Mieszkańcy miast wyróżniająca się pochodzeniem, pozycją społeczną, bogactwem (rycerstwo i patrycj at)
Fazy ustroju komun włoskich
> Okres konsularny (XI - XII w.)
> Okres rządów podesty (XII - XIII w.)
> Okres cechowy (XIII - XIV w.)
1.2 Okres rządów konsulów
Ogólne zebranie obywateli - parlament - główny organ miasta decydujący w sprawach ważnych, w jego skład wchodzili wszyscy obywatele
a) Parlament
- stanowił ustawy
- wybierał organy wykonawcze i sądowe
- decydował o wojnie i pokoju
- decyzje zapadały większością głosów
b) Rada Wielka
- złożone z 300-500 członków, wybierani spośród patrycjatu
- pozostałe uprawnienia
- decyzje zapadały większością głosów
- powoływała od 2 do 21 konsulów i Radę Mniejszą
c) Rada Mniejsza
- organ doradczy i kontrolujący konsulów
- współdziałała z konsulami
d) Konsulowie
- naczelna \Madza wykonawcza
- \Madza w sprawach karnych
- przedkładali projekty ustaw parlamentowi
- naczelne dowództwo wojskowe
- wybór konsulów dwustopniowy (wybierano elektorów, którzy wybierali konsulów)
• sprawowali urząd przez 1 rok, po roku składali pisemne sprawozdanie, mogli być wybierani ponownie
- za pracę otrzymywali wynagrodzenie (feudum)
Konflikt miast włoskich z cesarzem Niemiec Fryderykiem I Barbarossą
- odebrał on miastom włoskim prawo wyboru własnych urzędników (postanowienie sejmu ronkalskiego 1158)
- w to miejsce mianował nowych urzędników - potestates
- Liga Miast Lombardzkich - zjednoczone miasta włoskie nastawione antycesarsko i pokonanie cesarza
- pokój w Konstancji 1183r. cesarz uznaje istniejący stan rzeczy w miastach.
Warunki układu cesarza z Mastaml włoskimi
a) prawo wyboru konsulów, którzy musieli otrzymać inwestyturę od cesarza i składać mu przysięgę
b) prawo komun do własnego sądownictwa cywilnego i karnego
c) uznanie zwierzchności miast nad terytoriami pozamiejskimi
d) prawo do utrzymania własnego wojska i budowy fortyfikacji
e) prawo pobierania ceł
f) prawo zawiązywania związków z innymi miastami oraz zawierania traktatów L3 Okres rządów podesty
Aby zapobiec dalszej dezintegracji władzy, w niektórych miastach włoskich powierzono całą władzę konsularną jednemu konsulowi, aby główny organ wykonawczy stał ponad zwalczającymi się partiami Pod koniec XII w. na miejsce konsula pojawił się nowy urząd podesty
Pierwowzorem dla miejskiego podesty była funkcja potestates, głównym zadaniem tych urzędników było strzec, aby prawa cesarskie były przestrzegane przez miasta.
Warunki wyboru ł sprawowania urzędu podesty => ukończone 30 lat => pochodzić z rycerskiego rodu => posiadać odpowiednie wykształcenie
=> specjalny tryb życia (nie mogli wchodzić w związki pokrewieństwa, zaprzyjaźniać się, utrzymywać stosunków towarzyskich)