17 grudnia 2011r

HISTORIA RADIA POZA GRANICAMI

1. WOLNA EUROPA

2. GŁOS AMERYKI

3. Wybitni dziennikarze Wolnej Europy

4. Polskie Radio nadające dla odbiorców zagranicznych

Pierwsze tradycje obcojęzyczne poza granicami Polski odnoszą się do roku 1938 - Sekcja Radia Watykan i Sekcja Radia BBC Londyn. Obie stacje są bardzo aktywne podczas II wojny światowej. Wraz z BBC powstaje polska rozgłośnia która nadaje po wojnie również powstaje Radio Solidarność. Brytyjczycy technicznie przygotowali takie transmisje, że podczas wojny hitlerowcy w tzw. szczekaczkach emitowali szereg audycji i wiadomości.

1. 8 sierpień - 4 październik 1944 działa RADIO POWSTAŃCZE - Stacja Radiowa Armii Krajowej „BŁYSKAWICA”, kierował nim JAN GEORGIO, była to stacja typowo wojskowa.

2. RADIO RUDNICKIEGO cywilne, twórcą był Edmund Rudnicki. Działało w konspiracji. Celem tych stacji było powrót do normalnego życia i funkcjonowania po zakończeniu wojny. Przeszło do historii, ponieważ nadawało programy kulturalne wielojęzykowe.

Po upadku powstania Radio „Błyskawica” i Rudnickiego również padają ale nadal mocno działa „Polskie Radio Lublin” i „Radio Chełm”. Od marca 1945r do 1989r. w państwach socjalistycznych działają BBC i Watykan. Pomimo zimnej wojny (1945-49r wojna koreańska) one nadal działają.

1. 1 styczeń 1949r - grudzień 1975r - SEKCJA POLSKA NACZELNEGO NARODOWEGO RADIA w Hiszpanii, Madryt. Stworzył je polski emigrant, serwisy podawały życie emigrantów. To radio odbierało również w Polsce i miało charakter kulturalny a nie polityczny

2. Luty 1949r USA powstaje KOMITET WOLNEJ EUROPY emitowany dla krajów słowiańskich. 31 maja 1949r prowadzi regularną działalność. Głos Ameryki przez całą dobę. To silna rozgłośnia odbierana w Polsce, Czechach i Słowacji.

3. 3 maj 1952r Monachium rozgłośnia Radiowa Polskie Radio Wolna Europa rozpoczyna nadawanie programu. Kierowana jest przez Jan Nowak Jeziorański . Jej celem jest dezinformowanie komunistycznych informacji i socjalistycznej propagandy, poruszane są tematy zza kulis. Finansowana przez Amerykanów, dziennikarze desygnowani przez USA, jest wielojęzyczne. Istnieje po zakończeniu PRL-u. Główne wątki to walka Gomułki kontra Bierut o władzę w latach 1952-1956, tzw. polityka opozycyjna wewnątrz systemowa, walkę o stołki podejmuje jako główny wątek Wolnej Europy. W 1954r WE zaczyna emitować zakulisowe walki polityczne w audycjach Józef Światło - „Za kulisami bezpieki i partii'. Opowiada o ucieczce do Berlina Zachodniego. Luty 1955r amerykanie rozpoczęli akcję balonową (kryptonim wojskowy-reflektor). W lutym 1962r WE zmieniła publicystykę wewnątrz systemową na antysystemową. Powstaje opozycja, która buntuje się przeciwko komunistom (konflikt USA-ZSRR, wojna atomowa na Kubie). WE brała informacje z wywiadu wojskowego i od informatorów z terenu kraju (do Monachium trafiały koleją listy). Sukces WE to serwisy informacyjne i ciekawa działalność dziennikarzy.

4. Sierpień 1955r w trakcie akcji propagandowej Światły powstaje rozgłośnia „KRAJ” Warszawa, twórca Zbigniew Mitzner stary peeselowiec przeciwstawiał się Wolnej Europie. Dezinformował emigrację polską, propagował idee socjalistyczne, ocenzorowana.

5. Styczeń 1969r powstaje INETRWIZJA na wskutek połączenia się krajów socjalistycznych dysponujących stacjami telewizyjnymi, przeciwstawiały się propagandzie zachodniej. 20-21 lipiec 1969r największe wydarzenie TVP korzystając z łącza Eurowizji propagandowo nadaje bezpośrednią transmisję z lądowania Amerykanów na księżycu.

