Ćw.1 10.10.2003

ETYKA BIZNESU - analizuje wpływ ludzkich działań w sferze biznesu (gospodarowania) na dobro indywidualne, firmy, wspólnoty biznesu oraz społeczeństwa jako całości.

Analizuje, więc specjalne obowiązki jakie przyjmuje na siebie osoba, a jednocześnie obywatel stając się częścią strefy gospodarowania chodzi o zobowiązania tej osoby względem innych oraz innych wobec tej osoby z uwagi na określone normy i wartości.

Podstawowe normy to:

• prawo do wolności;

• prawo do własności prywatnej;

• prawo do osiągania efektywności (pojmowanej w sposób ograniczony).

ETYKA GOSPODARCZA (MAKROETYKA) to najogólniejsza forma etycznego namysłu nad praktyką gospodarowania. Uwzględnia ona normy i reguły dotyczące fundamentalnych kwestii makroekonomicznych.

Etyka biznesu wyróżnia obszary ludzkiej działalności wymagające regulacji etycznej. W jej skład wchodzi kilka podzbiorów:

MEZOETYKA normy i reguły moralne regulujące funkcjonowanie poszczególnych instytucji gospodarczych w układzie rynkowym;

moralna ocena sposobów postępowania w kontaktach z innymi uczestnikami działalności gospodarczej;

np. relacja firmy do konkurentów, klientów czy relacja miedzy kierownictwem
a pracownikami;

MIKROETYKA rozpatruje normy i reguły moralne w kontekście działań jednostkowych tzw. cnót osobistych;

np. etyka zawodowa (lekarza, bankowca, nauczyciela) dotyczy pojedynczej osoby;

ETYKA GLOBALNA analizuje standardy postępowania praktykowane w sferze międzynarodowej działalności gospodarczej;

rozpatruje moralne dylematy i konflikty powstające na bazie kontraktów gospodarczych między reprezentantami różnych kultur
i różnej „siły ekonomicznej”.

np. kultura wschodu i zachodu;

Rys historyczny nowożytnej etyki biznesu

1870 -1960	etyczne problemy pracy, gospodarowania rozwijane są w ramach społecznej nauki Kościoła; pojawiają się regulacje moralne działań gospodarczych pozycji materialistycznych;
1960 -1970	rozwój licznych grup nacisku sprzyja podjęciu dyskusji nad społeczną odpowiedzialnością organizacji i firmy; w niektórych szkołach pojawiają się zagadnienia związane z etyką w biznesie w USA;
1970 -1980	etyka biznesu wyodrębnia się jako samodzielna dziedzina badań; tworzy się „świadomość etyczna” (wpływ masmediów) oraz pojęcie „wizerunku etycznego” w firmie; rozwój koncepcji stakeholders;
I poł. lat 80	największy rozwój etyki biznesu (od 1985r. w USA staje się ona uznaną dyscypliną akademicką); tworzy się specjalne pisma, towarzystwa, placówki, podręczniki, przykłady etyczne, kursy etyki w przedsiębiorstwach;
II poł. lat 80	dalsza systematyzacja etyki biznesu na etyki szczegółowe tj. etyka środowiskowa, etyka w marketingu, etyka w zarządzaniu personelem, etyka w rekrutacji, bioetyka.

Przejawy kryzysu moralności w okresach „przejściowych”

• SFERA ETYCZNIE NEUTRALNA - akceptacja postaw wyrażających przyzwolenie na tzw. drobne nieuczciwości „Dobre jest to co jest dobre dla mnie” np. drobne kradzieże w sklepie.

• PRÓŻNIA ETYCZNA - stan, w którym destrukcji jednych norm nie towarzyszy powstawanie innych w ich miejsce; np. znikają wartości tj. szacunek dla starszych

• KRAŃCOWA MORALNOŚĆ - stan niewrażliwości moralnej na skutki własnych działań wobec innych i całkowity bark odpowiedzialności za swe poczynania „Grunt to nieograniczony interes własny” np. zawarcie w dokumencie umowy klauzur spisanych drobnym druczkiem, na które klient rzadko zwraca uwagę;

Ćw. 2 17.10.2003

STAN ROZWOJU MORALNEGO WG L. KOHLBERGA

I POZIOM PREKONWENCJONALNY słuszność moralna jest zdeterminowana przez obawę przed karą lub chęć nagrody.

