojednać, a nie sądzić (zastąpić metody adjudykacyjne, formami konsensualnymi), ta konstrukcja wywodzi się z 2 i 14
poprawki do konstytucji USA, w której stwierdza się, że każdemu powinien być zapewniony stosowny/odpowiedni
proces sądowy. Dopiero w drodze zabiegów interpretacyjnych konstytucja wyróżniła klauzulę due proces of law
(zinterpretowana, że to fair trail). Do pierwszej połowy XX wieku była to martwa klauzula konstytucyjna. Zaczęto to
pojecie stosować dopiero po II wojnie światowej, gdy do świata doszły wiadomości jak wyglądają procesy stalinowskie
(oskarżony po torturach przychodzi, by przyznać się do win, których nie popełnił, eto)
- w demokratycznym procesie istnienie domniemanie niewinności oskarżonego, w procesie hitlerowskim musiał
udowodnić swoją niewinność, a w stalinowskim musiał udowodnić swoją winę :p -ta klauzula została najpierw wpisana do konwencji międzynarodowych. Z prawa międzynarodowego była recypowana
przez wszystkie konstytucje państw demokratycznych. Wprowadziła je tez polska konstytucja z 1997.
- reguła ta dostaje rożne rozwiniecie, na terenie różnych gałęzi prawa (szczególnie w procesie karnym). Z tego to
powodu na terenie prawa karnego idea fair trail obejmuje także domniemanie niewinności, in dubio pro reo, nie ma
przestępstwa bez ustawy, zasada zakazu stosowania represyjnych form, prawo do bycia wysłuchanym, dostęp do akt
sprawy, NEMO SE ISPUM ACCUSRE TENARUM (prawo do milczenia, oskarżony
nie musi się sam obciążać, przyznawać
się do rzeczy, które będą wykorzystane przeciwko niemu).