Przedmiot i zakres prawa gospodarczego w Polsce:

Źródła prawa gospodarczego

Ustawa o działalności gospodarczej.

Pojęcie działalności gospodarczej:

Definicja podmiotu gospodarczego.

Wymogi stawiane podmiotom podejmującym działalność gospodarczą:

Podejmowanie działalności gospodarczej na podstawie zgłoszenia do ewidencji:

Reglamentacja podejmowania działalności gospodarczej:

Wniosek o udzielenie koncesji powinien zawierać:

Zezwolenia na działalność gospodarczą i tryb ich udzielania:

ISTOTA I ZNACZENIE ORAZ PRZYGOTOWANIE UMÓW GOSPODARCZYCH.

Regulacja prawna umów gospodarczych.

Zawarcie umowy gospodarczej

Rodzaje i klasyfikacja umów gospodarczych.

Źródłami umów nienazwanych

I Podział ze względu na spełniane funkcje:

II Podział ze względu na czynności, jakie są konieczne do spełnienia umowy:

III Podział ze względu na szczególny charakter umowy:

IV Podział umów w dziedzinie zobowiązań na:

Procedura zawierania umów.

złożenie oferty,

w drodze przetargu,

rokowania.

Umowa przedwstępna.

Forma umowy.

Reprezentacja stron przy zawieraniu umów gospodarczych.

PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE I PRAWNE PODSTAWY FUNKCJONOWANIA.

Geneza powstania modelu samorządowego przedsiębiorstw państwowych - wady i zalety.

Tworzenie przedsiębiorstw państwowych (stan obecny).

PODSTAWOWE DOKUMENTY REGULUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA.

Ogólne zebranie pracowników przedsiębiorstwa.

Rada pracownicza przedsiębiorstwa

Nadzór nad przedsiębiorstwem państwowym.

Prawo sprzeciwu.

Zarząd komisaryczny i postępowanie naprawcze.

KOMERCJALIZACJA I PRYWATYZACJA.

Skutki komercjalizacji.

Wierzytelności częściowo umarzalne

Prywatyzacja w rozumieniu ustawy polega na:

Prywatyzacja pośrednia

Prywatyzacja bezpośrednia

Skutki prywatyzacji bezpośredniej:

Formy prywatyzacji bezpośredniej:

SPÓŁKA JAKO FORMA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

Definicja spółki.

Podziały spółek.

Zasadnicze różnice między spółkami osobowymi i spółkami kapitałowymi.

Instytucje wspólne w spółkach handlowych (spółkach prawa handlowego).

Ogólna charakterystyka spółki jawnej:

Spółka komandytowa.

Spółka z.o.o. - spółki te tworzone są tylko dla celów gospodarczych.

Spółka akcyjna:

Akcje

organy spółki akcyjnej:

II rada nadzorcza.

III komisja rewizyjna

Rozwiązanie spółki:

Łączenie się spółek.

UPADŁOŚĆ PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH

Skutki upadłości co do majątku upadłościowego.

Skutki w zakresie zobowiązań upadłościowych.

Skutki w zakresie zawartych umów.

Skutki dla upadłego będącego pracodawcą

Skutki wobec toczących się postępowań np. sądowych, administracyjnych.

Podział funduszów masy upadłościowej.

Zgromadzenie wierzycieli

Rada wierzycieli

Zadania syndyka:

Postępowanie układowe.

Formy propozycji układowych:

Przebieg postępowania układowego:

Uchylenie układu

FUNDACJE

ROZSTRZYGANIE SPORÓW GOSPODARCZYCH.

Pojęcie sprawy gospodarczej.

PRAWO GOSPODARCZE.

Prawo gospodarcze stanowi jedną z dyscyplin naukowych (nie gałąź prawa) ponieważ w prawie gospodarczym występują głównie normy cywilno-prawne, odznaczające się równorzędnym pod względem prawnym, traktowaniem stron (cywilna metoda regulacji), a obok nich normy administracyjne odnoszące się do stosunków, które organy administracyjno-gospodarcze występują wobec podmiotów prowadzących działalność gospodarcze z pozycji władczej (administracyjna metoda regulacji).

Można więc powiedzieć, że prawo gospodarcze jest działem w nauce prawa, ponieważ reguluje określoną sferę działalności ludzkiej.

Przedmiot i zakres prawa gospodarczego w Polsce:

1. najliczniejszy krąg przedstawicieli zwłaszcza w latach 70-tych odnosił prawo gospodarcze do stosunków zachodzących między jednostkami gospodarki uspołecznionej;

2. w latach 80-tych przyjmowano, że prawo gospodarcze to kompleksowa gałąź prawa, którą tworzyły normy prawne dotyczące organizacji i działalności gospodarczej w jednostce gospodarki uspołecznionej (przez działalność gospodarczą w tym okresie rozumiano działalność polegającą na wytwarzaniu usług i materiałów).

Zmiany ustawodawcze dokonywane na przełomie lat 80 i 90-tych poszły w kierunku stworzenia jednolitej regulacji prawnej dla stosunków gospodarczych, bez względu na to jakie podmioty w nich uczestniczą. Tak więc w stosunkach cywilno-prawnych między podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą panują jednakowe reguły gry bez względu na to, czy chodzi o umowę zawartą między dwoma podmiotami - osobą fizyczną a spółką, między spółdzielnią a bankiem.

Źródła prawa gospodarczego:

Są nimi przepisy kodeksu cywilnego, które dotyczą osób fizycznych i prawnych w ramach prowadzonych przez nie działalności gospodarczych.

Prawo gospodarcze będąc kompleksową gałęzią prawa nie ma w przeciwieństwie do większości gałęzi prawa swojego kodeksu (kodeksu gospodarczego). Wśród całej gamy źródeł prawa gospodarczego szczególne miejsce zajmuje kodeks cywilny z 1964 roku (od tego czasu ponad 20 razy nowelizowany).

