51645

S rachunki z ułamkami z zastosowaniem ich do pisania rejestrów i różnego

rodzaju rachunków; geometria praktyczna z użyciem, rozmaitych narzędzi takich jak: stolika, busoli;

rysunki maja być stosowane dla narzędzi, maszyn w rolnictwie, sprzętów domowych, rzemiosłach i rękodzielniach; s książka do czytania ma zawierać same moralne stosunki i obowiązki dzieci względem rodziców, rodzeństwa, bliźnich, mieszkańców miasta, naczelnika miasta, urzędników rady manipulacyjnej;

s z księgi praw administracyjnych ma być dodany wypis z obowiązkami naczelnika miasta i urzędników manipulacyjnych; s ogólna znajomość geografii, przynajmniej swojego miasta, obwodu,

województwa, ogólne wiadomości o ziemi, minerałach, roślinach, zwierzętach, zjawiskach fizycznych, żywiołach, gazach, elektryczności Do każdego z tych przedmiotów mają być oddzielne podręczniki zatwierdzone przez rząd.

3    szkoła praktyczna: fabryki, nauka rzemiosła, rękodzielnia

4    szkoła licealna: w każdym województwie

o miała być wstępem do świątyni nauki i umiejętności; o nie będzie do niej dopuszczony nikt kto nie ukończył szkoły elementarnej i nie zdał egzaminu (nie złożył świadectwa ukończenia) o matematyka w całej teorii, geometria, trygonometria, algebra do 4 - tego stopnia włącznie, fizyka, historia naturalna we wszystkich trzech działach, chemia, język narodowy i powszechny w Europie, literatura, historia powszechna w ogólności, a w szczególności historia narodów europejskich, prawa cywilne i kryminalne krajowe;

o z kodeksu administracyjnego należało dodać wpis o moralnych stosunkach między obywatelami, stosunkami z urzędnikami województwa, powinności i władzy urzędników względem obywateli

5    szkoła główna (rodzaj uniwersytetu):

o - na 12 liceów ma przypadać jedna szkoła główna; ma składać się z wydziałów;

o w I - wszym wydziale będą wykładane: historia naturalna, fizyka, chemia, matematyka, astronomia, systematyka świata zwierząt, roślin, ludzi; moralność, czyli powinności i należności człowieka wybudowane na przykazaniach Boskich; o II wydział: prawo cywilne i administracyjne; o III wydział; medycyna

o IV wydział: język, literatura (także dzieła starożytne), nauki sztuk pięknych; o ważna jest umiejętność posługiwania się wiedzą teoretyczną, gdyż ludzie którzy są tylko teoretykami traktowani są na równi z próżniakami; o aby wykorzystać w praktyce zdobytą wiedzę tworzono instytucje APLIKACJI; o przy wydziale medycznym należy założyć instytut medyczny, rodzaj szpitala, w którym będą leczeni ludzie „w celach badawczych" o na wydziale prawa i administracji mają być wyznaczone magistratury (dzisiejsze aplikacje, specjalizacje) sądowe i administracyjne

Szkoły należy ułożyć w odpowiedniej hierarchii, aby po ukończeniu jednej uczniowie mogli „przejść" na wyższy poziom edukacji, mają być ze sobą połączone, ale nie tworzyć jednego instytutu a ze sobą współdziałać.

Staszic dążył do uregulowania kwalifikacji urzędników pozostających w służbie administracyjnej. Były to działania skierowane przeciwko szlachcie, która zdobywała często swoje urzędy wg urodzenia a nie wg zdobytych umiejętności. Nad szkołami miał być sprawowany nadzór.