Skala I - E w pracy
Skala jest wzorowana na skali I - E Rottera, zbudowanej w celu pomiaru zaproponowanej przez niego zmiennej umiejscowienia kontroli.
Skala I - E w pracy jest techniką przeznaczoną do badania poczucia kontroli w sytuacji pracy. Służy do badania ludzi w roli pracowników.
Skala była stosowana wyłącznie do celów badawczych, nie posiada norm dla szerszej populacji. Nie powinna być stosowana jako główne czy jedyne narzędzie selekcji pracowników lub kandydatów do pracy.
Koncepcja Rottera bazuje na trzech orientacjach teoretycznych:
1. psychologii poznawczej - założenie, że między obiektywną rzeczywistością a postępowaniem człowieka pośredniczą procesy poznawcze
2. teorii uczenia się - założenie, że w percepcji świata najważniejsze są przeświadczenia o skuteczności własnych działań. Podkreśla role wzmocnienia i wiary człowieka w osiągalność tego wzmocnienia
3. teorii atrybucji - założenie, że człowiek przewiduje osiągnięcie wzmocnienia w zależności od tego , gdzie widzi przyczyny jego pojawiania się: w sobie samym-własnym działaniu, z czego wynika poczucie kontroli wewnętrznej, lub w czynnikach zewnętrznych-niezależnych. Doświadczenia negatywne prowadzą do utwierdzenia się przekonania o kontroli zewnętrznej.
Umiejscowienie poczucia kontroli wpływa na oczekiwania poszczególnych ludzi oraz ich postępowanie.
Wyniki kilkudziesięcioletnich badań wykazały, iż:
Ludzie z poczuciem kontroli wewnętrznej funkcjonują sprawniej w działaniu, łatwiej im sprostać wymaganiom, np. w pracy
Na przewagę osób o poczuciu kontroli wewnętrznej składa się:
Większa wrażliwość na informacje, aktywne poszukiwanie informacji prowadzących do osiągnięcia celu działania
Spostrzeganie wielu możliwości działania
Uczenia się na własnych doświadczeniach
Zachowania bardziej realistyczne
Mniejsza skłonność do konformizmu
Skuteczniejsze zwalczanie stresu
Spector (1982) stwierdził związek pomiędzy poczuciem kontroli wewnętrznej a osiągnięciami w karierze zawodowej, sukcesami w pełnieniu funkcji kierowniczych, ogólną wyższa efektywnością w pracy
Poczucie kontroli ma wpływ na takie obszary działania pracownika, jak:
branie odpowiedzialności za własne działania,
uczenie się na własnych doświadczeniach,
postrzeganie wielu możliwości działania,
dążenie do pełnienia i obejmowanie wysokich funkcji,
wychodzenie z inicjatywą, próbowanie nowych sposobów działania,
skłonność do konformizmu.
Opis testu:
Ostateczna wersja testu składa się z 25 pozycji, każda zawiera 2 alternatywne stwierdzenia
Skala I-E w Pracy jest dwuczęściowa:
Połowa pozycji dotyczy zgeneralizowanego poczucia kontroli, które badany wyraża swoim wyborem wśród twierdzeń o charakterze filozoficznej refleksji- Podskala Filozofii Życiowej (FŻ)
Druga połowa pozycji dotyczy poczucia kontroli tylko w jednej, konkretnej sytuacji życiowej: sytuacji pracy- podskala Sytuacji Pracy (SP)
Pytania odnoszą się zarówno do aktualnego miejsca pracy osoby badanej, jak i traktowanych bardziej całościowo ogólnych doświadczeń zawodowych własnych i obserwowanych w otoczeniu.
Skale zawierają opis relacji społecznych, w jakich obraca się jednostka w sytuacji pracy, np. relacje ze współpracownikami, z przełożonymi, stwierdzenie dotyczące pracy w organizacji jako całości.
Skala ma dwie wersje instrukcji: dla mężczyzn i dla kobiet, ale różnią się one tylko formą gramatyczną poleceń
Zastosowanie testu: w badaniach nad:
Nad pacjentami chorymi psychicznie i fizycznie oraz wpływem poczucia kontroli na proces leczenia
Nad alkoholizmem i narkomanią
Funkcjonowania instytucji społecznych, grup społecznych, percepcji społecznej
Porównawczych badaniach międzykulturowych.
Zastosowanie testu w psychologii pracy:
Osoby z wyraźnym poczuciem kontroli, zwłaszcza w kontekście sytuacji pracy:
Sprawdzają się na stanowiskach kierowniczych, samodzielnych
Częściej zgłaszają własne inicjatywy
Lepiej czują się w pracy, gdzie mają większą swobodę decyzyjną
dobrze radzą sobie w pracy i kierowaniu podwładnymi
Pracują na swoje poprawne kontakty z resztą współpracowników, są bardziej asertywni