Etapy rehabilitacji kompleksowej
Na przykładzie zawału mięśnia sercowego:
Etap I - okres wczesny- szpital ostrej fazy-oddział intensywnej opieki medycznej, kardiologiczny, internistyczny, chirurgiczny.
Cel: informacje o chorobie, leczenie, organizacja oddziału i czynniki ryzyka, zapobieganie następstwom unieruchomienia, poprawa tolerancji wysiłku, ocena fizyczna i psychiczna, adaptacja przed wyjściem ze szpitala.
Etap II- okres rekonwalescencji- szpital rehabilitacyjny, szpital uzdrowiskowy.
Cel: przeciwdziałanie czynnikom ryzyka, leczenie następstw i powikłań, rehabilitacja psychiczne i społeczna.
Etap III- rehabilitacja późna, prewencja wtórna- przychodnie specjalistyczne, sanatorium, stowarzyszenie społeczne.
Skuteczna rehabilitacja składa się z : akceptacji kalectwa przez rodzinę, środowisko, społeczeństwo, ciągłości procesu rehabilitacji- zawodowa, społeczna, psychologiczna, medyczna, lecznicza oraz z rehabilitacja profilaktycznej- zapobieganie skutkom kalectwa.
Cechy rehabilitacji:
powszechność- obejmuje wszystkie dyscypliny medyczne, we wszystkich placówkach lecznictwa zamkniętego i otwartego, bez żadnych ograniczeń, oznacza dostępność działań rehabilitacyjnych dla wszystkich potrzebujących niepełnosprawnych, jak również wszystkich warstw społecznych,
kompleksowość- obejmuje wszystkie aspekty: psychologiczny, leczniczy, społeczny, zawodowy, jest procesem złożonym w którym uczestniczą wszyscy członkowie zespołu terapeutyczne- sytuacja społeczna, socjalna, zawodowa.
wczesność rozpoznawania, podejmowanie działań fizjoterapeutycznych w pierwszych dniach prowadzonej terapii specjalistycznej, zmniejszy to stopień niepełnosprawności wynikający z podstawowej choroby i ewentualnych powikłań, skraca okres leczenia oraz czas niezdolności do pracy, zmniejsza stopień kalectwa i uzależnienia od innych.
ciągłość- powiązanie rehabilitacji medycznej z społeczną i zawodową, przedłużenie opieką ambulatoryjną, ciągłe jej stosowanie do końca życia celem zachowania dobrej sprawności psychofizycznej.
Ćwiczenia ruchowe, które stosuje się w programie rehabilitacji ruchowej.
Rola pielęgniarki w akceptacji inwalidztwa.
Podejście psychologiczne, pomoc w zaakceptowaniu kalectwa, zapoznanie z grupami wsparcia, pomoc w nauce czynności dnia codziennego- kompensacja, zapoznanie ze sprzętem ortopedycznym, okazanie empatii, zrozumienia, cierpliwości, uświadomienie rodziny jak ważne jest wsparcie dla pacjenta, nie należy robić z niego osoby niezaradnej życiowo, motywować do aktywnego trybu życia, działania, szukania nowych możliwości..
Przystosowanie do inwalidztwa czyli dynamiczna akceptacja swego stanu pojmowanego w kategoriach fizjologicznych i psychologicznych. Jest to proces prawidłowego kształtowania i umotywowania odpowiedniego stosunku do samego siebie i środowiska. Przystosowanie osoby niepełnosprawnej to stan dynamicznej równowagi, osiąganej w wyniku procesu adaptacji, psychologizacji i socjologizacji. Proces adaptacji można rozpatrywać w dwóch wymiarach : adaptacji fizycznej i psychicznej. Adaptacja fizyczna dotyczy poruszania się na wózku inwalidzkim, radzenia sobie w samoobsłudze. Adaptacja psychiczna to odnalezienie własnego miejsca w życiu po urazie. Wymaga to przepracowania systemu wartości, zmiany ról i celów życiowych, a przede wszystkim uświadomienia sobie nieodwracalności zaistniałego stanu po urazie. Tak więc dynamiczna akceptacja poniesionej straty i swego aktualnego stanu rozstrzyga się na wielu płaszczyznach, z których psychologiczna i społeczna wydają się szczególnie istotne. Rozwój obrazu własnej osoby, samoocena i samoakceptacja dokonuje się w rezultacie społecznych interakcji jako wynik określonej części procesu socjalizacji. Osoba niepełnosprawna funkcjonując w warunkach społecznych z należytą akceptacją będzie czuła się pełnoprawnym członkiem społeczeństwa. Łazowski widzi główny czynnik akceptacji inwalidztwa w zaspokojeniu potrzeb i samorealizacji. Akceptację kalectwa musi poprzedzić bardzo trudna rezygnacja z dotychczasowych sposobów uzyskiwania gratyfikacji emocjonalnych, satysfakcji, przyjemności, radości, nadziei, które były kierunkowskazami i celami potrzeb i samorealizacji. Autor ten wyróżnia kilka stopni akceptacji :
-brak akceptacji - chory nie może zrozumieć, że kalectwo jest nieodwracalne, jego zachowanie charakteryzuje się nastawieniem na cofnięcie stanu zdrowia do stanu przed kalectwem,
-akceptacja wymuszona - inwalidztwo jest w widoczny sposób akceptowane jako nieodwracalne, lecz nie ma perspektyw samorealizacji, stan ten dopuszcza rehabilitację, ale z obniżonym nastrojem, skargami, żalem,
-akceptacja najkorzystniejsza - gdy są warunki do samorealizacji mimo inwalidztwa, nastrój nie obniża się z powodu kalectwa,
-akceptacja nadmierna - poszkodowany w sposób niejawny lub nieświadomy ucieka w kalectwo, wydaje się, że woli kalectwo od stanu przed kalectwem.