• „ stopień posłuszeństwa i kary”

Działania osoby są bezrefleksyjne, a jedynym kryterium słuszności działań jest posłuszeństwo wobec autorytet, który ma władzę ukarania. METODA KIJA

• „stopień indywidualizmu i wzajemności” = „stopień nagrody”

Kryterium słuszności moralnej jest uzyskanie jak największego dobra w wyniku indywidualnej decyzji, a wszystkie działania są bezrefleksyjne METODA MARCHEWKI

II POZIOM KONWENCJONALNY na tym poziomie moralność pełni tradycyjną rolę konformizmu.

• „ stopień konformizmu grupowego”

Słuszność moralna jest określona przez oczekiwania innych osób względem danego człowieka. Bark jest konkretnego systemu etycznego MORALNOŚĆ DOBREGO KOLEGI

• „stopień konformizmu społecznego”

Słuszność moralna jest zdeterminowana przez właściwe wypełnianie swej roli
w społeczeństwie.

III POZIOM POSTKONWENCJONALNY człowiek akceptuje pewne zasady dobrowolnie, a nie dlatego że społeczeństwo uznaje ich słuszność. Wie on, na czym polega słuszność moralna i z czego ona wynika.

• „ stopień społecznego kontraktu ”

Kryterium słuszności moralnej jest jak najwięcej dobra dla jak największej liczby ludzi. Pojawia się tu refleksja moralna i niezależność od zasad uznawanych w społeczeństwie.

• „stopień uniwersalnych zasad etycznych”

Wg osoby niekoniecznie najlepsze są zasady, których stosowanie przynosi najwięcej korzyści dla wszystkich, lecz chodzi przede wszystkim o zasady co do których jednostka uważa, że każdy
z osobna powinien ich przestrzegać, bo to byłoby dla niego (jako jednostki a nie jako istoty społecznej) najlepsze długookresowo. Człowiek wybiera swoje zasady bez względu na korzyści z ich stosowania w społeczeństwie i nigdy nie złamanie tych zasad.

Ćw. 3 24.10.2003

SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ FIRMY

SPOŁECZNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ ORGANIZACJI (firmy czy instytucji) oznacza, iż firma jest społecznie odpowiedzialna, zobowiązana do rozliczenia się przed społeczeństwem ze swej działalności.

GRUPY WEWNETRZNE pracownicy

odpowiedzialność właściciele

FIRMA

odpowiedzialność

GRUPY ZEWNETRZNE

banki klienci akcjonariusze

dostawcy władze lokalne media

kooperanci społeczność lokalna grupy biznesu

administracja państwowa grupy nacisku opinia publiczna

konkurenci wierzyciele dostawcy

Odpowiedzialność społeczna firmy jest trójstopniowa:

• za efektywność (wytworzenie zysku);

• względem pracowników (godziwe płace i warunki pracy);

• względem klientów (za produkt);

Wzorując się na etapach rozwoju moralnego wg. Kohlberga można przedstawić ewolucję etyki biznesu jako praktyki w następującej sekwencji etapów:

I POZIOM PREKONWENCJONALNY

• „ za siłą stoi słuszność i prawo”- „ silny może wszystko”

Jest to stopień darwinizmu gospodarczego (stopień kary).

• „cel uświęca środki” - „szybki nawet nielegalny zysk”

Najważniejsze jest dążenie do zysku, nieważne jakimi środkami. Nie zastanawiamy się nad tym, co jest dobre, a co złe.

II POZIOM KONWENCJONALNY

• maksymalizacja krótkookresowego zysku realizacja interesów sharehaolders;

Na tym stopniu rozwoju moralnego (konformizm grupowy) w firmie uznaje się, iż nie sposób zaspokoić potrzeby wszystkich grup wchodzących w relację z przedsiębiorstwem, zaś, firma przede wszystkim powołana jest do tego by przynosiła zysk. Za istotną uznaje się, więc relację odpowiedzialności względem akcjonariuszy (drobnych właścicieli akcji, którzy nie mają wpływu na działalność firmy).

