PYTANIA I ODPOWIEDZI NA EGZAMIN Z DYDAKTYKI, PYTANIA I ODPOWIEDZI NA EGZAMIN Z DYDAKTYKI


PYTANIA I ODPOWIEDZI NA EGZAMIN Z DYDAKTYKI

  1. Dydaktyka jako nauka.

- geneza i znaczenie nazwy dydaktyka.

Nazwa `dydaktyka' pochodzi z języka greckiego, w którym `didaktikos' znaczy `pouczający', `didasko'- uczę. Po raz pierwszy użyto jej w 1613r w Niemczech. W tym roku K.Helwig i J.Jung opracowali „Krótkie sprawozdanie z dydaktyki, czyli sztuki nauczania Ratychiusza”. Uważali oni dydaktyę za sztukę nauczania, a więc swego rodzaju umiejętność praktyczną. Natomiast J.A.Komeński uważał, że dydaktyka stanowi sztukę nie tylko samego nauczania, lecz także wychowania, które traktował jako niezbędny warunek „urabiania obyczajów w kierunku wszechstronnej moralności”. Obecnie dydaktykę traktuje się jako naukę o nauczaniu i uczeniu się, a więc jako system poprawnie uzasadnionych twierdzeń i hipotez dotyczących zjawisk, zależności i prawidłowości nauczania- uczenia się oraz sposobów przekształcania tych zjawisk prez człowieka. Jako nauka dostarcza wiedzy o stanie rzeczy istniejącym w obrębie przedmiotu jej badań, analizuje zależności warunujące przebieg i wyniki nauczania- uczenia się oraz formułuje na tej podstawie odpowiednie prawidłowości, a ponadto wskazuje metody, formy organizaycjne i środki pomocne w wywoływaniu zamierzonych zmian u uczniów.

- dydaktyka ogólna a dydaktyki szczegółowe.

Dydaktyka jako nauka o nauczaniu i uczeniu się obejmuje swoimi badaniami wszystkie przedmioty i szczeble pracy szkolnej, dlatego nazywamy ją dydaktyką ogólną lub ogólną teorią nauczania i uczenia się. Oprócz dydaktyki ogólnej istnieją również dydaktyki szczegółowe, czyli tzw.metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów. Są one teoriami naucznia i uczenia się takich lub innych przedmiotów na określonych szczeblach nauczania. Dydaktyka ogólna jest ściśle powiązana ze wszystkimi metodykami nauczania, z jednej bowiem strony opiera się na wynikach badań prowadzonych przez przedstawicieli dydaktyk szczegółowych, z drugiej zaś formułuje uogólnienia, które są podstawą teoretyczną wszystkich metodyk.

- przedmiot badań i funkcje dydaktyki.

Przedmiotem badań dydaktyki ogólnej jest proces nauczania- uczenia się łącznie z czynnikami, które go wywołują, warunkami, w jakich przebiega, a także rezultatami, do których prowadzi.

Wiadomo, że w toku realizacji procesu nauczania- uczenia się zawsze zmierzamy do osiągnięcia określonego celu. Ponadto w procesie tym występują pewne treści, metody, formy organizacyjne i środki. Dlatego też analizę i opis tych właśnie czynników podobnie jak wykrywanie prawidłowości charakterystycznnych dla procesu nauczania- uczenia się oraz ustalenie opartych na nich norm postępowania zalicza się do głównych zadań dydaktyki ogólnej. Ponadto zajmuje się analizą i opisem systemów dydaktyczych charakterystycznych dla szkolnictwa różnych krajów, a dydaktyki szczegółowe analizą i opisem systemów nauczania poszczegóglnych przedmiotów.

Spełnia ona funkcję zarówno teoretyczną, głównie o charakterze diagnostycznym i prognostycznym, jak i praktyczną, instrumentalną. W tym rozumieniu dydaktyka jest jedną z nauk pedagogicznych, które zajmują się wychowaniem, tzn.zamierzonymi i świadomie podejmowanymi czynnościami mającymi na celu ukształtowanie osobowości wychowanka wg społecznie akceptowanego wzoru, czyli ideału wychowawczego.

- metody badań dydaktycznych.

- podstawowe pojęcia dydaktyki.

system- zbiór elementów wyróżnionych ze względu na zachodzące między nimi powiązania.

System dydaktyczny(Okoń) - układ zgodnych wewnętrznie, opartych na jednolitym układzie celów i zasad dydaktycznych, sposobów działania nauczyciela i uczniów zapewniających uzyskiwanie założonych wyników.

System kształcenia- jest ukierunkowany na osiągnięcie celów kształcenia ludzi, zasobów materialnych, ułatwień, wyposażenia i procedur wchodzących ze sobą w rozmaite interakcje.

System dydaktyczno-wychowawczy(Fleming)- złożona, kompleksowa, dynamiczna całość obejmująca elementy strukturalnie i funkcjonalnie ze sobą wzajemnie powiązane.

System dydaktyczny - układ wzajemnie powiązanych (zależnych od siebie) i sprzężonych (oddziałujących na siebie) elementów, nastawiony na spełnianie określonych funkcji, czyli celów działania systemu.

Elementy składowe systemu dydaktycznego:

cele

0x08 graphic

treści

0x08 graphic

0x08 graphic
procesy

metody

0x08 graphic
0x08 graphic

formy środki

Struktura hierarchiczna wg Kraszewskiego

Cechy systemu dydaktycznego wg Davisa:

Cechy systemu dydaktycznego wg Kraszewskiego:

System dydaktyczny (Niemierko)- celowy układ sytuacji dydaktycznych.

Sytuacja dydaktyczna - dowolnie wybrany fragment procesu dydaktycznego, zwykle krótki, nie przekraczający jednej lekcji.

Podejście systemowe - analiza i projektowanie sytuacji dydaktycznych ze względu na cele kształcenia, czyli rozpatrywanie tych sytuacji w różnych formach celowego działania.

Analiza systemowa - dziedzina działalności poznawczej i praktycznej służąca dostarczaniu wskazówek do podejmowania decyzji dotyczących systemów; jest ona zwykle nastawiona na poszukiwanie przyczyn niezadowalającej skuteczności (dysfunkcji systemu) i prowadzi do ustalenia punktów krytycznych systemu.

Punkty krytyczne - trudności tkwiące w konstrukcji systemu w poszczególnych składnikach sytuacji dydaktycznych lub w powiązaniu między tymi składnikami, istotnie obniżające skuteczność kształcenia.

  1. System dydaktyczny szkoły tradycyjnej.

- teoriopoznawcze i psychologiczne podstawy dydaktyki szkoły tradycyjnej.

Źródła filozoficzne: