OKRESY YCIA KOBIETY, OKRESY ŻYCIA KOBIETY


OKRESY ŻYCIA KOBIETY

KLIMAKTERIUM

  1. DEFINICJA I OBJAWY

Jest to okres przejściowy w życiu kobiety od pełnej dojrzałości płciowej do starości. W tym czasie ma miejsce ostatnie krwawienie miesięczne zwane menopauzą. Za menopauzę można uznać to krwawienie, po którym następuje co najmniej 6 - cio miesięczna przerwa. Menopauza pojawia się między 46. - 52. r.ż. kobiety. Wiek menopauzalny średnio w Polsce wynosi 49,9 ± 3,9 lat. Klimakterium dzieli się na 3 okresy:

  1. Okres premenopauzalny

Charakteryzujący się łagodną, fizjologiczną niedoczynnością jajników; pojawiają się cykle bezowulacyjne, a krwawienia miesiączkowe są bardzo skąpe i występują coraz rzadziej.

  1. Okres pomenopauzalny

Od ostatniego krwawienia miesięcznego do całkowitej niedomogi hormonalnej jajników. W tym okresie najbardziej uciążliwe są zaburzenia wegetatywne i psychiczne, zwane objawami wypadowymi. Stanowią one tzw. zespół klimakteryczny, objawiający się u 89 % kobiet, a trwający 1 - 2 lata.

  1. objawy wegetatywne:

  1. objawy psychiczne:

W okresie tym obserwuje się również zmiany przedmiotowe, takie jak:

  1. Starość - SENIUM

Jest to okres po klimakterium, w którym rozpoczyna się starzenie organizmu. Za początek starości uznaje się granicę 60 - 65 lat.

Klimakterium jest konsekwencją fizjologicznej niedoczynności jajnika w wyniku utraty czynnościowej tkanki jajnikowej. Liczba pęcherzyków jajnikowych nie jest w stanie utrzymać precyzyjnej równowagi hormonalnej, która umożliwiłaby dojrzewanie jednego pęcherzyka. Następstwem tego są cykle bezowulacyjne, brak ciałka żółtego i niedoczynność gestagenna. Stopniowo zmniejsza się również wydzielanie estrogenów, prowadząc do ustania krwawień miesięcznych, zmian atroficznych narządów płciowych, gruczołów sutkowych i innych tkanek estrogenozależnych.

  1. POSTĘPOWANIE TERAPEUTYCZNE - HORMONALNA TERAPIA

ZASTĘPCZA - HTZ

Typowe, wyraźnie nasilone objawy wypadowe, potwierdzone oceną hormonalną, kwalifikują się do terapii hormonalnej estrogenami. Powinno się ją zaczynać ok. 50 r.ż. Rodzaj używanych preparatów oraz schematy ich podawania są bardzo zróżnicowane.

  1. Wskazania do HTZ:

  1. Przeciwwskazania do HTZ:

  1. Drogi podania:

  1. Doustnie - tabletki

  2. Przezskórnie - plastry

  3. Przezskórnie - żel

  4. Podskórnie - implanty (25 lub 50 mg krystalicznego Estradiolu)

  5. Dopochwowo - kremy, krążki, tabletki

  1. Korzyści HTZ:

  1. Zmniejszenie objawów wazomotorycznych

  2. Zmniejszenie objawów psychicznych

  3. Ochrona i wzmocnienie kolagenu

  4. Zapobieganie i leczenie osteoporozy

  5. Zmniejszenie ogólnej śmiertelności

  6. Zmniejszenie ryzyka chorób układu naczyniowo - sercowego

  1. Ryzyko HTZ:

  1. Badania przed podaniem HTZ

  1. Prowadzenie HTZ wymaga:

8. Zalety terapii przezskórnej

Wyjątkiem spośród leków doustnych jest preparat Livial.