• „glass corporation” społeczna odpowiedzialność firmy;

Glass corpotration to przejrzysta, przeźroczysta organizacja, której poczynania są czytelne dla otoczenia. Firma wg tej koncepcji ma obowiązek ciągłego legitymowania się przed otoczeniem ze swej działalności. Na skutek działalności licznych grup nacisku (ruchy ekologiczne, konsumpcyjne, związki zawodowe) wykształca się pojecie społecznej odpowiedzialności firmy.

III POZIOM POSTKONWENCJONALNY

• koncepcja stakeholders - „ etyka się opłaca ”- koncepcja marketingowa Kotlera

STAKEHOLDERS to tzw. interesariusze firmy, czyli udziałowcy firmy w szerokim znaczeniu tego słowa, rozumiani jako wszystkie grupy wewnętrzne i zewnętrzne;

Wg koncepcji stakeholders firma jest centralnym elementem w otoczeniu, jednoczącym interesy wszystkich udziałowców (stakeholders).

Na tym stopniu rozwoju moralnego następuje przejście od tzw. orientacji sprzedażowej do orientacji marketingowej, nastawionej na osiąganie zysków poprzez zaspokojenie potrzeb konsumentów.

Ze względu na fakt, iż na dojrzałych rynkach budowa wizerunku marki produktu i wizerunku firmy jest procesem kosztownym i długotrwałym w firmie uznaje się, że nie warto podejmować jakichkolwiek działań, które mogłyby zaszkodzić temu wizerunkowi. Dlatego też etyczne działania nie są podyktowane wyłącznie ideowością, lecz wynikają z ekonomicznej kalkulacji strat i zysków.

W ramach tych działań dopuszcza się także realizację doraźną różnych celów społecznych.

• „koncepcje obywatelskie”- „postępuj tak jak chciałbyś być traktowany”

W firmie uznaje się za wartość nawiązanie trwałych relacji z jej otoczeniem, wypracowanie trwałego zainteresowania problemami lokalnych społeczności skąd pochodzą pracownicy, klienci, często także dostawcy czy inne grupy powiązane z firmą.

Firma realizuje także cele tj. np.

• zatrudnienie niedyskryminujące, zapewniające satysfakcję z pracy na równi z sukcesem ekonomicznym;

• inicjatywy proedukacyjne;

• inicjatywy prozdrowotne i inne;

Społeczna odpowiedzialność firmy na poziomie postkonwencjonalnym nie jest jednoznaczna tylko i wyłącznie z przestrzeganiem przepisów prawnych, ale obejmuje także podejmowanie przez firmę ponad obowiązkowych działań prospołecznych i proekologicznych. Sensowność takich działań powinna być jednak przez firmę oceniona w układzie następujących warunków:

• odpowiedzialności prawnej względem akcjonariuszy (jeśli jest to sektor prywatny) czy społeczeństwa, podatków (jeśli jest to sektor publiczny);

• firma powinna przeprowadzić analizę efektywności takich wydatków;

• firma powinna przeprowadzić analizę korzyści płynących z zaangażowania się w realizację celów społecznych;

Cele firmy działającej w sektorze rynkowym zgodnie z koncepcją stakeholdrs:

1. zapewnić zyski akcjonariuszom;

2. poprawić warunki pracy;

3. ułatwić lokalny i regionalny rozwój gospodarczy;

4. wyprodukować użyteczne produkty

5. wykupić inne przedsiębiorstwa w celu koncentracji produkcji;

6. zapewnić zatrudnienie;

7. osiągnąć zyski;

8. rozwijać prace nad nowymi produktami;

9. dążyć w kierunku przedsiębiorstwa międzynarodowego;

10. zapewnić uczestnictwo pracowników w procesie decyzyjny;

11. wejście na nowe rynki;

