51178

fornw. W nauce Zenona z Kition czynnik bierny odgrywał tę samą rolę co forma substancjalna u ucznia Platona, pnemna natomiast była pojmowana przez stoików materialnie (byl to materializm dvnamistvcznv a nic. jak u atomistów mcchanistyczny) co miało związek z ich podstawowym założeniem - odwrotnym do powszechnego w owych czasach a zapoczątkowanego przez Platona dualizmu (gr. óuouopóę, tri. dualismoz) - czyli monizmem (gr. póvoo; tri mónos - jedyny): cały świat ma jednolitą materialną budowę, jest ożywiony i doskonały. Momzm stoicki jest monizmem mieszanym związanym z pante izmem (gr. 7iav0£iopóę; tri. pantheos). W poglądach Zenona z Kition panteizm przekładał się na stwierdzenie, że pnemna jest wszędzie jedna i ta sama, przenika ona cala bierną materię (tworzącą i bezroziunne rzeczy martwe, rośliny, zwierzęta jak i rozumnego człowieka) jednocześnie kształtując ją (forma nie jest w swej istocie różna od materia; mają one podobną naturę).