53096

Zastępstwo

Zasada niedopuszczalności do zastępstwa przy czynnościach prawnych, które z reguły powinny być dokonywane osobiście, (chodziło o zastępstwo bezpośrednie - występowanie w cudzym imieniu z bezpośrednim skutkiem dla zastąpionego)

-    nikt nie może nabyć prawa pizez osoby nie podlegające jego władzy

-    nikt nie może wejść w stosunek obligacyjny, z którego byłaby zobowiązana strona trzecia

Posługiwano się dziećmi będącymi pod władzą i niewolnikami.

Wszelki ich nabytek szedł ipso iure na rzecz osoby mającej nad nimi władzę.

PER LIBERAS PERSON AS, QUAE IN POTESTATE NOSTRA NON SUNT,

ADQUIRI NOBIS NIHIL POTEST

(przez wolnych nie będących pod władzą danej osoby nic nie mogło być dla niej nabyte) posługiwano się więc osobami podległymi.

Od II w. p.n.e. opiekun i procurator (wolny zarządca majątku) mogli występować jako zastępcy przy nabyciu posiadania oraz własności przez traditio.

Rozporządzenie dokonane przez nieuprawnionego w razie wyrażenia na to ogólnej lub szczegółowej zgody było ważne.

W prawie klasycznym i za Justyniana - zgoda po lub przed rozporządzeniem W prawie klasycznym - zgoda tylko przed

Wedle ius chile zastępstwo niedopuszczalne było przy zobowiązaniach

1.    zastępstwo bez|>ośrednie - występowanie w cudzym imieniu z bezpośrednim skutkiem dla zastąpionego

2. zastępstwo pośrednie - gdy osoba działała we własnym imieniu ale na cudzy rachunek. Korzyści i straty były wyrównywane z zastąpionym na podstawie łączącego icli stosunku (najmu pracy, opieki itp.)

Zastępstwo dobrowolne podstawą było upoważnienie (iussmn, mandatmn) lub późniejsze zatwierdzenie

Zastępstwo konieczne - gdy zastąpiony nie miał zdolności do czynności prawnych lub miał ją ograniczoną.

N u n t i u s (posłaniec) - nie był zastępcą, „przenosił” jedynie oświadczenie woli

Dopuszczono z czasem zastępstwo przy: nabyciu posiadania spadku

-    ustanawianiu łderow^rnika przedsiębiorstwa (institor)

Prawo do zastępowania mogło polegać na:

otrzymaniu zlecenia (mandatum) w drodze dobrowolnej umowy obowiązku urzędowym nałożonym na opiekunów

-    na zajęciu się cudzymi sprawami bez zlecenia (negotiorum gestio)