12. popierać rozwój gospodarki narodowej;

^FIRMA

_{WŁADZE LOKALNE KLIENCI}

_{PRACOWNICY AKCJONARIUSZE}

Ćw. 4 7.11.2003

MORALNA ODPOWIEDZIALNOŚĆ AGENTA I FIRMY

Badając aspekt moralny działań gospodarczych można wyodrębnić następujące sytuacje:

1. Moralna odpowiedzialność agenta;

2. Moralna odpowiedzialność firmy;

Ad1)

Agent w ekonomii to osoba, która na podstawie umowy o pracę wybiera i realizuje działania oczekiwane przez zleceniodawcę zwanego pryncypałem.

Między pryncypałem a agentem zachodzi tzw. stosunek agencyjny. Agent może wybierać
i realizować działania, których pozytywnych skutków oczekuje pryncypał. Rezultat zależy jednak nie tylko od działań agenta, ale i od czynników losowych. W działalności gospodarczej trzeba, więc uwzględnić ryzyko i niepewność.

Odpowiedzialność agenta względem pryncypała jest odpowiedzialnością prawną w granicach stanowionych przez prawo. Niezależnie jednak od odpowiedzialności prawnej powstaje odpowiedzialność moralna za dołożenie należnych starań, aby otrzymać pożądane przez pryncypała pozytywne skutki. Z tak ujętej odpowiedzialności agenta wynikają 2 problemy:

• pryncypał nie zawsze może bezpośrednio obserwować działania agenta - agent ma sposobność tzw. ukrytej akcji;

• pryncypał nie wie jakie działanie agenta jest rzeczowoskuteczne w zleconej agentowi sprawie. Agent ma sposobność ukrycia informacji, która przyniosłaby szkodę pryncypałowi;

Ad2)

Ustalenie sprawców działań firmy jest trudniejsze niż ustalenie relacji między agentem a skutkami jego działań.

Jednym z przeciwników ponoszenia przez firmę odpowiedzialności moralnej jest Milton Friedman. Uważa on, iż skoro społeczna odpowiedzialność oznacza konieczność aktywnego zaangażowania się firmy w poprawę warunków życia społecznego to istnieją następujące argumenty na rzecz rezygnacji z społecznej odpowiedzialności:

1. społeczna odpowiedzialność firmy rodzi koszty a nie korzyści;

2. ponieważ korporacja jest osobą prawną nie może mieć zobowiązań moralnych;

3. menadżer jest pełnomocnikiem akcjonariuszy a więc realizując cele związane ze społeczną odpowiedzialnością nie działa w interesie swoich mocodawców;

4. menadżerowie jako ludzie interesu nie mają kompetencji do decydowania o społecznych potrzebach i priorytetach, a ponad to realizując cele związane ze społeczną odpowiedzialnością musieliby „opodatkowywać” poszczególnych interesariuszy;

Ćw. 5 14.11.2003

Kontrargumenty dot. poglądów Clintona Friedman'a:

1. Koncepcja Friedman'a odnosi się do niższych stopni rozwoju moralnego, na których zasadniczym celem firmy jest zysk krótkookresowy. Nie uwzględnia się tu presji otoczenia na firmę oraz koncepcji „stake holders”.

2. W wyniku nieetycznych zachowań firmy utrwala się w przedsiębiorstwie niewłaściwa postawa etyczna jego pracowników, która rodzi ich bezkarność oraz obniżenie jakości ich pracy, co przekłada się na relacje ich firmy z otoczeniem i szkodzi wizerunkowi firmy;

3. Akcjonariuszom może zależeć na tym by firma funkcjonowała w stabilnym otoczeniu oraz na budowie wizerunku firmy. Uwzględnia się wówczas określone wydatki na realizację celów zawiązanych ze społeczną odpowiedzialnością.

4. Ze względu na fakt iż firma ma przeznaczyć środki na projekty ważne ze społecznego pkt. widzenia (nie szkodliwe politycznie) zasadne wydaje się pozyskanie funduszy na te cele w drodze „opodatkowania” interesariuszy. Aby uniknąć nadmiernego powiększania kompetencji decyzyjnych menadżerów można odgórnie regulować zasady, na jakich firma ustala priorytety wydatkowe.