Nie jest hormonem, ale związkiem chemicznym wykazującym działanie kilku hormonów. Jest preparatem bardzo bezpiecznym w przewlekłym stosowaniu, bowiem znakomicie likwiduje objawy klimakteryczne, zapobiega osteoporozie i nie wpływa w żadnym stopniu negatywnie na gruczoł sutkowy ani na endometrium macicy.

  1. CO PORADZIĆ PACJENTCE?

  1. Unikać sytuacji stresowych,

  2. Unikać rzeczy, które mogą powodować uderzenie krwi (tytoń, alkohol, pikantne potrawy),

  3. Prowadzić aktywny tryb życia,

  4. Odzież luźna z naturalnych włókien,

  5. W przypadku uderzenia krwi można włożyć ręce do zimnej wody lub wypić szklankę zimnej wody,

  6. Można spróbować niwelować uderzenia gorąca poprzez spożywanie witaminy E, olejka z wiesiołka dwuletniego, żeń - szeń.

  7. Stosować ziołowe leki uspokajające.

Terapie uzupełniające w klimakterium

Terapie uzupełniające mogą być stosowane oddzielnie lub łącznie jedna z drugą. Każda taka terapia traktuje organizm jako całość, a nie tylko jako dysfunkcję jednego narządu, chociaż oczywiście działa na pewne wybrane objawy, np. uderzenie gorąca, depresje czy naglące parcie. Stosuje się bardzo różne terapie uzupełniające, ale te podane poniżej są najczęstsze. Zawsze należy przed rozpoczęciem ich stosowania skonsultować się ze specjalistą.

Homeopatia

Działa na zasadzie naturalnych surowców, np. rozcieńczony, nietoksyczny roztwór jadu węża powoduje zniesienie uderzeń gorąca, gdyż nierozcieńczony wywołuje częstoskurcz serca i uczucie gorąca. Leki homeopatyczne działają zarówno na poszczególne objawy jak i na cały organizm kobiety.

Ziołolecznictwo

Wiele ziół stosowanych w okresie menopauzy, takie jak Vitex agnucastus, zawiera estrogeny lub ich prekursory. Szałwię stosuje się przy uderzeniach gorąca, czarną porzeczkę przy schorzeniach układu moczowego, a kwiaty czarnego bzu lub korzenie waleriany przy bezsenności.

Akupunktura

Specjaliści w tej dziedzinie leczenia używają bardzo cienkich igieł celem nakłucia punktów na ciele, które wpływają na prawidłowe chi kobiety (przepływ energii w ciele). Akupunktura jest najefektywniejsza w leczeniu zespołów bólowych.

Aromaterapia

Używanie rozcieńczonych olejków może wzmocnić i zrelaksować kobietę. Stąd aromaterapia jest najlepsza w stanach pobudzenia oraz zmęczenia.

OSTEOPOROZA

  1. PODZIAŁ OSTEOPOROZY

1. Pierwotna:

  1. idiopatyczna

  1. inwolucyjna:

2. Wtórna - endokrynopatie (nadczynność tarczycy, przytarczyc, choroby nadnerczy, niedorozwój gruczołów płciowych, niewydolność wątroby, nerek) lub wynik długotrwałego unieruchomienia, nadmiernego spożywania alkoholu, palenia tytoniu, przyjmowania niektórych leków - np. kortykosterydów, heparyny, przeciwdrgawkowych, związków glinu i litu; zaburzeń wchłaniania wapnia.

  1. CZYNNIKI DETERMINUJĄCE GĘSTOŚĆ KOŚCI

  1. odżywianie,

  2. hormony (przytarczyc, tarczycy, hormon wzrostu, płciowe),

  3. witaminy - D3,

  4. minerały - wapń. fosfor,

  5. mechaniczne obciążenie kości,

  6. ciąża,

  7. laktacja,

  8. tryb życia

Estrogeny hamują resorpcję kości. Szczytowa masa kostna występuje w okresie dojrzewania. Jest to 100% masy kostnej. Masa kostna jest uwarunkowana w 75 - 80% genetycznie, a w 25 - 20% uwarunkowana środowiskowo.