Różne rodzaje akceptacji niosą różne skutki dla procesu rehabilitacji i funkcjonowania w życiu osób niepełnosprawnych. Właściwa akceptacja wypracowując nowe modele zaspokajania potrzeb biologicznych daje niezbędny fundament równowagi psychicznej jako podstawę do zaspokojenia potrzeb społecznych.
Wpływ zabiegów cieplnych na organizm.
Cel: przegrzanie skóry i tkanek głębiej położonych, czynne przekrwienie- lepsze odżywianie tkanek, stosowane w przykurczach- rozluźnienie tkanek jako przygotowanie do ćwiczeń redresyjnych, w bliznach, zrostach pooperacyjnych, w porażeniach po polioyelitis, w chorobach gośćcowych.
Zasady pielęgnowania osób po urazach kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego.
Mogące wystąpić powikłania:
powikłania płucne- niedodma, niedotlenienie organizmu, zapalenie oskrzeli, zapalenie płuc
( inhalacje, odsysanie wydzieliny z oskrzeli, podawanie tlenu, wspomaganie oddechu), spadek maksymalnego zużycia tlenu,
powikłania moczowe- zakażenie dolnych dróg moczowych, urosepsa, kamica moczowa, krwawienie z dróg moczowych, zaburzenia miksji i defekacji, zaleganie moczu,
odleżyny, zaniki mięśniowe z przykurczami wielostawowymi,
neurogenne skostnienia okołostawowe- zwapnienia, osteoporoza,
afazja, zaburzenia unerwienia ruchowego, czucia,
zmiany zwyrodnieniowe w układzie sercowo- naczyniowym,
nadciśnienie ortostatyczne,
zakrzepica żył głębokich, zator tętnicy płucnej,
ryzyko choroby wieńcowej,
wzrost ciężaru ciała w wyniku obniżenia przemiany materii,
zaburzenia wymiany gazowej
nietolerancja glukozy,
pogłębianie się trudności z wykonywaniem codziennych czynności,
urazy nerwów obwodowych,
depresja,
zmniejszenie wydolności i możliwości rehabilitacji co pogłębia wyżej wymienione zaburzenia.
Ćwiczenia w celu: utrzymanie pełnego zakresu ruchów, zwiększenie siły mięśniowej, zapobieganie i leczenie atrofii, przykurczów i deformacji, pobudzenie i kompensacja koordynacji ruchowej, wypracowanie nawyków ruchowych z zakresu czynności życia codziennego. Zawsze należy ćwiczyć stawy w ich pełnym zakresie.
Następstwa długotrwałego unieruchomienia w opatrunku gipsowym.
przykurcze,
odparzenia,
zaniki mięśniowe,
niedokrwienie,
odwapnienie kości,
ograniczenie ruchomości stawów,
Zadania pielęgniarki w zespole terapeutycznym.
Wymień i omów bariery w procesie rehabilitacji kompleksowej.
psychologiczna- trudność w zaakceptowaniu własnej sytuacji związanej z niepełnosprawnością,
społeczna- negatywne reakcje środowiska społecznego, w różny sposób okazywana niechęć, wrogości, obojętność,
architektoniczna- wszelkie bariery utrudniające poruszanie się osoby niepełnosprawnej w terenie lub mieszkaniu, oraz jej najbliższym otoczeniu,
urbanistyczna- transport publiczny- tramwaje, autobusy, koleje, dworce- w bazie turystycznej poczynając od niedostępnych hoteli, moteli, schronisk, ośrodków kempingowych, restauracji i obiektów sportowych,
sprzętowe,
finansowe,
informacyjne.
Znaczenie regeneracji, kompensacji i adaptacji w procesie rehabilitacji kompleksowej.
Rodzaje ćwiczeń biernych.
Definicja rehabilitacji kompleksowej.
To kompleksowe, zespołowe, działanie i postępowanie w odniesieniu do osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie( na skutek urazów, wad wrodzonych, schorzeń,), które ma na celu przywrócenie tym osobom pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej i psychicznej, zdolności do pracy i zarobkowania oraz brania czynnego udziału w życiu społecznym.
Rehabilitacja medyczna- lecznicza- to kompleksowe działanie mające na celu przywrócenie choremu lub osobie niepełnosprawnej pełnej lub maksymalnej zdolności fizycznej, psychicznej, zapobiegającej następstwom choroby.
Rehabilitacja społeczna- część procesu rehabilitacyjnego mająca na celu integrację chorego w życiu społecznym przez udzielanie pomocy w przystosowaniu do życia rodzinnego, społecznego, zawodowego. Podstawą jest akceptacja niepełnosprawności przez chorego- przekonanie o możliwości kompensacji oraz akceptacja przez rodzinę występującej niepełnosprawności. Realizowana jest ona poprzez wyrobienie zaradności osobistej i pobudzenie aktywności społecznej osoby niepełnosprawnej, wyrobienie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych, likwidacją barier, zwłaszcza architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, barier w komunikowaniu się i dostępie do informacji, kształtowanie w społeczeństwie właściwych postaw i zachowań sprzyjających integracji z osobami niepełnosprawnymi.
Obejmuje obok fizycznego upośledzenia ciała, reakcje psychiczne chorego, które są często wielką barierą dla postępowania rehabilitacji( rehabilitacja psychologiczna), jak również skutki rodzinne , społeczne i zawodowe( rehabilitacja społeczna i zawodowa), a u dzieci skutki pedagogiczne oraz uwarunkowania zawodowe. 1968.03.02- Polska Koncepcja Rehabilitacji.