Argumenty, dla których firma powinna ponosić moralną odpowiedzialność:

1. Podejmuje ona działania, których skutki odczuwalne są dla osób trzecich - poza przedsiębiorstwem oraz dla pracowników. Skutki te można ocenić pod względem moralnym nawet, jeśli ustalenie bezpośrednich sprawców działań jest niemożliwe;

2. W firmie istnieją możliwości dokonywania wyborów moralnych, w przeciwieństwie do organizacji wojskowej gdzie obowiązuje bezwzględne posłuszeństwo;

3. Społeczna odpowiedzialność firmy powstaje na skutek presji woli społecznej, aby firmy działały w określony sposób. Jeżeli są to roszczenia uzasadnione pod względem moralnym
   i są wykonalne to firma powinna je podjąć i przyjąć jako warunek ograniczający dla swych wyborów.

PODZIAŁ SYSTEMÓW ETYCZNYCH WG KRYTERIUM UZASADNIENIA SĄDÓW MORALNYCH I DOKONYWANIA WYBORÓW MORALNYCH

SYSTEMY ETYCZNE
KONSEKWENCJALIZM		DEONTOLOGIZM
Ograniczony	Uniwersalny	Czysty	Mieszany
Egoizm	Utylitaryzm	Etyka Kant'a	System Rossa
Firmizm		Etyka chrześcijańska

Konsekwencjalizm - grupa systemów etycznych, w których kryterium oceny moralnej stanowią skutki działań człowieka lub skutki stosowania reguł nakazujących określone działania. Skutki te rozpatrywane są w odniesieniu do:

1. ograniczonej grupy osób (konsekwencjalizm ograniczony)

→ EGOIZM (w odniesieniu do 1 osoby)

sprowadza moralność do realizacji interesu własnego;

racjonalizuje nieograniczoną pogoń za osiągnięciem prywatnych celów;

zakłada, że prywatny cel sam w sobie zasługuje na szacunek bez względu na metody i konsekwencje dla innych;

→ FIRMIZM (w odniesieniu do firmy)

pogląd najbardziej sprzyjający działalności nastawionej na maksymalizowanie krótkookresowego zysku;

respektuje minimalny zakres praw zewnętrznych względem firmy grup interesu;

nie jest pozytywnie ukierunkowany na interes publiczny;

nie może prowadzić do dobrowolnych poświęceń interesów i praw firmy;

→ UTYLITARYZM

działanie jest słuszne gdy przynosi więcej korzyści niż kosztów;

najlepszą opcją jest ta, która prowadzi do uzyskania największej ilości dobra dla jak największej grupy osób, których to działanie dotyczy;

trwałą satysfakcję daje działanie użyteczne publicznie. Celem indywidualnych działań moralnych jest dążenie do zapewnienia publicznej użyteczności ;

istnieje możliwość analizy kosztów i korzyści każdego działania oraz skalkulowania łącznej sumy użyteczności;

2. w odniesieniu do wszystkich możliwych podmiotów, których dot. działanie (konsekwencjalizm uniwersalny)

Ćw. 6 21.11.2003

Deontologizm:

1. ETYKA KANTA → KANTYZM (deontologizm czysty)

• inaczej etyka autonomiczna, co oznacza iż uzasadnienia słuszności czynu człowiek powinien poszukiwać w sobie samym wewnętrzne pochodzenie norm moralnych;

• czynnikiem kształtującym działania moralne jest rozum tylko wybory racjonalne są wyborami moralnymi;

• moralna wartość czynu opiera się na motywach (intencjach) działającego inaczej jest to etyka obowiązku;

• jeśli ktoś spłaca długi, bo się boi konsekwencji to działa niemoralnie. Powinien spłacać długi dlatego, że je zaciągnął, a nie dlatego że może zostać np. pobity;

Aby działała uniwersalna zasada moralna nazwana przez Kanta imperatywem kategorycznym muszą być spełnione 3 warunki:

1. działanie jest uniwersalne, czyli do zastosowania w każdej sytuacji bez wyjątku;

2. respektowana jest godność człowieka;

3. respektowana jest autonomia człowieka;

Wówczas imperatyw kategoryczny brzmi następująco:

Ja postępuję tak jakbym chciał, aby stało się to powszechnym prawem.