NAJWYBITNIEJSI DZIENNIKARZE WOLNEJ EUROPY

JAN NOWAK JEZIORAŃSKI (Zdzisław Jeziorański)ur. W Berlinie, 1913-2005, dziennikarz, publicysta, kurier Komendanta Głównego Armii Krajowej na stronie Londyn-Warszawa, Dyrektor Sekcji Polskiej 1952-75, radia Wolna Europa w Monachium. Związek Jeziorańskiego z AK wpłynęły na jego działalność i solidarność z rządem londyńskim. Pierwsze dni wojny brał udział w walkach w związku zbrojnym AK, niewola, ucieczka 1940r, w Warszawie pracował jako pracownik Biura Informacji AK, dywersyjne informacje o podziemiu AK. Przed powstaniem warszawskim kursował w tąi z powrotem do Londynu. W lipcu 194 ponownie wrócił do Warszawy żeby wywieźć w październiku 1944r dowódcę AK. Tak jeździł do grudnia 1944r (jego ostatnia misja kurierska). Działał w BBC i Sekcji Polskiej w Londynie. Propagował teorię, że Rosja sowiecka jest wrogiem nieprzejednanym Wielkiej Brytanii, W maju 1951r oficjalnie desygnowany na dyrektora. Hasło Jeziorańskiego „Polska żyje, walczy, zwycięży” które przeszło do historii radia. W 1977r Jeziorański po wyjeździe do USA współpracował z Brzecińskim. Sierpień 1989r solidarność wygrywa wybory a Jeziorański otrzymuje najwyższe odznaczenia radiowe „Diamentowy mikrofon” Polskie Radio oraz „Orła Białego”. W 202r powraca do kraju.

TADEUSZ NOWAKOWSKI ur. 8 listopad 1917r Olsztyn publicysta, pisarz i dziennikarz, wieloletni pracownik rozgłośni Polskiej Wolnej Europy, rodzina patriotyczna, wiele lat spędził w obozie dipisów (wysiedleńców)organizowane przez Amerykanów. Poza granicami Polski. Od 1947r mieszkał w Londynie tam gdzie działa Sekcja Polska BBC, 1953r otrzymuje propozycję o przeniesieniu do Monachium do WE i tam idzie stając się komentatorem politycznym. Pseudonim Tadeusz Olsztyński. Jego audycje publicystyczno-informacyjne „Panorama dnia”. Był osobistym reporterem Jana Pawła II towarzysząc mu we wszystkich jego zagranicznych pielgrzymkach. Później drukował to wszystko w książkach „Reportaż papieża” i „ Na skrzydłach nadziei”. W trakcie misji powoli zmieniał swoje nastawienie do obywateli niemieckich, której członkiem jest „Bawarska Akademia Literacka” był jej członkiem.

WŁADYSŁAW BARTOSZEWSKI współpracował z Jeziorańskim w WE, jest krajowym dziennikarzem przesyłającym informacje z kraju do Monachium, należał do odważnych i czołowych korespondentów.

GUSTAW GRUDZIŃSKI

MARIAN HEMAR

JAN LECHOŃ

KAZIMIERZ WIERYŃSKI

WŁODZIMIERZ ODOJEWSKI

PROGRAM DLA ZAGRANICY POLSKIEGO RADIA WARSZAWA

• Kreowanie dobrego wizerunku Polaków poza granicami kraju

• 1928r pierwszy program dla cudzoziemców nadawany przez radiostację Katowice Stanisław Tymieniecki wykorzystując słuchaczy do tworzenia klubów, które będą pisały listy i tworzyli kluby katowi kardów

• Po 1935r Polskie Radio na falach krótkich zaczęła nadawać w języku polskim dla polonii i w innych krajach np. niemieckich, czeskich, węgierskich, angielskich.

• Celem nadawanie tekstów bez podtekstów politycznych, kreowanie pozytywnego wizerunku Polaków

• Od 1944-45 pierwsze programy miały charakter poszukujący, integrujący, szukający odpowiedzi na pytanie czy warto wracać do kraju nawet porozrzucanych po świecie Polaków szukano przez radio.

• Język niemiecki był długo nieobecny w radiu bo jeszcze kraj nie otrząsnął się z powojennej atmosfery (obozy itd.) Dopiero w 1950r pojawili się niemieccy odbiorcy (Światowy Kongres Pokoju, co uwielbiali komuniści)

• Od 1970r podpisano porozumienie Wilbrachtem a Gomułką. Ślązacy Mazurzy wyjechali do Niemiec i dlatego wzrosło zainteresowanie językiem niemieckim.

