53977

od XV w. - Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego

1) KRÓL:

-    \Madca państwa niemieckiego = król + cesarz (od 962r.) + król Włoch (od 961r.)

-    \Madza - Formalnie silna, faktycznie ograniczona na rzecz książąt

-    funkcje:

♦    zwierzchni pan lenny - uprawnienie ograniczone przymusem nadawania lenn (król zmuszony nadawać opróżnione lenna nowemu lennikowi w ciągu roku)

+ właściciel dóbr państwowych

~ dobra królewskie okrojone na rzecz częstych nadań dla osób trzecich

-    od XIII w. zasada nadawania dóbr państwowych tylko za zgodą elektorów

-    rozdzielono dobra królewskie od państwowych (ze względu na elekcyjność tronu)

♦    najwyższy sędzia - funkcja ograniczona poprzez przywileje sądowe na rzecz feudałów ♦naczelny dowódca wojskowy

-    liczne posiadane regalia król często przekazywał feudałom

-    król przed sądem:

+ jako najwyższy sędzia sam nie podlegał żadnemu sądowi

+ od początku XIII w. zasada, że sądzi go palatyn reński (utwierdzono w Zwierciadle Saskim, w praktyce nie przestrzegano)

-    teoretycznie król nieusuwalny

-    tytuł cesarza - król jednocześnie cesarzem od koronacji Ottona I (2 II 962r.); oprócz reprezentowania państwa na zewnątrz brak innych szczególnych przywilejów

-    tron:

+ elekcyjny (przyczyna słabej władzy królewskiej)

+ od XII w. wyboru dokonywali możnowładcy bezpośredni lennicy króla; stąd uważali, że mogą kontrolować i usunąć króla

+ papieże - starali się zachować wpływ na wybór; ustawa 1338 r. wprowadził zasadę - kto został wybrany przez elektorów na króla i cesarza zyskuje te tytuły na mocy samej elekcji + Złota Bulla z 1356r. (Karol IV)

-    wydana by zjednać elektorów

-    zwarte w niej ordynacje obowiązywały do XIX w.

~ w czasie bezkrólewia rządy sprawuje palatyn reński i książę saski

-    stałe kolegium 7 elektorów:

Arcybiskupi - Moguncji, Kolonii. Trewiru

Feudałowie - król Czech, palatyn reński, margrabia brandenburski, książę sasko - wirtemberski ~ przy wyborze obowiązuje zasada większości głosów

-    kolegium przewodniczył arcybiskup Moguncji i jego głos oddany na końcu przesądzał

-    przez wybór elekt staje się królem rzymskim z prawem koronacji na cesarza

-    ogłoszenie wyborów najpóźniej 3 miesiące po opróżnieniu tronu; wybór w ciągu 30 dni od zebrania się elektorów; miejsca: zebrania - Frankfurt, koronacji na króla - Akwizgran; na cesarza - Rzym (specjalna wyprawa koronacyjna)

2) ORGANY CENTRALNE:

-    Rozbicie terytorialne +dągle słabnąca władza cesarska = słaba organizacja administracji centralnej

-    główne urzędu skupione na dworze cesarskim

-    kanclerz - najważniejszy urzędnik na dworze, funkcję pełnił arcybiskup Moguncji; w praktyce rolę kanclerza pełnił kanderz nadworny (towarzyszył królowi podczas objazdu kraju)

-    rada nadworna = Hofrat; złożona z dostojników rekrutujących się z najbliższego otoczenia króla; częśdej król korzystał z rady swoich wasali

-    zjazd nadworny = Hoftag:

+ zwoływany dla rozstrzygnięcia spraw najwyższej wagi