2. SYSTEM ROSSA (deontologizm mieszany)

• przyjmuje podstawowe założenia etyki Kanta;

• w sytuacji konfliktowej gdy powstaje dylemat moralny należy go rozwiązać uwzględniając tzw. czynniki nadrzędne;

• czynniki nadrzędne oznaczają wybór większego dobra, które wynikłoby z danego działania,

np. dylemat gdy wiadomo, że kobieta umrze przy porodzie, należy zdecydować co zrobić;

3. ETYKA CHRZEŚCIJAŃSKA (deontologizm czysty)

• inaczej etyka heteronomiczna, gdyż zakłada zewnętrzne (boskie) pochodzenie norm moralnych;

• nakłada na człowieka obowiązek tworzenia wspólnoty i działania na rzecz wspólnego dobra

np. przekupny urzędnik państwowy nie działa na rzecz wspólnoty, której służy;

• czynnikiem kształtującym wybór, a tym samym związane z tym normy prawne, jest rozum oświecony wiarą;

• moralna wartość czynu opiera się na intencjach (motywach) działającego;

• skutki działań ludzkich oceniane są z pkt. widzenia godności człowieka;

4.ETYKA ODPOWIEDZIALNOŚCI (połączenie konsekwencjalizmu z deontologizmem)

• wartości np. uczciwość, ofiarność, sprawiedliwość istnieją tylko jako ideały moralne, ale to człowiek nadaje czynowi konkretny wymiar → pozytywny lub negatywny;

• wartość, którą tworzy człowiek to wartość za którą staje się on odpowiedzialny;

• rozpoznania wartości czynu człowiek dokonuje przez swoje sumienie;

• człowiek ponosi pełną odpowiedzialność moralną gdy:

1. ma świadomość sytuacji i zdolność do działania;

2. ma wiedzę, wolność wyboru i wolność działania;

3. jest wolny od przymusu wewnętrznego i zewnętrznego;

Wykluczenie możliwości działania następuje, gdy:

1. działanie w danej dziedzinie jest niemożliwe;

2. człowiek nie ma odpowiednich zdolności i umiejętności;

3. okoliczności czynu są poza kontrolą danej osoby;

Ćw. 7 28.11.2003

ETYKA W PROCESIE ZATRUDNIANIA

Standardowa procedura zatrudniania ma na celu zebranie dostatecznie dużej liczby kandydatów i wyłowienie spośród nich kwalifikowanych pracowników.

Standardowa procedura zatrudniania

1. OPIS PRACY, OPIS STANOWISKA		2. FORMULARZ PODANIA O ZATRUDNIENIU (LIST MOTYWACYJNY, C.V.)		3.ROZMOWA KWALIFIKACYJNA
8. OFERTA PRACY I DECYZJA DOTYCZĄCA ZATRUDNIENIA		ODRZUCENIE PRZEZ KTÓRĄŚ ZE STRON		4. WYWIADY SZCZEGÓŁOWE
7. BADANIA LEKARSKIE		SPRAWDZANIE WIARYGODNOŚCI (REFERENCJI) KANDYDATA		5. TESTOWANIE

Ad.1

W opisie stanowiska mogłoby się znajdować:

• nazwa stanowiska;

• wymagania;

• zakres obowiązków i odpowiedzialności;

• cechy jakich oczekuje się od kandydata (doświadczenie, wykształcenie, osobowość kreatywność, umiejętność pracy w zespole);

Formy rekrutacji:

1. wewnętrzna (w drodze przesunięć na stanowiskach);

2. zewnętrzna (targi pracy, oferta, konkurs na stanowisko, firmy pośredniczące, ogłoszenia prasowe, internet);