Wśród innych źródeł prawa gospodarczego można wymienić:

• kodeks handlowy z 1934r. z późniejszymi 16 zmianami;

• ustawa z 1981 roku o przedsiębiorstwach państwowych oraz ustawa o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego;

• ustawa z 1982 roku - prawo spółdzielcze;

• ustawa z 1989 roku o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych;

• ustawa z 1991 roku o spółkach z udziałem kapitału zagranicznego;

• ustawa 1996 roku o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych;

• ustawa 23.12.1998 roku o działalności gospodarczej (dziennik ustaw nr. 41, 28.12.1998r., pozycja 324);

• ustawa z 1997 roku o prawie bankowym;

• ustawa z 1997 roku o prawie o publicznym obrocie papierów wartościowych

Prawo gospodarcze publiczne - to forma uregulowanej dopuszczalnej ingerencji państwa w sferę stosunków gospodarczych. Określa stosunek państwa do własności środków produkcji, które stanowią podstawę gospodarowania i tworzą określony typ gospodarki.

W Polsce prawo gospodarcze publiczne ujmuje się jako działania państwa w sferze swobodnej działalności gospodarczej, polegające nie tylko na jej ograniczaniu i ochronie, lecz także na kształtowaniu ładu przestrzennego w gospodarce, ochronie konkurencji, porządkowaniu stosunków własnościowych i wprowadzaniu publicznej własności gospodarczej. Musi określać kto w imieniu państwa realizuje jego funkcje gospodarcze oraz w jaki sposób wykonuje te zadania.

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje źródeł tego prawa:

• konstytucja,

• ustawy,

• akty podstawowe (rozporządzenia, zarządzenia).

Ustawa o działalności gospodarczej. (Dz. Ustaw nr. 41, 28.12.98r., poz.324)

Konstrukcja ustawy opiera się na 3 podstawowych zasadach:

• zasada wolności gospodarczej;

• zasada równości wszystkich typów własności przy podejmowaniu i prowadzeniu działalności gospodarczej;

• zasada: „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”.

Pojęcie działalności gospodarczej:

W ujęciu normatywnym (ustawy o działalności gospodarczej) jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa prowadzona w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność.

Definicja podmiotu gospodarczego.

Podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, zwanym dalej „podmiotem gospodarczym”, może być osoba fizyczna, osoba prywatna, a także jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, utworzona zgodnie z przepisami prawa, jeśli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej.

Podejmowanie działalności gospodarczej może być:

1. wolne;

2. zakazane bezwzględnie;

3. zakazane względnie (ograniczone);

4. reglamentowane.

Ad a).

Podjęcie działalności gospodarczej jest wolne, jeśli nie istnieje prawny zakaz jej podejmowania lub nie podlega ona ograniczeniom bądź reglamentacji. W swobodzie podejmowania działalności gospodarczej nie przeczy natomiast istnienie obowiązku zgłaszania działalności gospodarczej do ewidencji działalności gospodarczej. Zaprzeczeniem istnienia wolności gospodarczej są zakazy podejmowania działalności gospodarczej. Mogą one odnosić się do osób (zakazy podmiotowe) lub rodzajów działalności gospodarczej (zakazy przedmiotowe).

Ad b).

W sensie dosłownym o bezwzględnym zakazie podjęcia działalności gospodarczej możemy mówić tylko w odniesieniu do czynności i działań zabronionych przez prawo (paserstwo, usługi seksualne). Bezwzględny zakaz podejmowania działalności gospodarczej dotyczy osób nie mających zdolności do czynności prawnych (ubezwłasnowolnienie, niepełnoletność).

Ad c).

Zakazy względne - o charakterze przedmiotowym lub podmiotowym - oznaczają w gruncie rzeczy większe lub mniejsze ograniczenia swobody podejmowania bądź co niektórej działalności gospodarczej, bądź też tylko przez niektóre podmioty. Miarą swobody podejmowania działalności gospodarczej w danym państwie nie są wymogi stawiane podmiotom gospodarczym, są nimi natomiast ograniczenia wynikające z polityki gospodarczej państwa polegającej na istnieniu szerokiej bazy funkcjonowania monopoli państwowych oraz rozbudowanego systemu pozwoleń na podejmowanie działalności gospodarczej.

Ad d).

O ograniczeniach w podejmowaniu działalności gospodarczej możemy mówić zwłaszcza wtedy, gdy związane są one z obowiązkiem uzyskania odpowiedniego pozwolenia (koncesji, zezwolenia) itp. władzy publicznej oraz gdy uzyskanie takiego pozwolenia nie jest dostępne dla wszystkich podmiotów gospodarczych. Rozróżnienie pomiędzy wymogami i ograniczeniami w podejmowaniu działalności gospodarczej polega na tym, że ustanawia się i odnosi się ona wobec wszystkich podmiotów gospodarczych. Natomiast ograniczenia i reglamentacja podejmowania działalności gospodarczej mogą być związane z ustanowieniem szczególnych wymogów, jak i z wyborem oraz świadomością prowadzenia określonej polityki gospodarczej przez państwo.

Reglamentacja ograniczenie działalności gospodarczej.

Wymogi stawiane podmiotom podejmującym działalność gospodarczą:

Na podmiotach podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą spoczywają następujące obowiązki:

Niektóre z nich mają charakter uniwersalny i odnoszą do każdego gospodar. Inne zaś mają charakter szczególny i obciążają jedynie podmioty konkretnego rodzaju działalności gospodarczej.

I grupa (o charakterze uniwersalnym) chodzi o następujące obowiązki:

1. zgłaszanie do ewidencji gospodarczej lub rejestracja podmiotu gospodarczego;

2. zgłoszenie do rejestru specjalnych (REGON), rejestracji podatkowej, rejestracji ZUS;

3. założenie rachunku bankowego - w celu przechowywania środków pieniężnych i dokonywania rozliczeń finansowych;

4. prowadzenie rachunkowości;

5. oznaczenie siedziby i miejsca prowadzenia działalności oraz oznakowanie wyrobów wprowadzonych do obrotu;

6. spełnienie warunków prowadzenia działalności gospodarczej związanych z ochroną życia i mienia;

7. spełnienie warunków działalności gospodarczej związanych z przepisami budowlanymi, sanitarnymi, przeciwpożarowymi i ochrony środowiska;

8. spełnienie wymogów związanych z zapewnieniem działalności gospodarczej, odpowiedniej klasyfikacji zawodowej.