Profilaktyka odleżyn u chorych z uszkodzonym rdzeniem kręgowym.
Rola terapii zajęciowej w rehabilitacji leczniczej( ergoterapii).
Oznacza czynności różnego rodzaju, które zaleca się pacjentów jako jeden ze środków leczniczych, mających na celu przyspieszenia powrotu utraconej funkcji narządu ruchu, a w przypadku zmian nieodwracalnych ma na celu wyrobienie funkcji zastępczych. Jest uzupełnieniem lub kontynuacją ćwiczeń stosowanych w gimnastyce leczniczej. Stawia się konkretny cel wykonywanej pracy. Przydatność w społeczeństwie- przywraca się równowagę psychiczną. Praca pozwala zapomnieć o problemach. Powtarzany stale ruch jest najlepszym sposobem reedukacji i automatyzacji. Utrwala się odruchów łańcuchowych w układzie nerwowym. Podtrzymywanie funkcji narządu, sprawności ogólnej, usamodzielnianie pacjenta. Wyprowadzenie z depresji, przydatność społeczna. Konieczność podtrzymywania nawyku pracy.
Podział inwalidztwa wobec niezdolności do pracy.
Podział taki jest robiony na podstawie:
przeprowadzenia badań lekarskich i psychologicznych, umożliwiających określenie sprawności fizycznej i psychicznej i umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocenę możliwości zwiększania tej sprawności,
ustalenie kwalifikacji, doświadczeń zawodowych, uzdolnień,
zainteresowań, prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzględniającego ocenę zdolności do pracy oraz umożliwiającego wybór odpowiedniego zawodu i szkolenia,
przygotowania zawodowego z uwzględnieniem perspektyw zatrudnienia,
dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposażenia,
określenie środków technicznych umożliwiających wykonywanie praca a w razie potrzeby- przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprzętu rehabilitacyjnego.
Wyróżniamy osoby niepełnosprawne w stopniu :
znacznym, u których stwierdzono(I grupa)- naruszoną sprawność organizmu, niezdolność do podjęcia pracy, zdolność do wykonywania zatrudnienia w zakładzie pracy chronionej lub zakładzie aktywności zawodowej, konieczności niezbędnej w celu podjęcia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki innych osób w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
umiarkowanym, u których stwierdzono( II grupa): naruszoną sprawność organizmu, zdolność do wykonywania zatrudnienia na stanowisku pracy przystosowanym do potrzeb i możliwości wynikających z niepełnosprawności, konieczności częściowej lub okresowej pomocy innej osoby w związku z ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji,
lekkim, u których stwierdzono(III grupa): naruszoną sprawność organizmu, zdolność do wykonywania zatrudnienia, brak konieczności pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych.
Orzeczenie takie może być stałe lub okresowe. Organem wydającym orzeczenie jest Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności i jego wojewódzki odpowiednik. Organ ten kieruje na szkolenia, korzystanie z rehabilitacji, pomocy społecznej, uczestnictwo w terapii zajęciowej, korzystanie z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji.
Przyczyny odjęcia kończyny.
cukrzyca,
miażdżyca,
choroby naczyń obwodowych- zakrzepowo- zarostowe zapalenie żył,
niedokrwienie kończyn,
zmiany nowotworowe,
urazy, wypadki.
Do czego służy test Lovetta.
Aspekty psychologiczne akceptacji kalectwa.
Typy reakcji na utrwaloną niepełnosprawność:
depresja- przygnębienie, płaczliwość, brak zainteresowania, w skrajnych przypadkach samobójstwa,
regresja- cofanie się do wcześniejszego okresu życia, ograniczenie aktywności, zwiększenie zależności od innych, tendencja do przyjęcia postawy infantymnej,
identyfikacja- uznanie pożądanych przez siebie cech występujących u innych za swoje,
projekcja- rzutowanie- skłonność do maskowania swojej niepełnosprawności i przypisywanie niepełnosprawności innym,
frustracja- stan organizmu wywołany sytuacją frustracyjną z szeregiem objawów bądź dążenie do celu zostało zahamowane. Jako stan organizmu występujący pod postacią zaburzenia zachowania do których należą: napięcie, pobudzenie, agresja, apatia, fantazjowanie,
racjonalizacja- poszukiwanie logicznych wyjaśnień dla swojego nieakceptowanego zachowania,
zaprzeczanie- odrzucenie, ignorowanie skutków, poniesionych strat w następstwie, urazu lub choroby, osoba niepełnosprawna odmawia wszelkiej pomocy, zachowuje się jakby była osobą w pełni sprawną. Utrzymuje się stałe napięcie psychiczne w obawie przed konfrontacją z rzeczywistością,
mechanizm ucieczki- różne formy ucieczki od rzeczywistości, osoba niepełnosprawna utrzymuje że straty nie są ważne ani dla niej ani dla otoczenia.
Formy rehabilitacji zawodowej.
Stanowi część stałego i skoordynowanego procesu leczenia, który zajmuje się świadczeniem usług zawodowych osobom niepełnosprawnym i obejmuje: poradnictwo zawodowe, szkolenie zawodowe, zatrudnienie zawodowe i opiekę nad zatrudnionymi pozwalającą na utrzymania pracy. Należy odpowiednio dobrać czynności zawodowe począwszy od miejsca, stanowiska pracy, które powinno być dostosowane do wykształcenia i możliwości oraz sprawności zgodnie z zaleceniami lekarza i psychologa,. Miejsce i charakter pracy muszą odpowiadać stanowi zdrowia i wydolności percepcyjnej. Jest to oddziaływanie mające na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskanie i utrzymanie odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego. W tym celu dokonuje się oceny zdolności do pracy.