Mineralizacja kości:

1000mg

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
20% 80% 250 mg + 750mg

poród 17r.ż. 40r.ż. 60

28.Hdb 49r.ż.

  1. OSTEOPOROZA POMENOPAUZALNA

Po menopauzie, wskutek niedoboru estrogenów proces utraty masy kostnej ulega 10 krotnemu zwiększeniu. Metaboliczne następstwa niedomogi estrogennej w dużym odsetku przypadków przejawiają się więc zrzeszotnieniem kości - czyli rozrzedzenie struktury kostnej, co zmniejsza wytrzymałość mechaniczną szkieletu. Predysponuje to do złamań kości, nawet przy małych urazach. Utrata masy kostnej do 10% powoduje 2x częściej kompresyjne złamanie kręgosłupa i 2x częściej złamanie szyjki kości udowej. W tych przypadkach istnieje zasadność podawania HTZ i preparatów wapnia, np. Miacalcic.

Pamiętać należy, że podawanie kobietom w okresie pomenopauzalnym estrogenów wiąże się z ryzykiem zwiększonej zachorowalności na raka błony śluzowej macicy i sutka.

  1. CZYNNIKI RYZYKA OSTEOPOROZY

  1. Płeć żeńska,

  2. Rasa biała lub orientalna,

  3. Występowanie osteoporozy w rodzinie,

  4. Wczesna menopauza - naturalna lub po wycięciu przydatków,

  5. Siedzący tryb życia,

  6. Niska masa ciała w stosunku do wzrostu,

  7. Palenie papierosów i picie alkoholu,

  8. Mała podaż wapnia,

  9. Choroby przewlekłe (wrzodowa, tarczycy, nadnerczy, przytarczyc, cukrzyca, reumatyczna, zaburzenia trawienia lub wchłaniania, choroby nerek) i nowotworowe,

  10. Leki - preparaty tarczycy, sterydy, przeciwpadaczkowe, osłaniacze żołądkowe zawierające glin.

  1. ROZPOZNANIE OSTEOPOROZY

Klinicznym wykładnikiem osteoporozy jest postępujący zanik kości

Objawia się:

Ocenia się, że osteoporoza powoduje średnio ponad dwukrotne ograniczenie aktywności życiowej. Według obiektywnej oceny powoduje ona od 1,7 do 3 razy zwiększenie trudności przy schylaniu się, dźwiganiu, sięganiu po przedmioty, chodzeniu, po schodach, natomiast trudności przy ubieraniu się, gotowaniu, robieniu zakupów i wykonywaniu cięższych prac domowych wzrosły aż o 1,9 do 6,7 razy.

Rozpoznanie:

  1. Badanie gęstości kości metodą absorbcjometrii (densytometria) promieniowania rentgenowskiego lub ultrasonograficznego

  1. Wyniki badań rtg wskazujące na złamania kompresyjne kręgów kręgosłupa

  2. Stwierdzenie obniżenia wzrostu

DENSYTOMETRIA - badanie szybkie, bezpieczne, niebolesne i bardzo dokładne, obowiązkowe co 2-3 lata po 40 roku życia

  1. LECZENIE OSTEOPOROZY

Leczenie osteoporozy jest:

Uzależnione jest od wieku chorego. W przypadku osteoporozy postmenopauzalnej stosuje się HTZ - estrogeny w połączeniu z progesteronami. Konieczna jest okresowa kontrola USG z pomiarem grubości endometrium. Ponadto konieczne jest podawanie wapnia, którego dzienna dawka powinna wynosić 1000 - 1500 mg. Zwykle stosuje się także witaminę D3.

Lekiem, który poprawia metabolizm kości jest kalcytonina, która działa jednocześnie przeciwbólowo. Powinna być ona podawana szczególnie w świeżych złamaniach, przy nasilonych bólach.

