Wyjątki:
- rolnicza spółdzielnia produkcyjna bez względu na to, czy jest właścicielem gruntu ( Art. 286 ( posiadacz samoistny może żądać tylko ustanowienia służebności osobistej,
- jeśli chodzi o współwłaścicieli jednej nieruchomości podzielonej na kilka daałck, to mogą oni ustanowić względem siebie obciążenia odpowiadające treści służebności, ale mają one charakter obligacyjny a nie rzeczowy.
2) ORZECZENIE SĄDU
a) DROGA KONIECZNA ( Art. 145 )
Polega na:
- urządzeniu drogi w ścisłym tego słowa znaczeniu ( ale nic zawsze!),
• udzieleniu zezwolenia na przejeżdżanie przez grunty obciążone,
- w wypadku pojazdów o szerszym nadwoziu aniżeli istniejąca droga- w obowiązku tolerowania przez właścicieli gruntów przylegających do takiej drogi takiego stanu, że w czasie przejeżdżania nadwozia tych pojazdów będą znajdować się w przestrzeni powietrznej nad tymi przylegającymi gruntami ( łączy się z tym zakaz wnoszenia w bezpośrednim sąsiedztwie drogi budynków i płotów).
Przesłanki:
- nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub należących do tej nieruchomości budynków gospodarskich,
Zarówno wtedy, gdy:
- dostęp taki w ogóle nic istnieje,
- dostęp istnieje, ale jest nieodpowiedni ( zbyt okrężny, szczególnie utrudniony ze wą>Iędu na konfigurację gruntu )- SN 1954.
BRAK ODPOWIEDNIEGO DOSTĘPU:
- suma kosztów' wykonania i utrzymywania urządzenia koniecznego do doprowadzenia do stanu odpowiedniego istniejącego dojazdu byłaby znacznie wyższa od uszczerbku nieruchomości, przez które droga konieczna ma prowadzić, a który polega na wyjęciu spod eksploatacji pasa gruntu na tę drogę,
- zwiększenie użyteczności nieruchomości wskutek ustanowienia służebności drogowej przewyższa uszczerbek gruntów, przez które droga ma prowadzić.
- żądanie odpowiedniego podmiotu { zob. wyż. ):
Wyznaczenie drogi koniecznej:
- uwzględnienie potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej,
- jak najmniejsze obciążenie gruntów, przez które droga ma prowadzić,
- interes społeczno- gospodarczy
- jeśli potrzeba ustanowienia drogi koniecznej jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej, a między zainteresowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to możliwe, przeprowadzenie przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.
Załóżmy, iż mamy nieruchomość A i nieruchomość B. Nieruchomość A podzielono na 3 nieruchomości- C, D, E i między zainteresowanymi nic doszło do porozumienia. Droga konieczna zostanie więc ustanowiona w sposób następujący.
- jeśli droga konieczna ma prowadzić przez różne nieruchomości, przeprowadza się ją prze tę spośród nich, dla której będzie to najmniej uciążliwe ( SN 1957 ),
- wynagrodzenie dla właściciela nieruchomości obciążonej na jego żądanie, może przybrać formę:
- zapłaty jednorazowej,
- świadczenia okresowego ( SN 1969 ),
- postaci służebności polegającej na korzystaniu z przygranicznego pasa gruntu wchodzącego w skład nieruchomości, na rzecz której ustanawia się służebność drogową ( SN 1970 ).
b) służebność budynkowa- w razie przekroczenia przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia granicy sąsiedniego gruntu,
c) w orzeczeniu o zniesieniu współwłasności.
3) ZASIEDZENIE | Art. 292 w zw. z art. 172 )- przesłanki:
a) posiadanie służebności Art. 352 ( a nie samoistne )- faktyczne korzystanie z nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności ( W' taki sposób, jak czyni to osoba, której przysługuje służebność- np. stale przejeżdżanie prz=z grunt sąsiedni).
Nie jest posiadaniem służebności korzystanie z sąsiedniej nieruchomości tylko dzięki grzeczności sąsiada. Korzystający w takich wypadkach z cudzej nieruchomości jest prekarzystą.
Nie można nabyć też przez zasiedzenie służebności biernej- bo ta jato pozbawiona faktycznego korzystania nic polega na posiadaniu ( SN 1953 ).
b) upływ czasu ( bieg rozpoczyna się od chwili, kiedy posiadacz służebności przystąpił do korzystania z urządzenia, o którym mowa niżej).
- 20 lat w dobrej wierze,