RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA - WYKŁAD 28.02.2010

Michał Poszwa

501381270

[e-mail]

Zaliczenie: Test zamknięty + 2 pytania otwarte łatwe

Literatura:

Rachunkowość zarządcza, Kotarski, Kowalak, Poszwa… Wydawnictwo Marina

Sławomir Sojak - Rachunkowość zarządcza.

Irena Sobańska - Rachunkowość zarządcza.

Istota i zakres rachunkowości zarządczej.

Rachunkowość -> system dostarczania informacji o sytuacji finansowej majątkowej.

Sytuacja finansowa

1. Informacje o majątku, aktywach

2. Informacja finansowa, pasywa

3. Informacja o wyniku

Odbiorcy informacji:

1. Zewnętrzni

• Otoczenie ekonomiczne

• Otoczenie instytucjonalne (urząd statystyczny, skarbowy)

2. Wewnętrzni

• Decydenci

Rachunkowość:

• Rachunkowość finansowa: dostarczanie informacji dla odbiorców zewnętrznych

• Informacje historyczne (ex post)

• Nacisk na wiarygodność informacji (i ostrożność) ujęcie pesymistyczne, nie koloryzujemy

• Informacje wewnętrzne dotyczące całego podmiotu

• Regulowana przepisami (ustawa o rachunkowości)

• Rachunkowość zarządcza: dostarczanie informacji dla odbiorców wewnętrznych

• Informacje dotyczące przyszłości (ex ante)

• Nacisk na istotność (szybkość) informacji

• Informacje dla określonych obszarów (ośrodków odpowiedzialności) uzupełnione o informacje z otoczenia

• Regulowana normami wewnętrznymi (wewnętrzna sprawa przedsiębiorstwa)

Zakres rachunkowości zarządczej (dział zajmujący się zakresem RZ to kontroling):

Cześć wspólna rachunkowości finansowej i rachunkowości zarządczej'

• Rachunek kosztów

Rachunek kosztów to procedury ustalania kosztów działalności (koszty produktów, usług, administracji itp.) Koszty działalności ustala się na potrzebę:

1. Obliczania wyniku finansowego - rachunkowość finansowa

2. Na potrzeby podejmowania decyzji - rachunkowość zarządcza

W klasycznym ujęciu rachunkowość zarządcza dotyczy wykorzystania informacji o kosztach w podejmowaniu decyzji. W szerszym ujęciu rachunkowość zarządcza obejmuje również elementy zarządzania finansami (np. rachunek opłacalności inwestycji) oraz elementy strategiczne.

Analiza progu rentowności

Próg rentowności to wielkość sprzedaży, przy której przychody równe są kosztom. Podstawą ustalania progu rentowności jest podział kosztów na stałe i zmienne.

Koszty zmienne, czyli zależne od skali działalności, koszty zmieniają się proporcjonalnie lub progresywnie lub degresywnie.

Koszty stałe - nie zależą od skali działalności - są to koszty określonego potencjału wytwórczego.

Próg rentowności jest ustalany przy określonych założeniach:

• Możliwe jest wiarygodne ustalenie kosztów stałych i zmiennych

• Koszty zmieniają się proporcjonalnie (liniowo)

• Koszty produktów (działalności) są ustalone prawidłowo

• Cena jednostkowa jest ustalona (nie zmienia się)

W ekonomii zawsze jest problem, na jakiej podstawie są obliczenia i na jakiej podstawie dokonywane są decyzje.

Po = Ko

Po = Cj * Qo

Ko = Ks + Kz = Ks + Kóz * Qo

Cjx * Qo = Ks + Kóz * Qo

Qo = KS / Cj * Kóz [szt]

Mj = Cj - Kóz - marża

Po = Cj * Qo = Cj * KS / Cj - Kóz = KS / (Cj * Kje) / Cj [szt]

Cj - Kjz / Cj = Mj / Cj

Próg rentowności a ryzyko: Prostą miarą ryzyka działalności może być margines bezpieczeństwa.

• Margines bezpieczeństwa bezwzględny MBb = P - P0

P - przychody rzeczywiste bądź planowane

P0 - oznacza przychody zrównały się kosztom i zysk wynosi 0

• Margines bezpieczeństwa względny MBw = P-P0 / P * 100%

Analiza wrażliwości progu rentowności: Polega na określeniu wpływu zmiany cen i kosztów na próg rentowności.

1. Wzrost ceny skutkuje zmniejszeniem Q0, czyli progu rentowności (Pozytywnie)

2. Wzrost kosztu zmiennego powoduje zwiększenie Q0 (Negatywnie)

3. Wzrost kosztów stałych skutkuje wzrostem Q0 (Negatywnie)

Przykład:

Podmiot zajmuje się wydobyciem i sprzedażą piasku. Miesięcznie koszty stałe wynoszą 100.000zł a rzeczywista sprzedaż około 14.000m3. Ponadto wiadomo, że

Cena jednostkowa Cj = 30zł/m

Koszt jednostkowy zmienny Kjz = 20zł/m

Koszt stały KS = 100.000

Obliczyć:

1. Próg rentowności

2. Margines bezpieczeństwa

3. Zmianę progu rentowności, jeżeli:

1. Cena wzrośnie o 10%

2. Koszt zmienny wzrośnie o 20%

3. Koszty stałe zmaleją o 15%

Kulminacja: Ile należy sprzedawać piasku, aby zysk wyniósł 60.000zł?

1. Q0 = 100.000/30-20= 10.000 m3

P0 = 30* 10.000 = 300.000zł

2. P = 14000 x 30 = 420.000

MBb = 420.000 - 300.000 = 120.000zł

MBw = 120.000 / 420.000 * 100% = około 28%

3a. Q`0 = 100.000/33 - 20 = 7692 m3

3b. Q``0 = 100.000/30 - 24 = 16.667 m3

3c. Q```0 = 85.000/30 - 20 = 8500 m3

Kumulacja: 10000 m3 -> Z - 0

60000 / 30-20= 6000m3 = 600.000

Jeżeli 16000m3 => Zysk = 60.000

Inaczej:

Z = P - K

Z = Cj * Q - KS - Kjz * Q

Q = KS + Z / Cj - Kjz

Q = 100.000 + 6.0000 / 30 - 10= 16.000m3

Systemy rachunku wyników

Wynik może być ustalony w różny sposób w zależności od sposobu ujęcia kosztów (oraz przychodów). W praktyce wynik działalności jest ustalany wg różnych form:

• Wynik podatkowy - zgodnie z przepisami podatkowymi

Przychody podatkowe - koszty podatkowe = dochód lub strata podatkowa

• Wynik finansowy - ustalany zgodnie z zasadami rachunkowości

Przychody - koszty = zysk lub strata

• Wyniki ustalane na potrzeby podejmowania decyzji np. wynik oparty na podziale kosztów na stałe i zmienne

Wynik na potrzeby sprawozdawczości:

Przychody ze sprzedaży usług - koszty wytworzenia sprzedanych usług = marża brutto (zysk lub strata brutto ze sprzedaży)

Marża brutto - koszty sprzedaży - koszty ogólnego zarządu = wynik ze sprzedaży (zysk lub strata ze sprzedaży)

Przychody ze sprzedaży usług - zmienne koszty wytworzenia sprzedanych usług = Marża pokrycia

Marża pokrycia - koszty stałe (wytworzenia, produkcyjne i nieprodukcyjne) = wynik ze sprzedaży

---