Na czym polega odrębność rehabilitacji w geriatrii.
Pojęcia: ortotyki, protetyki- dziedziny medycyny.
Celem leczenia protetycznego jest przywrócenie uszkodzonych lub utraconych funkcji narządu żucia, eliminowanie parafunkcji przy jednoczesnym zapobieganiu schorzeniom podłoża protetycznego. Celem jest również zachowanie lub poprawa wyglądu estetycznego twarzy oraz korzystny wpływ na samopoczucie, a przez to na zdrowie pacjenta. Leczenie protetyczne polega głównie na usuwaniu zaburzeń w czynności układu stomatognatycznego, jak również na przywracaniu jego czynności, i łączy się w tym miejscu z rehabilitacją, gdyż stosowanym lekiem jest w większości przypadków proteza stomatologiczna, pozostająca w stałym lub okresowym kontakcie z tkankami podłoża. Skracanie wysuniętych zębów w celu prawidłowego ukształtowania powierzchni zwarciowych, likwidacja węzłów urazowych, eliminowanie przedwczesnych kontaktów jest to zarówno leczenie, jak i działalność zapobiegawcza. Rehabilitacja protetyczna rozumiana tylko jako odbudowa ciągłości łuków zębowych, przez co odtwarza się ich czynność oraz wygląd zewnętrzny twarzy pacjenta. Rehabilitacja obejmuje również rehabilitację psychiczną i socjalną. Przez rekonstrukcję łuków zębowych odbudowuje się czynność żucia i mowy. Dla większości ludzi przyjemność, jaką sprawia spożywanie posiłków jest jedną z radości, których oczekują od życia. Protetyka ortopedyczna to nie tylko umiejętność funkcjonalnego odtworzenia utraconych częściowo czy całkowicie kończyn. Chociaż przywracanie maksymalnych zdolności czynnościowych jest podstawowym zadaniem protez, to niebagatelne znaczenie ma także dążenie do maksymalnie wiernego odtworzenia naturalnego wyglądu zewnętrznego protezy danej części ciała
Współczesna ortotyka opiera się na prefabrykowanych, typowych elementach konstrukcyjnych , których dobór i dopasowanie uzależnione są od rodzaju dysfunkcji i indywidualnych potrzeb pacjenta. Indywidualne ich wykorzystanie wymaga ustalenia właściwych wskazań, doboru odpowiednich elementów konstrukcyjnych, dokładnego ich dopasowania oraz udzielania pacjentowi wskazówek dotyczących sposobu użytkowania przedmiotu. Niezbędnym warunkiem efektywnego wykorzystania ortezy jest ścisła współpraca lekarza, ortotyka oraz pacjenta lub jego rodziców.
Kikuty wadliwe- przyczyny, profilaktyka.
Najlepszym do ruchowego usprawniania kształtem charakteryzują się kikuty fizjologiczne. Kikut ma kształt walca, który na szczycie przechodzi w stożek. Nadaje się do protezowania w pełnokontaktowe protezy dobrze znosi osiowe obciążenia, a siłę mięśniową często udaje się doprowadzić do wielkości uzyskiwanej w kończynie zdrowej. Kikuty niefunkcjonalne, stożkowe są wynikiem zbytniego przykurczenia się mięsni amputowanych, nieustabilizowanych do kości podczas operacji. Szczyt kikuta przykryty jest tylko skórą. Kikuty takie stwarzają problem przy protezowaniu, są bolesne przy osiowym obciążaniu i prezentują niewielką siłę mięśniową, są bardzo trudne w usprawnianiu. Natomiast nadmiar tkanki miękkiej na szczycie , zwłaszcza pozostawienie długich zwisających mięśni nie przyszytych do kości , daje przerostowe zmiany wytwórcze i w konsekwencji tzw. kikuty kolbowate. Obrzęknięte , przekrwione, ze zmianami troficznymi, bardzo często uniemożliwiają zaprotezowanie. Duża bolesność , która często idzie z kolbowatym kształtem kikuta uniemożliwia kinezyterapię. Wartościowy kikut musi być zahartowany po to by prawidłowo współpracował z protezą. Skutecznie można hartować kikuty, które są troficznie dobre, zagojone, bez wadliwych blizn i prawidłowym kształcie. Hartowanie zapewnia to, że kikut całą powierzchnią skóry przenosi obciążenie. Gwarantuje to równomierny rozkład masy ciała na stosunkowo wielkiej powierzchni. Dobry kikut ma fizjologiczny zakres ruchu w stawie powyżej poziomu amputacji. Ograniczenia zakresu ruchu, tzw. przykurcze, w istotny sposób rzutują na prawidłowość chodu o amputacji. Po amputacji na poziomie goleni obserwuje się tendencję do ograniczenia ruchu wyprostu w stawie kolanowym. Ograniczenie ruchu spowodowane jest spowodowane odruchowym ustawieniem kończyny amputowanej w zgięciu w stawie kolanowym. W tej sytuacji dochodzi do zrównoważenia napięcia mięśniowego, co powoduje zmniejszenie odczuć bólowych z okolicy rany pooperacyjnej. W późniejszym czasie ograniczenie może być utrwalone przez wymuszoną(brak protezy) pozycję siedzącą. Ważny jest: kształt, hartowanie, wczesne protezowanie, pielęgnacja rany pooperacyjnej, odpowiednia technika amputacji.
Rola pielęgniarki w rehabilitacji dzieci z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa.