II grupa. Przepisy szczególne, które określają warunki prowadzenia działalności gospodarczej, najczęściej zawierają także przepisy karne ustalające zasady odpowiedzialności za popełnione czyny, głównie wykroczenia.

W skrajnych wypadkach - nie przestrzeganie prawnych warunków prowadzenia działalności gospodarczej może zakończyć się pozbawieniem praw wykonania tej działalności i to nie tylko przez cofnięcie koncesji lub zezwolenia, bądź ograniczenie przedmiotu działalności lecz także (tam gdzie pozwolenie nie jest wymagane) np. orzeczeniem sądu lub właściwego organu administracji nakazującego zaprzestanie działalności.

Podejmowanie działalności gospodarczej na podstawie zgłoszenia do ewidencji:

W ustawie o działalności gospodarczej (art.8 &1) przyjęto zasadę, że podjęcie działalności gospodarczej przez osoby fizyczne i jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej - wymaga zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej. W pewnych sytuacjach (art. 9, art. 10 pkt 1 ) zgłoszenie do ewidencji ma charakter fakultatywny i staje się uprawnieniem podmiotu gospodarczego (uboczne zajęcia zarobkowe).

Ustawa wymaga, aby zgłoszenie do ewidencji zawierało (art. 16 str. 1):

1. oznaczenie przedsiębiorstwa i jego siedziby (miejsca zamieszkania, a w razie ustanowienia pełnomocników do dokonywania czynności prawnej w imieniu podmiotu gospodarczego również ich imiona i nazwiska);

2. określenie przedmiotu działalności gospodarczej;

3. wskazanie miejsca wykonywania działalności gospodarczej;

4. wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej, konkretny miesiąc, dzień i rok.

Zgodnie z ustawą z dnia 08.03.1990 o samorządzie terytorialnym organem ewidencyjnym stał się wójt lub burmistrz (prezydent miasta) ponieważ tylko oni wydają decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.

Organem wyższego stopnia wobec organów ewidencyjnych jest wojewoda.

Zaświadczenie o dokonaniu wpisu do ewidencji jest przekazywane właściwemu wg miejsca położenia podmiotu gospodarczego organowi podatkowemu (urzędowi skarbowemu) oraz oddziałowi ZUS.

W art. 19 ustawy o działalności gospodarczej przewiduje się instytucję wykreślenia wpisu o działalności gospodarczej. Wykreślenia dokonuje się w drodze decyzji administracyjnej w terminie określonym w tej decyzji, w następujących sytuacjach:

1. rezygnacja z prowadzenia działalności gospodarczej;

2. wykreślenie wpisu z ewidencji w skutek podjęcia przez sąd prawomocnego orzeczenia zakazującego osobie fizycznej prowadzenia działalności gospodarczej objętej wpisem;

3. wykreślenie z ewidencji wtedy, gdy organ ewidencyjny dokonał go z naruszeniem prawa.

W art. 9 &1 - zastosowanie zwolnienia od obowiązku zgłaszania działalności gospodarczej do ewidencji używając formuły „nie wymaga zgłoszenia”. Odniesiono je do działalności gospodarczej polegającej na „ubocznych zajęciach zarobkowych”. Aby uznać okres działalności gospodarczej za uboczne zajęcie zarobkowe, muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

1. działalność gospodarcza musi być prowadzona osobiście (tylko przez osobę fizyczną) bez zatrudnienia osób trzecich, a nawet bez pomocy koleżeńskiej;

2. zarobek osiągnięty z tej działalności musi stanowić dodatkowe źródło dochodów podejmujące zajęcia uboczne;

3. przedmiotem ubocznych zajęć zarobkowych może być tylko działalność gospodarcza wymieniona w art. 9 ustęp 2.

Reglamentacja podejmowania działalności gospodarczej:

Dostępność podejmowania niektórych rodzajów działalności gospodarczej może być ograniczona przez ustanowienie szczególnych wymogów, które spełniać powinien podmiot gospodarczy zamierający prowadzić działalność gospodarczą w określonej dziedzinie. Efektem reglamentacji jest akt zgody władzy publicznej na podjęcie działalności gospodarczej objętej reglamentacją. Zgoda ta jest wyrażona w różnej postaci prawnej, pod różnymi formami (koncesja, zezwolenie, licencja, upoważnienie, pozwolenie). Nie rezygnując z monopolu państwo może zdecydować na rzecz podmiotu niepaństwowego prawo wykonywania działalności gospodarczej zastrzeżonej dla państwa, wypożyczając jednocześnie temu podmiotowi, niektóre atrybuty władztwa administracyjnego związanego z tym oraz pewne przywileje.

Przepisy ustawy o działalności gospodarczej mają następujące znaczenie dla regulacji prawnej koncesjonowania w Polsce:

1. wprowadzają koncesjonowanie jako wyjątek od swobody podejmowania działalności gospodarczej;

2. ustawa o działalności gospodarczej tworzy podstawy prawne dla unormowania zasad udzielania koncesji w niektórych dziedzinach na podstawie odrębnych przepisów prawnych, art. 11 ustęp 3-7. Ponadto tworzy także podstawy prawne dla wydawania aktów wykonawczych do ustawy w zakresie dotyczącym trybu koncesjonowania, art. 20 ustęp 3 i 7 oraz art. 22;

3. ustawa o działalności gospodarczej normuje konstrukcję i procedurę koncesjonowania określając w ten sposób zasady ogólne tego procesu.

Rozwiązania szczegółowe są natomiast zawarte w aktach wykonawczych i w odrębnych ustawach oraz związanych z nimi aktami wykonawczymi.

W ramowych zasadach ogólnych koncesjonowania ustawa o działalności gospodarczej normuje:

1. zasadę ustalania właściwości organu koncesjonowanego;

2. charakter prawny koncesji i postępowania koncesyjnego;

3. wymogi dotyczące złożenia zabezpieczenia majątkowego;

4. warunki odmowy lub ograniczenia koncesji;

5. wymogi dotyczące wniosku o udzielenie koncesji;

6. czas obowiązywania koncesji;

7. kontrolę działalności gospodarczej objętej koncesją;

8. warunki cofania koncesji;

9. przyrzeczenie wydania koncesji - promesa koncesji;

10. przepisy karne;

11. zmiany w przepisach obowiązujących wskazujące na zmianę wymogów przy staraniu się o koncesję;

12. częściową ochronę praw: nabytych na podstawie koncesji wydanych przed wejściem w życie ustawy o działalności gospodarczej.