Dobre efekty obserwuje się po podaniu aminobisfosfonianów - które hamują resorpcję kostną (Didronel, Benefos).

Koniecznym etapem leczenia osteoporozy jest rehabilitacja ruchowa, która wzmaga proces odbudowy tkanki kostnej.

  1. PROFILAKTYKA

  1. Dzieciństwo i młodość - dążenie do osiągnięcia pełnej masy kostnej poprzez:

    1. właściwą podaż wapnia i witaminy D3,

    2. odpowiednia ilość ruchu.

  2. Wiek dojrzały - utrzymanie właściwej masy kostnej poprzez:

    1. dostateczna podaż wapnie i witaminy D3,

    2. aktywny tryb życia,

    3. unikanie palenia tytoniu i większych ilości alkoholu.

  3. Okres menopauzy - zahamowanie tempa zmniejszania masy kostnej poprzez:

    1. HTZ,

    2. odpowiednia podaż wapnia i witaminy D3,

    3. zapewnienie wystarczającej ilości ruchu.

  4. Starość - hamowanie utraty masy kostnej i i zapobieganie złamaniom poprzez:

    1. odpowiednie spożycie wapnia i witaminy D3,

    2. utrzymanie jak najlepszej sprawności fizycznej,

    3. zapewnienie odpowiedniej ilości ruchu,

    4. maksymalne skracanie okresów unieruchomienia spowodowanych chorobą lub urazem.

W zasadzie profilaktykę osteoporozy trzeba rozpocząć już w dzieciństwie. W tym celu należy dziecku dostarczać odpowiedniej ilości wapnia i chronić je przed chorobami czy lekami, które mogą oddziaływać niekorzystnie na tkankę kostną. Trzeba zapewnić mu odpowiednią porcję ruchu na co dzień i odpowiednią ekspozycję na światło słoneczne. Chodzi o wytwarzanie witaminy D.

Nie należy szczególnie zapominać o odpowiedniej podaży wapnia. Zgodnie z danymi z różnych środowisk dietetycznych z naszego kraju, przeciętna dieta dorosłego Polaka pozwala pokryć mniej więcej tylko 50% dobowego zapotrzebowania na wapń. Wzrasta ono wielokrotnie np. w trakcie ciąży lub karmienia piersią. Trzeba o tym pamiętać i w tym okresie zwiększać znacznie spożycie wapnia.

  1. ZAPOTRZEBOWANIE NA WAPŃ

        1. Dzieci - 400 - 700 mg

        2. Młodzież - 1000 - 1500 mg

        3. Dorośli - 1000 mg

        4. Kobiety ciężarne - 1500 mg

        5. Kobiety karmiące - 2000 mg

        6. Kobiety w okresie menopauzy - 1500 mg

Zawartość wapnia w produktach:

              1. Mleko (250 ml) - ok. 300 mg

              2. Jogurt (125 ml) - ok. 170 mg

              3. Twaróg (obj. 125 ml) - ok. 50 mg

Literatura:

Artykuł „Osteoporoza” B. Paluchowskiej

„Encyklopedia badań medycznych”

Michell „Ginekologia”

Soszka „Położnictwo i ginekologia”

„Jak sobie radzić z klimakterium” M. Aftyka „Magazyn pielęgniarki i położnej”0x01 graphic



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
okresy zycia kobiety
okresy zycia kobiety i pielegnowanie
3 Formy spędzania czasu wolnego, okresy życia, styl życia
Okresy życia człowieka
Motywacyjna rola celów osobistych stawianych na różne okresy życia, PSYCHOLOGIA, I ROK, semestr II,
Okresy życia człowieka, studia, I rok Pedagogiki
Motywacyjna rola celów osobistych stawianych na różne okresy życia, I ROK, Emocje
3 Okresy życia dziecka (konspekt)

więcej podobnych podstron