Wczesne wykrywanie skolioz wymaga odpowiedniej organizacji opieki lekarskiej i pielęgniarskiej nad dziećmi w wieku szkolnym i przedszkolnym. Przy okresowych badaniach dzieci należy zawsze zwracać uwagę na kręgosłup. Dodatkowo mierzy długość kończyn dolnych czy są równe. Dzieci, u których podczas pierwszego badania wykryto nieprawidłowości w budowie ciała kieruje się na dalsze badanie ortopedyczne do poradni ortopedycznych i po potwierdzeniu zmian wykonuje się zdjęcie rentgenowskie przednio- tylne w pozycji stojącej. Za skoliozę uważa się te przypadki, w których kąt skrzywienia na zdjęciu rentgenowskim jest większy niż 6º.
Postępowanie w bocznych skrzywieniach kręgosłupa ukierunkowane jest na zapobieganie powstawaniu deformacjom, wczesne wykrywanie skrzywienia, kiedy ono nie przekracza jeszcze kąta skrzywienia 20-30º i zapobieganie progresji skrzywienia. Przede wszystkim dąży się do zapobiegania powstawania skolioz u niemowląt i w okresie wczesnego dzieciństwa -układanie dziecka na brzuchu od pierwszych tygodni życia jest najlepszym działaniem profilaktycznym przeciwskoliotycznym. Niemowlę należy układać na brzuchu w ciągu dnia i nocy, z częstym przewracaniem na boki. Pozycja ta zapobiega niemowlęcej ukośnej skoliozie. Układanie niemowlęcia na boki odciąża zniekształconą od strony grzbietowej klatkę piersiową. W leżeniu na brzuchu dziecko, podnosząc głowę, później pełzając i raczkując wzmacnia i rozwija siłę mięśni grzbietu, które oddziaływają na kształtowanie się kręgosłupa. Należy unikać wczesnego sadzania niemowlęcia i utrzymywania go przez dłuższy czas w pozycji siedzącej, gdyż to często doprowadza do kifozy grzbietowo-lędźwiowej. Niemowlęcia nie należy uczyć wczesnego wstawania i chodzenia, a u niemowląt z bocznym skrzywieniem kręgosłupa należy tę naukę opóźniać utrzymując kręgosłup jak najdłużej w warunkach odciążenia. Również sposób noszenia niemowlęcia nie jest obojętny- najlepiej nosić niemowlę trzymając je przed sobą z nóżkami w rozkroku obejmującymi nasz tułów. Wskazane jest również jak najwcześniejsze uczenia małego dziecka pływania, które jest najlepszą formą ćwiczeń dla dzieci z bocznym skrzywieniem kręgosłupa. Postępowanie w odniesieniu do bocznego skrzywienia kręgosłupa w wieku szkolnym i przedszkolnym ukierunkowane jest na wczesne wykrywanie tej deformacji co daje najlepsze wyniki. Stwierdzenie asymetrii uwypukleń- garbu jest dowodem rozpoczynającej się lub zaistniałej torsji kręgosłupa, która zapoczątkowuje boczne skrzywienie. Podczas badania zwraca się uwagę na ustawienie łopatek, barków, talerzy biodrowych i trójkątów taliowych oraz kształt klatki piersiowej. Dziecko u którego stwierdzono odchylenia w kształcie tułowia i podstawie ciała kieruje się do poradni dla skolioz i poradni rehabilitacyjnej, gdzie otrzymuje specjalistyczne leczenie. Bardzo ważne i koniecznie jest uświadomienie rodziców i samego pacjenta o długotrwałości i uciążliwości leczenia oraz zdobycie ich zaufania i współpracy. Rodzice muszą być poinformowani, że leczenie nie zawsze daje dobre wyniki, czasem może ograniczyć tylko pogłębianie skrzywienia. Leczenie dzieci z bocznym skrzywieniem kręgosłupa z kątem skrzywienia poniżej 20º polega na stosowaniu ćwiczeń i systematycznych badań kontrolnych co 3 miesiące. U dzieci u których kąt skrzywienia wynosi ponad 20º wymagane jest leczenie za pomocą gorsetu ortopedycznego. Gorset ten daje nie tylko bierne odciążenie kręgosłupa przez oparcie miednicy i podparcie pod żuchwę i potylice, ale przede wszystkim pobudza mięśnie tułowia do czynnego działania korekcyjnego kompensacyjnego. Niezależnie od noszonego gorsetu dziecko powinno intensywnie ćwiczyć jedną, dwie godziny dziennie, uprawiać pływanie i przestrzegać reżimu wymaganego dla dzieci z bocznym skrzywieniem kręgosłupa.
b) uwagi cenne dla rodziców:
Noszenie dziecka tylko na jednej i tej samej ręce oraz prowadzania go zawsze za jedną( tę samą ) rękę może doprowadzić do nawykowego, lekkiego, skrzywienia kręgosłupa, będącego początkiem skoliozy. Nie należy także zezwalać na zbyt długie zabawy tą samą ręką, czy jazdę na hulajnodze (odpychanie tylko jedną nogą ), które na takiej samej zasadzie powoduje skrzywienie kręgosłupa.
Ważnym elementem profilaktyki skoliozy jest zapewnienie warunków szkolnych, w których przeciętnie dziecko przebywa od 3 do 6 godzin( plus nauka w domu ). W tej wymuszonej, siedzącej pozycji, dziecko zaabsorbowane pracą umysłową, przybiera charakterystyczną sylwetkę szkolną, dlatego po pierwsze należy przypominać mu o prawidłowej pozycji ciała, po drugie dobierać odpowiedni do wzrostu dziecka wymiar mebli. Istotny jest również sposób noszenia torby, w której dziecko codziennie nosi książki do szkoły- najlepiej jeśli jest to plecak gdyż równomiernie obciąża kręgosłup. Należy zwrócić również uwagę na łóżko, w którym śpi dziecko około 10 godzin dziennie- powinno ono mieć twardy materac, a poduszka nie powinna zbyt wysoko unosić pleców dziecka podczas spania.
