51277

MYŚL POLITYCZNA W LATACH 1918-1989

Konflikty polityczne i społeczne 1918-1845

-    traktat wersalski z 1919 roku kończył okres brutalnej wojny światowej, która pochłonęła wielomilionową szerzę ofiar

-    nie spełnił on jednak pokładanych w nim nadziei na zapewnienie długotrwałego pokoju

-    po dwudziestu latach wybuchł jeszcze straszniejszy w skutkach konflikt światowy

-    przyczyn kruchości traktatu było wiele, najistotniejsza tkwiła w zmianach jakie zaszły po I wojnie światowej

-    zmiany te były z kolei źródłem konfliktów narodowościowych, społecznych i politycznych

Najistotniejsze skutki I wojny światowej

-    europejskie mocarstwa kolonialne (Anglia, Francja, Niemcy) utraciły na znaczeniu międzynarodowym

-    ich miejsce zaczęły zajmować Stany Zjednoczone

-    wojna nie rozwiązała większości problemów, dla których wybuchła

-    stała się przyczyną ogromnego zniszczenia i związanego z tym kryzysu gospodarczego

•    wojna umożliwiła ruchom robotniczym urzeczywistnienie idei rewolucyjnych

-    wojna doprowadziła do ogromnych zmian na mapie politycznej Europy

-    decydujące znaczenie dla wybuchu drugiej wojny światowej

-    po wojnie narastające konflikty społeczne i ustrojowe

-    odzwierciedleniem stał się kryzys ustroju liberalno-demokratycznego (większość nowopowstałych, jak i już istniejących

państw zaczęło przyjmować demokratyczne konstytucje, tworzyć organizacje reprezentacji społecznej, itd.,

-    większe ograniczeniom ze strony państwa - tworzenie państw totalitarnych i autorytarnych

-    okres międzywojenny to czas ogromnej aktywności społecznej, politycznej i ekonomicznej mas, który zaczynały jednak podlegać

istotnym manipulacjom ze strony zręcznych demagogów (Lenin, Stalin, Hitler, itd.)

Klimat intelektualny

-    potężny krok w różnych dziedzinach nauki - Einstein, Planck, Bohr, Rutheford, itd.)

-    rewizja poglądów dotyczących świata, człowieka i w konsekwencji państwa i prawa.

-    cechy szczególne klimatu intelektualnego tego okresu:

-    płynność, niepewność, zmienność

•    subiektywizm

-    człowiek to istota irracjonalna, rządzona przez popędy i podświadomość

-    mnogość szkół filozoficznych (pluralizm nurtów i wątków myślowych)

Lad jałtański i jego załamanie

-    ustalony w Jałcie i Poczdamie powojenny porządek regulował dokładnie podział wpływów pomiędzy dwa supermocarstwa: USA i

ZSRR

-    rok 1989 jest formalnie przyjmowany za rok destrukcji ustroju komunistycznego w państwach bloku socjalistycznego

-    państwa Europy Środkowowschodniej znalazły się pod bezpośrednią kontrolą Związku Radzieckiego

-    narzucano im socjalistyczny ustrój

-    wprowadzano gospodarkę planowo-rozdziekzą

-    urzeczywistniano „radziecką (stalinowską) koncepcję państwa"

-    okres od 1945 do 1989 roku charakteryzował się ogromną rywalizacją USA i ZSRR o hegemonię nad światem

-    dochodziło do licznych konfliktów politycznych, „walk" wywiadów

-    poczucie narastającego napięcia („zimna wojna")

•    nie doszło do zbrojnej konfrontacji między mocarstwami dzięki groźbie nuklearnej zagłady

Był to również okres „rywalizacji" między ustrojami polityczno-gospodarczymi, między socjalizmem i liberalizmem, między gospodarką planową, a kapitalistyczną.