Ustawa o działalności gospodarczej nie poświęca odrębnej uwagi podmiotom ubiegającym się o uzyskanie koncesji. Należy więc przyjąć, że każdy przedsiębiorca może być podmiotem gospodarczym, a ten może ubiegać się wydanie koncesji na podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej - w dziedzinie objętej koncesjonowaniem.

Koncesjonariuszem - może więc być osoba fizyczna, osoba prawna, a także jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej, utworzona zgodnie z przepisami prawa jeżeli jej przedmiot działania obejmuje prowadzenie działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 20 ustęp 1 ustawy o działalności gospodarczej - organem koncesyjnym jest właściwy ze względu na podmiot działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu naczelny lub centralny organ administracji państwowej, do którego należy udzielanie, odmowa udzielania, cofanie koncesji.

Ustawa o działalności gospodarczej posługuje się pojęciem organu koncesyjnego nie wskazując na to, kto pełni tę rolę w odniesieniu do danej dziedziny działalności gospodarczej. Wśród organów koncesyjnych ustawa o działalności gospodarczej wymienia tylko naczelne lub centralne organy administracji państwowej. Ustawa o działalności gospodarczej nie wspomina, lecz tek nie zakazuje przekazywania kompetencji w dziedzinie koncesjonowania przez organ koncesyjny na rzecz innego organu administracji, zwłaszcza podległego organowi koncesyjnemu.

Wniosek o udzielenie koncesji powinien zawierać:

1. oznaczenie przedsiębiorcy i jego siedziby (miejsca zamieszkania), a w razie ustanowienia pełnomocników do dokonywania czynności prawnych w imieniu podmiotu gospodarczego - również ich imiona i nazwiska;

2. określenie przedmiotu działalności gospodarczej;

3. wskazania miejsca wykonania działalności gospodarczej;

4. wskazania daty rozpoczęcia działalności gospodarczej (należy dokładnie wskazać dzień, miesiąc, rok rozpoczęcia działalności gospodarczej).

Ustawa o działalności gospodarczej nie ustala form złożenia zabezpieczenia majątkowego. Jest to istotna luka w przepisach, ponieważ otwiera możliwość zastosowania nie tylko zabezpieczenia pieniężnego. Proces ubiegania się i udzielania koncesji może być poprzedzony zastosowaniem PROMESY KONCESJI, to jest przyrzeczenia wydania koncesji. Ustawa o działalności gospodarczej wymaga aby koncesja zawierała dane objęte wnioskiem, a mianowicie:

• oznaczenie organu koncesyjnego;

• datę wydania koncesji;

• oznaczenie koncesjonariusza;

• powołanie podstawy prawnej wydania koncesji;

• przedmiot koncesji;

• uzasadnienie faktyczne i prawne;

• pouczenie, czy i w jakim trybie decyzja może być wzruszoną;

• podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji.

Konieczne jest także określenie czy koncesji udziela się na czas nieoznaczony (co jest zasadą), czy też na czas oznaczony (co można uczynić na wniosek zainteresowanego).

Organ koncesyjny - w drodze decyzji administracyjnej - może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć zakres i przedmiot działalności gospodarczej w stosunku do wniosku o udzielenie koncesji, ze względu na zagrożenie interesu gospodarki narodowej, obronności lub bezpieczeństwa państwa, a także ze względu na zagrożenie bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.

Od 07.12.1991 obowiązuje zasada, że organ koncesyjny może cofnąć koncesję lub ograniczyć zakres lub przedmiot działalności określonej w koncesji:

• jeżeli przedsiębiorca nie usunął uchybień w terminie wyznaczonym przez organ koncesyjny w wyniku przeprowadzenia kontroli koncesjonowanej działalności gospodarczej;

• jeżeli prowadzona działalność gospodarcza rażąco uchybia warunkom wykonywania działalności gospodarczej określonym normatywnie lub ustalonym w koncesji przez organ koncesyjny;

• ze względu na zagrożenie interesu gospodarki narodowej, obronności lub bezpieczeństwa państwa albo zagrożenie bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli;

• w razie zawiadomienia o prowadzeniu działalności gospodarczej lub prawomocnego orzeczenia sądu zakazującego osobom fizycznym prowadzenia działalności gospodarczej objętej koncesją;

• w razie udzielenia koncesji z naruszeniem prawa (wina leży po stronie organu decyzyjnego).

Zezwolenia na działalność gospodarczą i tryb ich udzielania:

1. zezwolenie jest aktem odmiennym od koncesji;

2. podstawowe różnice polegają na tym, że:

• zezwolenia nie oznaczają rezygnacji z monopolu państwowego i najczęściej dotyczą działalności gospodarczej nie objętej monopolem;

• o zezwolenie mogą ubiegać się nie tylko podmioty niepaństwowe, chociaż dostępność w uzyskaniu zezwolenia może być zróżnicowana ze względu na właściwości podmiotowe;

• obowiązek i warunki otrzymania zezwoleń na poszczególne rodzaje działalności gospodarczej określają odrębne ustawy;

• zezwolenia wydają nie tylko naczelne i centralne organy administracji, lecz też terenowe organy administracji rządowej lub organy gminy;

• udzielanie zezwoleń następuje w trybie przepisów kodeksu prawa administracyjnego, zmodyfikowanych niekiedy przepisami szczególnymi;

• niezależnie od przyjętej nazwy zezwolenia są decyzjami administracyjnymi i podlegają ochronie oraz wzruszeniu wg zasad przyjętych w kodeksie postępowania administracyjnego;

• wydanie zezwolenia na prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wiąże się przede wszystkim z wyrażaniem zgody na utworzenie - w sensie prawnym - pewnej organizacji (jednostki gospodarczej), za pomocą której można prowadzić działalność objętą zezwoleniem np. w banku, w zakładzie ubezpieczeń.