W zapobieganiu rozwojowi i pogłębianiu się skoliozy należą zwrócić szczególną uwagę na:
- przestrzeganie ogólnych zasad higieny- między innymi praca szkolna harmonijnie przeplatana z odpoczynkiem, meble szkolne i domowe dostosowane do wzrostu dziecka, duże ograniczenia godzin spędzanych przed telewizorem,
- utrzymywanie dobrego stanu zdrowia- racjonalne odżywianie się, przebywanie na świeżym powietrzu, zapewnienie swobody ruchów i zabaw,
- rozwijanie jak najlepszej sprawności fizycznej, systematyczne stosowanie ćwiczeń kształtujących, ćwiczeń korekcyjnych, oraz uprawianie odpowiednich sportów- pływanie,
- usuwanie wszelkich czynników szkodliwych, które mogą sprzyjać pogłębianiu się skoliozy- wada postawy, wzroku, słuchu.
Postawy społeczne wobec niepełnosprawnych.
Negatywne- napiętnowanie, upokarzanie, wytykanie palcami, pomijanie jako człowieka, umniejszanie człowieczeństwa, uznawanie za nieużytecznego, niepotrzebnego, odsuwanie od życia społecznego, ignorowanie, krzywdzenie jako osoby która nie może się obronić.
Pozytywne- wsparcie informacyjne- dostarczenie informacji rodzinie i osobie niepełnosprawnej: o fakcie zaistniałej niepełnosprawności, o możliwościach jej ograniczenia, kompensowania, przeciwdziałania, możliwościach i sposobach leczenia i rehabilitacji, o możliwościach dalszego życia z tym problemem, instytucjach w których może uzyskać różne formy pomocy dotyczące problemów osoby niepełnosprawnej i jej rodziny. O ludziach - grupy wsparcia- których mieli lub mają podobne problemy, z którym można nawiązać kontakt w celu wymiany doświadczeń; wsparcie emocjonalne- bardzo ważne, stan emocjonalny wynika z silnych przeżyć, załamania, rozpaczy, jakie mogą towarzyszyć utracie sprawność lub urodzeniu niepełnosprawnego dziecka; wsparcie materialne- tradycyjne formy udzielania pomocy, dostarczenia środków materialnych, finansowych, różnego rodzaju darów, ułatwiających codzienną aktywność osobie niepełnosprawnej, przekazywane są dary w formie sprzętu ortopedyczne, wózki inwalidzkie, sprzętu do ćwiczeń; wsparcie przez świadczenie usług- niepełnosprawność często stwarza trudności w wykonywaniu czynności dnia codziennego, z którym osoby nie radzą sobie częściowo- wówczas potrzebna jest im pomoc lub nie radzą sobie w ogóle trzeba ich w tym wyręczać; wsparcie w rozwoju- wiele wcześniej omówionych rodzajów wsparcia udzielanego osobą niepełnosprawnych i ich rodzinom łączenie stanowi istotną pomoc w rozwoju pozwala przezwyciężać brak wiedzy, kryzys psychologiczny, trudności materialne i bezradność w wielu dziedzinach związana z funkcjonowaniem człowieka.
Organizacja oddziału rehabilitacji szpitalnej.
Oddziały łóżkowe, zakłady rehabilitacji leczniczej, lub medycznej tworzone są w wielu szpitalach, miejskich, powiatowych specjalistycznych, wojewódzkich, na oddziałach klinicznych przyjmując pacjentów z oddziałów specjalistycznych, prowadzących leczenia w okresie ostrym zachorowania lub po urazie. Na szczeblu podstawowym: odziały, działy, poradnie rehabilitacji szpitali ZOZ, przychodnie dzielnicowe; na szczeblu ponad podstawowym: wojewódzkie przychodnie rehabilitacyjne, specjalistyczne zespoły opieki zdrowotnej- Repty, Konstancin, wojewódzkie ośrodki rehabilitacji, kliniki rehabilitacji akademii medycznej, sanatoria rehabilitacji. Poradnie rehabilitacyjne- zapewnia leczenie usprawniające osobom niepełnosprawnym w miejscu zamieszkania- diagnostyka, leczenie farmakologiczne, fizjoterapeutyczne, rozwiązywanie problemów socjalno- bytowych.
Elementy infrastruktury: propozycje całodobowe- DPS, szpitale psychiatryczne, DPS- rodzinny, oddziały rehabilitacyjne, szpitale rehabilitacyjne, wspólnoty życia- Arka, Emaus, Larche, ośrodki szkolno- wychowawcze dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, specjalistyczne ośrodki szkoleniowo- wychowawcze dla młodzieży i dorosłych, mieszkania ochronne, hotele, ośrodki wsparcia dla rodziny z dzieckiem niepełnosprawnym. Propozycje dzienne: DDPS, środowiskowe domy samopomocy, świetlice samopomocy, grupy aktywnej rehabilitacji, przychodnie rehabilitacyjne, dzienne oddziały rehabilitacji, , grupy wsparcia, wspólnoty, dzienne ośrodki: rehabilitacyjno- wychowawcze, terapeutyczno- wychowawcze, terapeutyczno- szkolne, ośrodki szkolno- wychowawcze, warsztaty terapii zajęciowej, zakład aktywności zawodowej, zakład pracy chronionej. PFRON -Polski Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Jakie czynniki wpływają na zmniejszenie inwalidztwa?
wsparcie psychiczne,
zaopatrzenie w sprzęt ortopedyczny,
zapewnienie warunków bytowych odpowiednich do niepełnosprawności,
pozytywne postawy społeczne,
aktywność społeczna,
użyteczność- role rodzinne, aktywność zawodowa,
poczucie spełnienia, samorealizowania.
