9 (301)

do pisania, nazywana „maszyną leworęczną o ogólnym zastosowaniu", jesi łatwiejsza do opanowania przez osoby leworęczne na skutek umieszczenia na klawiszach po lewej stronie liter najczęściej występujących w tekstach Metody nauczania, np. nauka pisania w szkole podstawowej, są równie/ planowane dla dzieci praworęcznych (34, 48) Niektóre korzyści wynika jące z praworęczności przedstawiono w ramce 6.7.

Uprzywilejowanie praworęczności wykracza poza okres dzieciństwa Kiedy na przykład osoby leworęczne pragną podjąć pracę wymagającą obsługi skomplikowanej maszyny, okazuje się często, że mimo przystoso wania metod ćwiczenia do potrzeb osób leworęcznych, nadal bardzo I trudno jest im osiągnąć tempo pracowników praworęcznych. Wielu pracodawców uważa, ze trudniej jest wyuczyć leworęcznych niz prawo ręcznych, że pracują oni wolniej i łatwiej ulegają wypadkom. Wszystko to ogranicza możliwości zatrudnienia osób leworęcznych (48).

Zagrożenia związane z rozwojem ruchowym

Większość ludzi uważa, że jedynym poważnym odchyleniem w rozwoju koordynacji ruchowej oraz w nabywaniu sprawności jest niezręczność ruchowa. O ile niezręczność ruchowa jest bezsprzecznie odchyleniem mającym poważne konsekwencje dla psychicznego i społecznego przysto sowania dziecka, to wcale nie jest zaburzeniem jedynym. Szereg innych nieprawidłowości w rozwoju ruchowym może mieć poważne reperkusje psychologiczne. Niektóre z nich przedstawimy poniżej.

Opóźnienie rozwoju ruchowego

Opóźniony rozwój motoryczny dziecka to poziom rozwoju niższy, iii/ przewidują normy dla danego wieku. W rezultacie dziecko nie mozo nauczyć się sprawności, które powinno sobie przyswoić zgodnie / oczekiwaniami społecznymi. Na przykład dziecko, które nie opanowało w przewidzianym normami czasie czynności chodzenia i samodzielnego jedzenia, jest uważane za „opóźnione".

Istnieje wiele przyczyn opóźnienia rozwoju ruchowego, przy czym tylko niektóre z nich można wykryć. Jedną z przyczyn bywa uszkodzenie mózgu przy porodzie lub niesprzyjające warunki rozwoju w łonie matki albo w#' wczesnych okresach życia. Bardzo często jednak opóźnienie wynik,i /

ROZWÓJ RUCHOWY

298

braku okazji do uczenia się sprawności ruchowych, gdy rozwój odbywa się w niesprzyjających warunkach środowiskowych, z nadmiernej opiekuńczości rodziców lub z braku u dziecka motywacji do opanowania owych sprawności. Stwierdzono na przykład, że matki ograniczające swobodę dzieci wpływają hamująco na poziom ich sprawności ruchowych, podczas gdy matki stymulujące ten rozwój wpływają na podwyższenie tego poziomu (69).

Skutki opóźnienia rozwoju ruchowego stanowią pewne zagrożenie dla dobrego przystosowania psychicznego i społecznego. Dzieje się tak z dwóch powodów. Po pierwsze, opóźniony rozwój ruchowy dziecka wywiera niekorzystny wpływ na jego pojęcie własnego „ja". W rezultacie dochodzi często do zaburzeń emocjonalnych i zaburzeń zachowania Na przykład, gdy dzieci podejmują wysiłki, aby osiągnąć upragnioną niezależność i gdy się to im nie udaje, wówczas muszą korzystać z pomocy innych osób, co wywołuje stan frustracji. Z kolei, gdy podrastają i porównują swoje osiągnięcia z sukcesami swoich kolegów, doznają poczucia niższości, stwierdzając znacznie gorsze własne rezultaty. Stan frustracji i poczucie niższości prowadzą zawsze do zaburzeń emocjonalnych i zaburzeń w zachowaniu, które stanowią pewne ryzyko dla właściwego przystosowania. Po drugie, opóźnienie rozwoju ruchowego stanowi zagrożenie, ponieważ nie daje podstaw do dalszego rozwoju sprawności motorycznych. Skoro kształtowanie sprawności ulega opóźnieniu z powodu braku podstaw, od których ten rozwój zależy, dziecko może znaleźć się w bardzo niekorzystnej sytuacji, gdy zechce bawić się z rówieśnikami. Dzieje się tak dlatego, że wczesne kontakty społeczne przybierają najczęściej postać wspólnej zabawy. Jeśli dziecku brak sprawności ruchowych niezbędnych do udziału w zabawie z kolegami, zostanie wykluczone z grupy zabawowej i tym samym pozbawione przyjemności, jakiej zaznają rówieśnicy, a także straci okazję do uczenia się umiejętności zabawowych i społecznych, które oni sobie przyswoją.

Nierealistyczne oczekiwania związane ze sprawnościami ruchowymi

Oczekiwania nierealistyczne to takie, które bazują raczej na nadziejach i pragnieniach niż na możliwościach jednostki. Tak np. w dziedzinie rozwoju ruchowego oczekuje się, że dzieci osiągną koordynację ruchową i nauczą się sprawności, zanim będą do tego dojrzałe.

ZAGROŻENIA

299