ISTOTA I ZNACZENIE ORAZ PRZYGOTOWANIE UMÓW GOSPODARCZYCH.

Z prowadzeniem działalności gospodarczej wiąże się konieczność ciągłego wykorzystywania instytucji umowy, która stanowi podstawową formę prawną nawiązywania i realizowania współpracy między różnymi podmiotami prawa. Jeżeli podmiot prowadzący działalność gospodarczą wytwarza produkty oraz świadczy usługi w celach zarobkowych to niezbędne jest, aby je zbywał. To właśnie urzeczywistnia się poprzez umowy gospodarcze.

Umowa jest zgodnym poświadczeniem woli dwóch podmiotów prawa zmierzających do:

• ustanowienia;

• zmiany;

• zniesienia wzajemnych praw i obowiązków majątkowych.

Umowa jest jednym ze źródeł zobowiązań; umowa rodzi zobowiązania (stosunek prawny polegający na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien to świadczenie spełnić). Wśród umów zobowiązaniowych można wyróżnić krąg umów gospodarczych. Tym mianem zwykło się określać w języku prawniczym te umowy, które są zawierane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej (działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej i usługowej). W kręgu umów gospodarczych mieszczą się więc, np.:

• umowa sprzedaży;

• umowa najmu;

• umowa o dzieło;

• umowa komisu;

• umowa o roboty budowlane.

Każdy podmiot gospodarczy powinien w zawieranych porozumieniach i umowach w maksymalnym stopniu zadbać o zabezpieczenie swego interesu majątkowego (służą temu różnego typu klauzule umowne, które mogą mieć różnorodną treść).

Regulacja prawna umów gospodarczych.

Umowy zobowiązaniowe, a umowy gospodarcze w szczególności regulowane są przede wszystkim przepisami kodeksu cywilnego. Obok tego podstawowego aktu normatywnego (kodeksu) regulującego umowy gospodarcze należy wskazać na liczne akty normatywne o charakterze szczególnym, regulujące określone typy kół gospodarczych np. ustawa prawo przewozowe lub ustawa prawo bankowe.

Cechą regulacji prawnej umów gospodarczych jest szeroka dyspozytywność. Oznacza to, że uregulowania prawne znajdują zastosowanie wtedy, gdy strony umowy w złożonych oświadczeniach woli nie postanowią odmiennie. W odniesieniu do umów gospodarczych regulacja imperatywna (bezwzględnie obowiązująca) ma wąski zakres.

Zawarcie umowy gospodarczej pociąga za sobą z reguły poważne konsekwencje majątkowe dla każdej ze stron. Stąd też przed jej zawarciem należy podjąć odpowiednie - na miarę podejmowanych zobowiązań - czynności przygotowawczych. Przygotowanie do zawarcia właściwej (finalnej) umowy gospodarczej może być wcześniejsze zawarcie umowy przedwstępnej. Jej praktyczna przydatność jest szczególnie duża wtedy, gdy zawarcie umowy definitywnej (finalnej) jest z pewnych względów bądź to niemożliwe, bądź niezbyt dogodna dla strony. Dla ważności (skuteczności) umowy przedwstępnej niezbędne jest to, aby:

1. określała ona istotne postanowienie umowy przyrzeczonej (finalnej);

2. ustalała termin w ciągu którego umowa przyrzeczona ma być zawarta;

3. roszczenia mające swoje poparcie w umowie przedwstępnej są następujące:

• roszczenie o zawarcie umowy przyrzeczonej;

• roszczenie o naprawienie szkody wynikającej z niezawarcia umowy finalnej.

Roszczenia te przedawniają się z upływem roku od dnia, w którym umowa przyrzeczona miała być zawarta. Czynności przygotowawcze do zawarcia umowy obejmują też opracowanie przez jedną ze stron wstępnego projektu umowy co ma miejsce w szczególności wtedy, gdy do zawarcia umowy dochodzi w trybie ofertowym.

Tradycyjna treść umowy obejmuje następujące, dające się wyspecyfikować elementy:

1. wskazanie nazwy umowy;

2. podanie daty i miejsca zawarcia umowy;

3. dokładne oznaczenie stron i ich reprezentantów;

4. dokładne oznaczenie przedmiotu umowy;

5. oznaczenie ceny towaru lub usługi;

6. oznaczenie terminu (czasookresu) świadczenia;

7. wskazanie możliwości (lub jej braku) przetransponowania praw i obowiązków wynikających z umowy na osoby trzecie,

np. wskazanie obowiązku osobistego świadczenia, wprowadzenie zakazu podnajmu, wprowadzenie możliwości poddzierżawienia;

8. inne postanowienia (klauzule) regulujące wzajemne prawa i obowiązki stron;

9. klauzule informacyjne - odwołujące się do przepisów prawnych w sprawach nieuregulowanych umową;

10. tryb wprowadzania zmian (aneksów);

11. klauzula jurysdykcyjna;

12. ilość egzemplarzy na prawach oryginału;

13. podpisy stron lub ich reprezentantów.

Umowy:

1. konsensualne (umowa sprzedaży, umowa o dzieło, umowa zlecenie);

2. realne (umowa przechowywania, umowa składu).

Rodzaje i klasyfikacja umów gospodarczych.

1) Każda umowa wymaga porozumienia się stron (zgodnego złożenia oświadczeń woli). Jest to niezbędny warunek dojścia umowy do skutku.

2)Niektóre umowy dochodzą do skutku nie tylko przez zgodne złożenie oświadczeń woli stron, ale ponadto do ich zawarcia konieczna jest przekazanie rzeczy.

1. Grupę pierwszych z nich nazywamy umowami konsensualnymi. Grupę drugich nazywamy umowami realnymi. Przykładem umowy konsensualnej jest np. umowa o dzieło, umowa zlecenia. Natomiast przykładem drugiej jest umowa przechowania czy też umowa składu.

3) Innym podziałem jest podział na umowy nazwane, umowy nienazwane i umowy mieszane.

Głównym źródłem umów nazwanych są przepisy kodeksu cywilnego (księga III - zobowiązania). Poza kodeksem cywilnym uregulowano także kilka umów mających duże znaczenie w działalności gospodarczej, np. umowa o kredyt bankowy (prawo bankowe) lub umowa licencyjna (ustawy o wynalazczości).