Różnice między protezą ćwiczebną a definitywną.
Proteza jest czynnikiem o podstawowym znaczeniu dla pełnej reedukacji funkcji lokomocji chorego po amputacji. Obecnie protezowanie prowadzi się w trzech etapach.
Proteza zakładana najwcześniej jak to możliwe, tzn. na stole operacyjnym. Jest to zresztą jedno z wymagań amputacji fizjologicznej. Lej tej pierwszej protezy jest gipsowy, wysoki, obejmuje staw ponad poziomem amputacji. Tą pierwszą protezę zdejmuje się dopiero po zagojeniu rany pooperacyjnej, tzn. po około dwóch tygodniach. Po wyjęciu szwów zakłada się następną protezę tego typu , ale już z wolnym stawem powyżej amputacji. W zależności od tego jak szybko zmienia się obwód kikuta, zmienia się lej protezy dwu-, trzykrotnie. Wczesnemu protezowaniu przypisuje się przyspieszenie gojenia się kikuta, właściwe formowanie. Proteza ta stwarza możliwości optymalnego doboru zaopatrzenia ortopedycznego. Protezy tymczasowe pozwalają zachować ciągłość w nauce chodzenia. Pacjentów po amputacji metodami konwencjonalnymi protezuje się dopiero po całkowitym uformowaniu kikuta, tzn. w 6-12 tygodniu po zabiegu.
Proteza tymczasowa, lej z tworzywa sztucznego. Celem tego etapu jest protezowania jest ostateczne uformowanie kikuta oraz początkowa faza chodzenia.
Proteza definitywna wykonana po upływie około trzech miesięcy od amputacji, po ostatecznym uformowaniu kikuta, służy choremu do chodzenia. Obecnie protezuje się chorych tylko protezą tymczasową i definitywną.
Rehabilitacja lecznicza osób z ZZSK.
Udział pielęgniarki w nauce czynności codziennych- wykorzystanie sprzętu rehabilitacyjnego, zaopatrzenie ortopedycznego i pomocy technicznej.
Znaczenie ergoterapii w programie rehabilitacji leczniczej.
Do czego służy UGUL.
Usprawnianie po odjęciu kończyny.
Główną zasadą kinezyterapii po amputacji konwencjonalnej jest konieczność sygnalizacji choremu za pomocą narządu zmysłu- wzroku, dotyku- faktu utraty kończyny. Zasada ta jest jednocześnie istotną różnicą w stosunku do chorych po amputacji metodą fizjologiczną , gdzie w związku z wczesnym protezowaniem nie ma potrzeby i nie powinno się jej stosować. Kinezyterapię miejscową prowadzimy w trzech kierunkach:
profilaktyki przeciwprzykurczowej- w 4-6 dni od amputacji nie zależnie od poziomu odjęcia równolegle z pozycjami ułożeniowymi i wyciągami redresyjnymi wprowadzamy stopniowo ćwiczenia wolne, które zamienia się po dwóch tygodniach- wygojenie rany pooperacyjnej i wyjęcie szwów- na ćwiczenia z dawkowanym oporem, zwracamy uwagę na fizjologicznośc wykonywanych ruchów, ćwiczenia czynne zamienia się później na ćwiczenia oporowe, wzmacniające mięśnie. Ustalanie nowych obciążeń treningowych odbywa się na podstawie testu dynamometrycznego wykonywanego co tydzień. Po czterech tygodniach chory samodzielnie wykonuje zlecone ćwiczenia i tak do wypisu.
hartowania kikuta- ma na celu jak najlepiej przygotować delikatną skórę, nie przyzwyczajoną do obciążenia, do kontaktu z lejem protezy i obciążeń osiowych. Po 2 dniach od zabiegu każe się choremu dotykać i oglądać kikut- uświadamianie utraty kończyny. W siódmym dniu wprowadza się delikatne oklepywanie przy nasadzie tak by nie uszkodzić szwów operacyjnych i nie wywołać bólu. Właściwe hartowanie rozpoczyna się 10 od zabiegu- po wygojeniu rany- oklepywanie całej powierzchni kikuta drewnianym kijkiem, którego koniec jest owinięty kilkoma warstwami waty i bandażem elastycznym. Stopniowo należy zwiększać siłę uderzeń. Od momentu wyjęcia szwów i zagojenia się rany prowadzi się ćwiczenia osiowego obciążenia kikuta. Po spionizowaniu chorego i wyrównaniu w dostępny sposób brakującejczęsci kończyny- krzesło, łóżku- wkładamy pomiędzy szczyt kikuta a podpórkę kilka warstw miękkiej gąbki, polecając stopniowe obciążanie. Stopniowo zwiększa się obciążenie i zmniejsza się ilość warstw miękkiej gąbki, dąży się do obciążenia na twardym podłożu. Chodzenie w protezie najlepiej hartuje kikuta. Równocześnie z oklepywaniem, osiowym obciążaniem kikuta należy prowadzić hartowanie hydrotermiczne- kąpiele cieplne na przemian z zimnymi. Zabieg ten stosuje się po zagojeniu rany. W miarę hartowania wzrasta amplituda temperatur wody.
formowania kikuta- kłosem wstępującym, tak aby napięcie bandaża było największe na szczycie kikuta i stopniowo malało ku podstawie. .............
