53668

Metoda pomiarowa różnicowa zerowa — metoda różnicowa polegająca na sprowadzeniu do zera różnicy między wartością wielkości mierzonej a porównywaną z nią znaną wartością tej same wielkości. Przykładem takiej metody jest pomiar rozstawienia szczęk sprawdzianu do wałków pizy użyciu stosu płytek wzorcowych i wałeczków pomiarowych, polegający na doprowadzeniu przez zmiany wymiaru wałeczka do braku luzu

Obok wymienionych metod pomiarowych stosuje się także tzw. metodę podstawową opartą na pomiarach wielkości podstawowych wchodzących do definicji wielkości. Tę samą nazwę metody stosuje się także w pomiarach wielkości podstawowych, gdy wykorzystuje się definicyjne określenie wzorca miary tej wielkości. Dawniej nazywano tę metodę metodą pomiarową bezwzględną. Jej przykładem są m in pomiar prędkości liniowej przez pomiar drogi i czasu.

• Zasada pomiaru

Zasada pomiaru jest to zjawisko fizyczne stanowiące podstawę pomiaru, np. zmiana ciśnienia wykorzystywana w pomiarach czujnikami pneumatycznymi, prawo działania dźwigni nierównoramiennej w pomiarze czujnikiem dźwigniowym, czy też zmiana indukcyjności układu elektrycznego cewki w pomiarach czujnikami indukcyjnymi.

• Dobór narzędzi pomiarowych

W pomiarach wielkości geometrycznych ważną rolę odgrywa właściwy dobór narzędzi pomiarowych. O wyborze decydują kryteria techniczno-metrologiczne, które mają związek z cechami zarówno narzędzi pomiarowych Jak i wyrobów. Stosując podczas wyboru kolejne kryteria wyodrębnia się stopniowo — spośród narzędzi pomiarowych stojących do dyspozycji

—    te, które mogą być brane pod mvagę jako nadające się do planowanego pomiaru. Kryteriami racjonalnego doboru narzędzia pomiarowego są:

•    rodzaj mierzonego wymiaru (zewnętrzny, wewnętrzny, mieszany, pośredni),

•    sposób ustalenia i zamocowania mierzonego przedmiotu,

•    sposób odbierania informacji o mierzonym    wymiarze,

•    wartość mierzonego w^rymiaru,

•    optymalna niepewność pomiaru.

Czynnikami mającymi wpływ na sposób ustalenia i zamocowania przedmiotu podczas mierzenia są własności konstrukcyjno-technologiczne przedmiotu, jego masa i kształt oraz własności konstrukcyjno-metrologiczne narzędzi pomiarowych. W szczególności:

—    duża masa przedmiotu lub jego kształt wymagają, aby narzędzie pomiarowe — trzymane w ręku — zostało przystawione do mierzonego wymiaru (np. pomiar średnicy otworu w korpusie reduktora za pomocą średnicówki),

—    jeżeli masa przedmiotu jest porównywalna lub większa od masy narzędzia pomiarowego przystosowanego do trzymania w ręku (w >w„), przedmiot stawia się na stole pomiarowym, przyrząd zaś przystawia się do mierzonego wymiaru (np. pomiar średnicy walka opartego czołem o powierzchnię stołu za pomocą mikrometru zewnętrznego),

—    jeżeli masa przedmiotu jest porównywalna z masą narzędzia przystosowanego do trzymania w ręku (w/ww„), przedmiot trzyma się palcami lewej ręki, prawą natomiast trzyma się i obsługuje narzędzie (np. pomiar średnicy otworu średnicówką czujnikową),

—    jeżeli masa przedmiotu jest mniejsza od masy narzędzia pomiarowego, które można zamocować w uchwycie (w < w„), przedmiot trzyma się palcami lewej ręki oraz wkłada między powierzclmie pomiarowe przyrządu pomiarowego zamocowanego w uchwycie i obsługiwanego palcami prawej ręki (np. pomiar średnicy wałeczka za pomocą transametnr),

—    przedmiot i narzędzie pomiarowe mogą być oparte na płycie pomiarowej (np. pomiar wysokościomierzem suwiniarkowym),