Przykłady umów nazwanych:

1. umowa sprzedaży;

2. umowa zamiany;

3. umowa dzierżawy;

4. umowa składu;

5. umowa użyczenia;

6. umowa pożyczki.

Źródłami umów nienazwanych są inne źródła niż kodeks cywilny.

Przykładem umów nienazwanych są:

1. umowa franchisingowa;

2. umowa know - how;

3. umowa leasingowa.

Obok umów nazwanych i nienazwanych wyróżnia się grupę umów mieszanych, które charakteryzują się faktem występowania w nich elementów różnych (najmniej dwóch umów nazwanych) np. umowa hotelowa łączy w sobie cechy umów: najmu, o dzieło i umowy przechowania.

4) Inne klasyfikacje umów.

I Podział ze względu na spełniane funkcje:

1. umowy o przeniesienie praw - do tej grupy należą:

• umowa sprzedaży, zamiany, dostawy, darowizny, pożyczki,

2. umowy o korzystanie z cudzych rzeczy:

• umowa najmu, dzierżawy, użyczenia,

3. umowy o świadczenie usług, które stanowią najliczniejszą grupę odgrywającą istotną rolę w życiu społecznym i gospodarczym. Do tej grupy należą:

• umowa o dzieło, zlecenia, przewozu, o roboty budowlane, przechowania, agencyjna, spedycji, składu,

4. umowy losowe - należą do nich:

• umowa ubezpieczenia, renty, o dożywocie,

5. umowy finansowe:

• umowa pożyczki, rachunku bankowego, kredytowa,

II Podział ze względu na czynności, jakie są konieczne do spełnienia umowy:

1. umowy, w których wystarczy oświadczenie woli, są to umowy konsensualne (umowa sprzedaży, spedycji, przewozu),

2. umowy, w których obok oświadczenia woli konieczne jest wydanie rzeczy. Są to umowy realne (umowa przechowania, składu, użyczenia)

III Podział ze względu na szczególny charakter umowy:

1. umowy mieszane charakteryzują się tym, że pojawiają się w nich elementy swoiste dla umów nazwanych, lecz występujące w odmiennych układach strukturalnych. Umową mieszaną można określić tę umowę, której treść stanowi połączenie w rozmaitych kombinacjach umów nazwanych, np. umowa hotelowa.;

2. umowy wzajemne są to umowy dwustronne zobowiązujące, w których zachodzi równowaga między świadczeniami obustronnie. Świadczenie jednej strony stanowić ma ekwiwalent za świadczenie drugiej strony. Do umów wzajemnych można zaliczyć większość umów prawa cywilnego, np. umowa najmu, sprzedaży, dzierżawy.

IV Podział umów w dziedzinie zobowiązań na:

odpłatne i nieodpłatne. Jest on o tyle istotny, że zakres obowiązków dłużnika w umowach nieodpłatnych jest z reguły mniejszy niż przy umowach odpłatnych. Przykładem umów nieodpłatnych mogą być umowy:

• użyczenia;

• zlecenia bez wynagrodzenia;

• pożyczki nieoprocentowane.

4) Procedura zawierania umów. W obowiązujących przepisach KC wydzielono 3 główne sposoby zawierania umów:

1. poprzez złożenie oferty,

2. w drodze przetargu,

3. poprzez rokowania.

Ad a). Ofertowe zawarcie umowy.

Oferta polega na złożeniu oświadczenia drugiej stronie o zamiarze zawarcia umowy. W ofercie należy ponadto określić istotne postanowienia i oznaczyć termin, w ciągu którego oczekiwać będziemy odpowiedzi.

Ad b). Zawarcie umowy w drodze przetargu.

Generalnie kodeks cywilny dopuszcza dwie formy przetargu: ustny i pisemny.

• Przetarg ustny - oferta złożona w toku przetargu ustnego przestaje wiązać gdy inny licytant złoży ofertę korzystniejszą albo przetarg zostanie zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej. Chwilę zawarcia umowy przetargu ustnego jest wybranie najkorzystniejszej oferty.

• Przetarg pisemny - oferta złożona w toku przetargu pisemnego przestaje wiązać, gdy została wybrana inna oferta lub gdy przetarg został zamknięty bez wybrania którejkolwiek z ofert, chyba że w warunkach przetargu zastrzeżono inaczej.

Ogłaszający przetarg ma obowiązek powiadomić niezwłocznie uczestników przetargu o jego wynikach lub zamknięciu przetargu bez dokonania wyboru. Powiadomienie wymaga pisma lub ogłoszenia w taki sposób, w jaki nastąpiło ogłoszenie przetargu.

Ad c). Umowa zawierana poprzez rokowania.

Umowa zawierana jest przede wszystkim w trybie ofertowym. W praktyce dochodzi do zawarcia umów również drogą rokowań. Tak zwany rokowaniowy tryb zawarcia umowy. Celem rokowań jest wzajemne oddziaływania jednej strony na drugą dla ustalenia każdego elementu umowy.

6) Umowa przedwstępna.

Przed zawarciem umowy właściwej (finalnej, ostatecznej) należy zawrzeć umowę przedwstępną. Umowę przedwstępną zawiera się w takich sytuacjach kiedy np. podmiot gospodarczy zamierzający podjąć działalność gospodarczą nie jest przekonany czy będzie w stanie ją podjąć np. ze względu na stan środków finansowych, które zostały wstępnie przyrzeczone przez bank. Umowa przedwstępna dla swojej ważności powinna zawierać wszystkie te elementy (postanowienia, klauzule umowne), które znajduję się w umowie finalnej (końcowej). Musi być też koniecznie określony w umowie przedwstępnej dokładnie określony termin zawarcia umowy finalnej.

Forma umowy.

W świetle obowiązującego prawa umowa może być zawarta w zasadzie w dowolnej formie. Obowiązek nadania umowie określonej formy istnieje tylko wówczas gdy wynika to z przepisów albo z zawartej wcześniej przez strony umowy. Jako obowiązkowa może być przewidziana forma pisemna lub forma szczególna, np. forma aktu notarialnego. Jeżeli z przepisów lub umowy wynika obowiązek zawarcia umowy w formie pisemnej to brak tej formy powoduje:

1. nieważność umowy, jeżeli forma pisemna została wyraźnie zastrzeżona w przepisach lub w umowie stron pod rygorem nieważności;

2. utrudnienie dowodowe w razie ewentualnego sporu przed sądem.

