53464

—* tzw. Pakty Praw Człowieka w 2 aktach (lata 60’te): Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych -moc wiążąca, ale brak mechanizmów gwarancyjnych dla jednostki;

—* tzw. Europejska Konwencja o ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności (1950) — oprócz praw też mechanizmy gwarancyjne, tj. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu;

—* w ramach UE - ETS sam „odnalazł” wiele praw w ogólnych zasadach prawa, co zostało potwierdzone w Traktacie z Maastricht w powiązaniu z Europejską Konwencją Praw Człowieka —* 2000 r. uchwalono Kartę Praw Podstawowych UE. a kolejnym krokiem będzie zapewne Konstytucja;

—* też akty szczegółowe jak dokumenty Międzynarodowej Organizacji Pracy (dot. związków zawodowych, niewolnictwa, i in.), ONZ’towska konwencja o zakazie tortur, konwencje Rady Europy,

—* jurydyzacja praw człowieka też na szczeblu narodowym —* rozwój sądownictwa konstytucyjnego.

Ewolucia praw człowieka doprowadziła do zaakcentowania ich obecności w 3 płaszczyznach;

*    aksjologicznej - przez ponowne nawiązanie do koncepcji prawnonaturalnych, którym prawo pozytywne musi się podporządkować;

*    międzynarodowej-prawo krajowe musi się podporządkować normom prawa międzynarodowego;

*    jurysdykcyjnej - poprzez powstanie instytucji i procedur sądowej ochrony praw;

nastąpił też pc dziś    tela —► też w Konstytucji z 1997 r.