POLSKIE RADIO „SOLIDARNOŚĆ” W STANIE WOJENNYM

- Paweł Szulc; „Między eterem a papierem”, Solidarność radia i telewizji”, „Pismo dziennikarzy Radia i Komitetu” 102-111 str. Dziennikarze Radiowi skupiali uwagę władz partyjnych.

- Radio „SOLIDARNOŚĆ” nielegalnie stworzone 31 sierpnia 1980r do 13 sierpnia 1981r podpisane porozumienie pomiędzy solidarnością a PRL-em. Był to okres gdzie przez 15 miesięcy stopniała cenzura, po 1947r zaczęto transmitować pierwsze msze świąteczne w niedzielę. główny postulat w 1980-81 dajcie nam mówić o Polsce. Państwowe oznaczenia Radia „Solidarność” za działalność. 28.10 oznaczony przez Komorowskiego Porlich. Gorzowskie Radio Solidarność kwiecień -czerwiec 1983r wyemitowało ponad 80 audycji. W okresie stanu wojennego 13 grudnia 1981r zawieszano gazety tylko Trubuna Ludu i Żołnierz Wolności były publikowane. Dziennikarzy lustrowano, wiele straciło kariery, internowani i pozbawieni środków do życia. W 1982r radio konspiracyjne w kilku miastach uruchamiało radiowe stacje solidarnościowe sprzęt mieli z zachodu. Skrzyknięte zostały grupy dziennikarzy przez Zbigniewa i Zofię Romaszewskich, którzy zgromadzili wokół siebie dziennikarzy z różnych środowisk. Pierwsza audycja radia Solidarność 12 Kwiecień 1982r,na rozpiętych łączach 6-8 minut. Ważny moment psychologiczny dla ludzi i dziennikarzy słyszalna rozmowa. 30.04.1982r kolejna emisja, 03.05.1982r jeszcze jedna gdzie wyraźnie nie zgadzano się na stan wojenny. Emitowano w Poznaniu (maj 1982r) Gdańsku, , Krakowie i Wrocławiu (czerwiec 1982r). Istniały tez mniejsze lokalne rozgłośnie Olsztyn 03.08.1982r. Emitowano również w styczniu 1983r procesy działaczy solidarności i sądy wojskowe - 9 osób m.in. Zbigniew i Zofia Romaszewscy, Marek i Irena Rasińscy. Radio Solidarność nielegalnie emitował 3 programy odpowiednio sformatowane których celem było dotarcie do grup społecznych i informowanie ich o sytuacji w kraju.

• I program Radia Solidarność 1983r stworzył Wojciech Stawiszyński na zasadzie ulotek, informacji i wiadomości przeznaczonych dla społeczeństwa.

• II Program Radia Solidarność 1984r Andrzej Fedorowicz przy współpracy Jacka Kaczmarskiego dla określonych środowisk milicja, nauczyciele itd.

• III Program Radia Solidarność 1985r Andrzej Geldberg własne audycje, spiker. W składzie tym był Jacek Kurski i Wojciech Gełżyński.

• 22 Czerwiec 1989r koniec Radia „Solidarność” bo od wyborów 04.06.1984r dziennikarze już tworzyli swobodnie.

Własna redakcja, studio nagrań, specjalnie sformatowane programy dla różnych środowisk i zakładów pracy. Zapoczątkowała tradycję nagrywania i odtwarzania filmów i dokumentów w terenie.

- Radio PRL-u nie informowało na bieżąco tylko sugerowało, że niezadowolenie społeczne to skutek działania obcych. 1972-80 kierował nim Maciej Szczepański ksywa „Krwawy Maciek” który sprawował wręcz wojskowy reżim.

- lipiec 1981r prezes Radia i Telewizji Władysław Loranc (podporządkowany Jaruzelskiemu), tworzyły się doły partyjne tzn. byli komuniści ale nie zgadzali się z decyzjami partyjnymi. Istniały 3 grypy społeczne: beton partyjny, solidarność i ludzie z dołów partyjnych.

- Oficjalna propaganda i represja dziennikarzy w ostatnich miesiącach przed stanem wojennym. W grudniu w pierwszym emitowanym programie odczytano list do prezesa Radia i Telewizji i po tym audycje zawieszono.

---