We wszystkich bowiem przypadkach, w których przepisy lub umowa przewidują formę pisemną - bez dodania „zwrotu” „pod rygorem nieważności” lub podobnego zwrotu, uważa się, że forma pisemna została zastrzeżona jedynie do celów dowodowych. Oznacza to, że brak formy pisemnej nie powoduje nieważności umowy lecz jedynie ten skutek, że w razie sporu przed sądem niedopuszczalne będzie powołanie lub przeprowadzenie dowodów z przesłuchania świadków lub stron odnośnie zawarcia umowy. Wyjątkowo dowód z przesłuchania świadka lub strony może być dopuszczony, jeżeli:

1. obie strony wyrażą na to zgodę;

2. fakt zawarcia umowy zostanie uprawdopodobniony na piśmie np. gdy powód - wierzyciel będzie posiadał taki dokument, list, teleks, faks, z którego treści wynika fakt zawarcia umowy;

3. sąd uzna przeprowadzenie takiego dowodu za konieczne ze względu na szczególne okoliczności.

Jeżeli z przepisów lub umowy stron wynika obowiązek zawarcia umowy w formie szczególnej, brak takiej formy powoduje zawsze nieważność umowy.

Reprezentacja stron przy zawieraniu umów gospodarczych.

1. Warunkiem ważności zawarcia umowy gospodarczej jest należyta reprezentacja stron. O zasadach dotyczących reprezentowania stron przy zawieraniu umów rozstrzygają przede wszystkim przepisy prawne odnoszące się do poszczególnych typów osób prawnych.

2. Ustawa o przedsiębiorstwach państwowych stanowi, że upoważnionym do dokonywania czynności prawnej w imieniu przedsiębiorstwa jest dyrektor. Może on działać samodzielnie (jednoosobowo), jeżeli wartość przedmiotu umowy nie przekracza 5000 PLN. Jeżeli wartość przedmiotu umowy przekracza tę kwotę wymagana jest tzw. REPREZENTACJA ŁĄCZNA, polegająca na tym, że do skuteczności umowy konieczne jest współdziałanie co najmniej dwóch osób (dyrektora i pełnomocnika lub dwóch pełnomocników).

3. Ustawa - prawo spółdzielcze - stanowi, że organem reprezentującym spółdzielnię na zewnątrz jest zarząd. Oświadczenia woli za spółdzielnię składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i pełnomocnik (w wypadkach gdy zarząd spółdzielni jest wieloosobowy). W spółdzielniach o zarządach jednoosobowych oświadczenie woli składa osoba piastująca funkcje zarządu.

4. W spółkach handlowych mających osobowość prawną, a więc spółce z.o.o. i spółce akcyjnej, organem reprezentującym spółkę w obrocie cywilnym jest zarząd, który - w zależności od woli założycieli wyrażonej w akcie założycielskim - może być jedno lub wieloosobowy. Jeżeli zarząd spółki jest wieloosobowy to sposób reprezentowania spółki mogą uregulować dowolnie sami założyciele w akcie założycielskim. Natomiast gdy akt założycielski nie zawiera żadnych w tym względzie postanowień, to zgodnie z kodeksem handlowym - do składania oświadczeń i podpisywania w imieniu spółki wymagane jest współdziałanie dwóch członków zarządu albo jednego członka zarządu łącznie z prokurentem (pełnomocnikiem).

Inwestycja może być realizowana w systemie:

I generalnego wykonawcy;

II wykonawców częściowych;

III generalnego realizatora inwestycji.

Ad I.

System generalnego wykonawcy polega na tym, że inwestor powierza wykonanie inwestycji jednemu wykonawcy, który jest zobowiązany do wykonania całości robót wg dostarczonej dokumentacji projektowej. Generalny wykonawca nie ma obowiązku wykonania całości robót osobiści, może on całość lub część robót zlecić. Zawsze ma obowiązek kierowania robotami i koordynowania działalności podwykonawców. Za działanie lub zaniechanie podwykonawców - on, a nie podwykonawcy odpowiada względem inwestora.

Ad II.

System wykonawców częściowych polega na tym, że inwestor powierza wykonanie inwestycji poszczególnym wykonawcom, z których każdy wykonuje powierzoną część zadań. W tym systemie inwestor podejmuje koordynację i kierowanie robotami.

Ad III.

System generalnego realizatora inwestycji polega na tym, że inwestor powierza generalnemu realizatorowi inwestycji nie tylko realizowanie inwestycji, ale też wykonanie innych czynności związanych z realizacją inwestycji (oddanie inwestycji pod klucz). Zakres podstawowych obowiązków inwestora obejmuje:

1. dostarczenie dokumentacji projektowej;

2. przekazanie terenu budowy;

3. uzyskanie pozwolenia na budowę;

4. uzyskanie i dostarczenie na teren budowy niektórych maszyn i urządzeń;

5. odbiór obiektu;

6. zapłata umówionego wynagrodzenia.

Teren budowy powinien obejmować teren podlegający zabudowie oraz teren niezbędny dla zorganizowania zaplecza produkcyjno-usługowego i administracyjno-socjalnego budowy. Warunki i terminy przekazania terenu budowy strony ustalają w umowie, przy czym strony mogą ustalić, że teren będzie przekazany częściami. Jeżeli wykonawca przyjął od inwestora teren budowy protokolarnie - ponosi on, aż do chwili oddania obiektu odpowiedzialność na zasadach ogólnych za szkody wynikłe na tym terenie. Jeżeli umowa nie stanowi inaczej inwestor ma obowiązek uzyskać i dostarczyć na teren budowy maszyny i urządzenia. Odbioru dokonuje inwestor (ewentualnie jego przedstawiciel), przy czym może on być dokonany komisyjnie lub można korzystać z pomocy rzeczoznawcy. Z czynności odbioru sporządza się protokół, który powinien zawierać ustalenia poczynione na miejscu. Przedmiotem odbioru może być cały obiekt lub jego część. Terminy i przedmiot odbioru strony ustalają w umowie.