Napotykane problemy etyczne:

wybór kandydata: dyskryminacja płci, przypisywanie pewnych cech ze względu na płeć, osobie przypisuje się cechy zbiorowości do której należy.

kwestia formułowania ogłoszeń: są często tak niekompletne, że osoba zainteresowana ma mylne wyobrażenie o pracy i gdy dowiaduje się czegoś więcej okazuje się, że to nie jest ta praca o jaką mu chodziło. Często też brak jest nr telefonu, a poza tym marnujemy nasz cenny czas i energię na zdobycie pracy która ostatnie nie jesteśmy zainteresowani;

problem odpowiedzi na oferty: kandydat nie wie czy jego podanie już zostało rozpatrzone czy też jeszcze nie;

łowcy głów: podkupywanie pracowników (specjalistów i kierowników) na atrakcyjniejszych warunkach;

Najczęściej stosowaną formą rekrutacji zewnętrznej jest:

• zatrudnianie po znajomości - rekrutacja zewnętrzna po rekrutacji wewnętrznej. Jest to forma tańsza niż przepuszczanie kandydatów przez wszystkie etapy rekrutacji (nie ponosimy tu kosztów zatrudnienia specjalistów, rozpisania ofert czy ogłoszeń, analizowania testów). Najczęściej decydujemy o zatrudnieniu danej kandydata , który został polecony przez zaufaną osobę (pracownika), który jest dla nas gwarantem. Gwarantuje, że zatrudnimy człowieka uczciwego, na którym można polegać. Nieetycznie postępujemy wówczas, gdy zatrudniamy kogoś nie na podstawie posiadanych kwalifikacji;

nepotyzm (faworyzowanie krewnych) - jest to postępowanie etyczne w firmach rodzinnych, gdyż chcemy pomóc w znalezieniu pracy krewnemu i nie ważne przy tym czy posiada on kwalifikacje czy też nie. W firmach nie rodzinnych przyjęcie kogoś z rodziny mimo braku kwalifikacji jest nieetyczne.

Ad.2

Kwestionariusz osobowy: zawiera dane osobowe

Dyskryminacja ze względu na płeć, wiek, czy ma dzieci czy nie, szkołę jaką ukończył, stan cywilny, przypisywanie cech zbiorowości (student US jest gorzej przygotowany niż student UW);

Ćw. 8 05.12.2003

W czasie rozmów kwalifikacyjnych mogą być popełnione następujące błędy, które przesadzą o niewłaściwym doborze kandydata:

1. nierównowaga sił uczestników rozmowy ;

2. skłonność kandydatów do tzw. sztucznych zachowań;

3. skłonność prowadzących rozmowy do zadawania pytań na które nie ma tzw. pożytecznych odpowiedzi;

4. błąd pierwszego wrażenia (analiza sygnałów niewerbalnych);

5. błąd podobieństwa (pozytywna ocena kandydata ze względu na podsianie przez niego jakieś cechy lub cech podobnych do cech prowadzącego rozmowę);

6. błąd kontrastu występuje w 2 znaczeniach:

negatywna ocena kandydata ze względu na posiadanie przez niego cechy lub cech kontrastowych względem cech prowadzącego rozmowę;

spośród kandydatów starających się o pracę zostanie wybrany kandydat nie mający wszystkich oczekiwanych przez firmę kwalifikacji tylko dlatego, iż zaprezentuje się najlepiej na tle pozostałych gorzej przygotowanych kandydatów;

7. efekt „aureoli” - pozytywna lub negatywna ocena kandydata ze względu na jedną dominującą cechę;

8. błąd stereotypu - negatywna ocena osoby ze względu na przypisanie jej stereotypowych cech charakterystycznych dla danej grupy;

Na etapie analizowania opinii o kandydacie oraz korzystania z referencji należy pamiętać o tym, że mogą one być obarczone subiektywizmem.

Opinie można podzielić na 3 rodzaje:

• merytoryczno-fachowe;

• pochwalne;

• z tzw. współczynnikiem litości.

9

7

3

6

12

6

2

10

9

5

1

11

4

8

---