53015

•    Receptum nautarum, cauponum, stabuliarorum - to przejęcie przez właścicieli statków, zajazdów i stajen zwiększonej odpowiedzialności za rzeczy umieszczone u nich przez podróżnych. Miało to na uwadze ochronę przede wszystkim ubogich podróżnych przed manipulacjami ze strony bogatych właścicieli statków, zajezdni i stajen.

c) Pacta legitima

Umowy te uzyskały ochronę procesową dopiero w okresie dominatu na podstawie konstytucji cesarskich.

Do najbardziej typowych pacta legitima należały:

•    Pactum dotale - nieformalna umowa o ustanowienie posagu,

•    Kompromis - to umowa, w której strony powierzały prywatnemu sędziemu rozstrzygnięcie istniejącego miedzy nimi sporu.

W prawie klasycznym umowa taka uchodziła za niezaskarżalne pactum, chyba że strony wzmocniły ją stypulacjami karnymi.

•    Darowizna - nieformalna umowa, na której podstawie jedna osoba (darczyńca) zobowiązywała się za zgodą drugiej strony (obdarowanego) kosztem swojego majątki dokonać na jego rzecz przysporzenia pewnej korzyści majątkowej.

Była więc to umowa, ponieważ obdarowany musiał ją przyjąć. Była zaskarżalna tylko w wypadku, jeśli darczyńca uczynił swoje przyrzeczenie w formie stypulacji.

Darowizna jest czynnością bez podłoża ekonomicznego. W prawie rzymskim nie była popierana. Istniało wiele ograniczeń takich nieodpłatnych przysporzeń majątkowych. Zakazem objęte zostały darowizny między małżonkami. W okresie dominatu utrudniono darowizny przez wprowadzenie tzw. Insynuacji - czyli ujawnienia aktu w odpowiednim rejestrze.