52966

Forma czynności prawnych

Rola formy w najdawniejszym prawie rzymskim

Forma nie była traktowana jako uzewnętrznienie woli, ale jako wyrażenie treści aktu, które powodowało skutki prawne.

Najdawniejsza forma - rytualnie wypowiedziane słowa, czasem z udziałem świadków

Czynności per aes et libra ni - powstające za pomocą spiżu i wagi. Konieczne były wówczas odpowiednie słowa, świadkowie, wagowy odważający spiż (aes). Potem posługiwano się pieniądzem.

Mała ilość istniejących aktów prawnych - wiele z nich służyło do kilku celów (np. in iure cessio)

Czynności nieformalne - początkowo miały charakter tylko faktyczny, dopiero z biegiem czasu stały się aktami formalnymi.

Korelacja formy

PROUT QUIDQUE CONTACTUM EST, ITA ET SOLVI DEBET (Jak coś zostało zawarte, tak wiirno być i rozwiązane)

Od późnej republiki istoty czynności prawnej dopatrywano się w woli - specjalna forma była jedynie uzewnętrznieniem

Rosła rola formy pisemnej - pod wpływem hellenistycznym

Materiał piśmienny - tabliczki drewniane (tahulae). papirusy (chartae). pergaminy (nienibranae)

Typy dokumentów

o dyspożytywne (konstytutywne) - jeśli pismo było konieczne dla ważności aktu prawnego

o deklaratywne - gdy pismo służyło celom dowodowym rodzaje dokumentów deklaratywnych:

-    testatio (dokument ze świadkami, najczęściej siedmioma, w trzeciej osobie)

-    chirographuni (dokument w pierwszej osobie, bez świadków)

tabelliones - zawodowi pisarze dokumentów

Justynian przy pewnych ważnych aktach (kupna, zamiana, darowizna) dal wybór formy.

Dokumenty prywatne - docunienta pmatn (np. chirographa)

Dokumenty o charakterze publicznym:

-    instrumentu publice confecta - dokumenty sporządzane przez tabelliones instrumanta quasi publice confecta - dokumenty z podpisami przynajmniej 3 świadków

-    instrumentu publica - oświadczenia stron składane przed władzami