Rola grup aktywnej rehabilitacji w akceptacji i integracji osób niepełnosprawnych.
Znaczenie psychoterapii w rehabilitacji leczniczej.
Celem jest relaks i odpoczynek, które sprzyjają leczeniu. Odpowiednie środowisko psychologiczne, socjologiczne, przyrodnicze wpływa na uzyskanie dobrych wyników leczenia. Niektórzy chorzy wymagają zastosowania typowych metod terapeutycznych jak np. chorzy po zawale, po ciężkich urazach, osoby znerwicowane. Stosowane może być psychoterapia, relaksacja mięśniowo- psychoterapeutyczna. Współpraca, rozluźnienie- lepsze efekty ćwiczeń, kompensowanie straty, akceptacja sytuacji, siebie, uspołecznienia.
Charakterystyka zespołu rehabilitacyjnego.
Wpływ ćwiczeń ruchowych na organizm.
Ekspresyjna i instrumentalna rola pielęgniarki w rehabilitacji.
Skutki fizyczne, psychiczne, społeczne inwalidztwa.
zaburzenia seksualności,
ograniczona zdolność do wypełniania obowiązków wynikających z pełnienia roli społecznej,
bariery w poruszaniu się, bariery architektoniczne,
zmniejszona zdolność do samoobsługi, w pewnym stopniu uzależnienie od osób drugich,
zmniejszona aktywność zawodowa, ograniczona,
obniżony nastrój, depresja, obniżona samoocena, poczucie niespełnienia, krzywdy, niesprawiedliwości, zmiana ról w rodzinie, wstyd, skrępowanie, rozżalenie, niedowartościowanie, bezsilność, obrona przed własnym kalectwem,
zmiana ról społecznych, izolacja, zmniejszona aktywność społeczna, ograniczona możliwość wykonywania pracy, wycofanie się z życia towarzyskiego, negatywne reakcje społeczeństwa na kalectwo,
Problemy pielęgnacyjne w opiece przy opatrunku gipsowym.
Rola pielęgniarki w profilaktyce wrodzonych zwichnięć stawu biodrowego.
Czy fizjoterapia, fizykoterapia, balneologia i balneoterapia to pojęcia równoznaczne?
fizjoterapia jest metodą leczenia wykorzystującą zjawisko reaktywności organizmu na bodźce. W zależności od zastosowanego bodźca rozróżnia się następujące działy fizjoterapii: balneoterapię (naturalne czynniki dostępne w uzdrowiskach), klimatoterapię (bodźce klimatyczne), hydroterapię (kąpiele wodne), kinezyterapię (bodźce kinetyczne - ruch), terapię manualną (bodźce mechaniczne i kinetyczne), masaż leczniczy (bodźce mechaniczne), fizykoterapię (sztucznie wytworzone bodźce). Techniki leczenia ruchem i czynnikami fizycznymi przy czym są one stosowane w profilaktyce chorób wynikających ze zmniejszonej aktywności ruchowej człowieka.
fizykoterapia jest jedną z metod fizjoterapii. Jest formą leczenia wykorzystującą bodźce fizykalne, takie jak: prąd elektryczny- galwanizacja, jontoforeza, kąpiele wodno- elektryczne, diadynamiki, prądy interferenyjne, ciepło i zimno, światło- lampa Solux, lampa Zepter, UV, laseroterapia, ultradźwięki, pola magnetyczne, wodę w postaci natrysków i kąpieli. Odpowiednio wkomponowane w program leczenia intensyfikują lub wspomagają działanie podstawowych zabiegów(światłolecznictwo, elektrolecznictwo, magnetoterapia, ultradźwięki).
balneologia- jest dziedziną wiedzy medycznej, która wykorzystuje naturalne metody lecznicze i naturalne tworzywa lecznicze- wody mineralne, gazy, peloidy, naturalne czynniki przyrodnicze- klimat, krajobraz, roślinki, różne formy pracy mięśniowej, czynniki fizyczne- światło, dźwięki, pole elektromagnetyczne. Główny dział medycyny uzdrowiskowej, zajmująca się badaniem właściwości leczniczych wód podziemnych i borowin oraz zastosowaniem ich w lecznictwie, zwłaszcza terapii chorób przewlekłych.
balneoterapia+ peloidoterapia + klimatoterpia = lecznictwo uzdrowiskowe. Wykorzystuje wody lecznicze, peloidy, gazy (kąpiele lecznicze, pitna woda, inhalacje, irygacje, solanki, kwasowęglowe, siarczkowo- siarkowodorowe, radoczynne). Metody leczenia za pomocą kąpieli, wód mineralnych, słońca i powietrza, zwykle w uzdrowiskach. Balneoterapia wykorzystuje naturalne metody lecznicze do leczenia chorób przewlekłych. Kąpiele solankowe- stosowane w chorobach ortopedyczno- urazowych, reumatycznych, neurologicznych, ginekologicznych. Kąpiele kwasowęglowe stosowane w wybranych chorobach serca, nadciśnieniu, niedokrwieniu kończyn dolnych, nerwicach narządowych. Kąpiele siarczkowo- siarkowodorowe- choroby reumatyczne, ortopedyczne, dermatologiczne, niedokrwienie kończyn dolnych. Kąpiele radoczynne- choroby naczyń obwodowych, górnych dróg oddechowych, choroby reumatyczne, ginekologiczne. +fitoterapia, klimatoterapia, dietoterapia, farmakoterapia, psychoterapia.
Ogólne zasady rehabilitacji leczniczej w traumatologii.
Zalety i wady opatrunku gipsowego.
1
11