Dokumentem rozliczeniowym jest faktura, przy czym strony mogą ustalić, iż roboty będą rozliczane fakturami częściowymi (po wykonaniu części robót), przejściowymi (za wykonanie określonych etapów robót) i fakturą końcową. Wykonawca jest zobowiązany do oddania obiektu wykonanego zgodnie z projektem i zadaniami wiedzy technicznej. Strony w umowie mogą określić podstawy do dochodzenia kar umownych. Strony mogą dowolnie ustalić zasady odpowiedzialności odszkodowawczej i przypadki, w których można dochodzić kar umownych oraz ich wysokości. Strony mogą ustalić w umowie dodatkową odpowiedzialność. Wówczas gdy kara umowna nie pokrywa poniesionej szkody. Brak takiego zastrzeżenia w umowie uniemożliwia dochodzenie odszkodowania. Strony mogą w umowie określić przypadki, w których będą mogły odstąpić od umowy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania umowy.

PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE I PRAWNE PODSTAWY FUNKCJONOWANIA.

1. Zgodnie z ustawą z 25.09.1981 o przedsiębiorstwach państwowych Dziennik Ustaw 1991 - nr 18 poz. 80 (z późniejszymi zmianami) przedsiębiorstwo państwowe jest samodzielnym, samorządnym i samofinasującym się podmiotem gospodarczym posiadającym osobowość prawną.

2. Przedsiębiorstwa państwowe są stale zmniejszającą się grupą podmiotów gospodarczych, proces prywatyzacji i różnorodne ich likwidacje spowodowały spadek liczebności z 12.000 w 1998 do około 3,5 tyś. pod koniec 1999. Należy jednak zaznaczyć, że kluczowe dla gospodarki narodowej podmioty to nadal w dużej mierze przedsiębiorstwa państwowe. I mimo słabej kondycji finansowej przedsiębiorstw państwowych do czasu ich pełnego skomercjalizowania lub sprywatyzowania są one nadal ważną formą działalności gospodarczej w państwie.

3. Geneza powstania modelu samorządowego przedsiębiorstw państwowych - wady i zalety.

Model samorządowy przedsiębiorstwa państwowego powstał w okresie lat 80'. Do 1980 w ramach socjalistycznej gospodarki planowanej wszelka samodzielność przedsiębiorstw państwowych - ze względów ideologicznych - była niemożliwa. Założeniem nowej reformatorskiej regulacji miało być:

• ograniczenie wszechwładzy państwa ówcześnie reprezentowanej przez PZPR;

• wykreowanie załogi na prawdziwego gospodarza;

• zwiększanie wydajności;

• ograniczenie własności państwowej;

• dopuszczenie upadłości źle zawiązanych przedsiębiorstw.

Miejsce przedsiębiorcy zainteresowanego maksymilizacją zysku zajął samorząd załogi przedsiębiorstwa państwowego zainteresowanego maksymilizacją płacy. Założenie że samorząd będzie idealnym „zbiorowym właścicielem” okazało się utopijne, ponieważ rozwój przedsiębiorstw zawsze kolidował ze wzrostem płac. Ograniczono inwestowanie, a w skrajnych przypadkach dochodziło do wyprzedaży majątku trwałego. Kolejny błąd w konstrukcji przedsiębiorstwa państwowego to status założyciela - organu założycielskiego i wynikający stąd jego stosunek do założenia. Organ założycielski wykonując działania właścicielskie czyli prywatno-prywatne osłabia, a niekiedy blokuje zupełnie działania ekonomiczne. Inne zjawiska negatywne to:

• zła struktura organizacyjna np. organy samorządu mają prawo do kontroli i zarządzania, a nie ponoszą ryzyka gospodarczego;

• pozycja dyrektora jest słaba (całkowicie uzależniony od rady pracowniczej);

• powolność zarządzania, brak motywacji do zwiększania wysiłku.

1. Tworzenie przedsiębiorstw państwowych (stan obecny).

Przedsiębiorstwa państwowe mogą być tworzone jak:

I przedsiębiorstwa działające na zasadach ogólnych;

II przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.

Przedsiębiorstwa użyteczności publicznej mają przede wszystkim na celu bieżące i nieprzerwane zaspakajanie potrzeb ludności przez produkcję lub świadczenie usług w zakresie:

• inżynierii sanitarnej;

• komunikacji miejskiej;

• zaopatrzenia ludności w energię gazową, elektryczną i cieplną;

• zarządu państwowymi zasobami lokalnymi;

• zarządu państwowymi terenami zielonymi;

• zarządu uzdrowiskami;

• usług pogrzebowych i utrzymanie urządzeń cmentarnych;

• usług kulturalnych.

1. Tworzenie przedsiębiorstw państwowych poprzedza postępowanie przygotowawcze, które ma na celu zbadanie i ocenę potrzeb oraz warunków utworzenia przedsiębiorstwa. Zespół przygotowawczy dokonuje niezbędnych ustaleń w tym zakresie i przedstawia swoją opinię.

2. Przedsiębiorstwa państwowe tworzą:

I Naczelne i centralne organy administracji państwowej.

II NBP i inne banki państwowe.

III W uzasadnionych wypadkach inny organ państwowy.

Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa określa jego nazwę, rodzaj, siedzibę i przedmiot działania. Organy administracji państwowej mogą tworzyć i likwidować przedsiębiorstwa międzynarodowe wspólnie z innymi państwami.

PODSTAWOWE DOKUMENTY REGULUJĄCE DZIAŁALNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA.

1. statut - reguluje strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa, a także tworzenie zakładów i innych jednostek organizacyjnych, system kontroli wewnętrznej, stosunki prawne między jednostkami organizacyjnymi wchodzącymi w skład przedsiębiorstwa oraz zasady występowania w stosunkach prawnych z innymi jednostkami organizacyjnymi. Statut uchwala ogólne zebranie pracowników na wniosek przedsiębiorstwa. Zatwierdzenia przez organ założycielski wymagają statuty następujących przedsiębiorstw:

• użyteczności publicznej;

• handlu zagranicznego;

• stacji radiowych i telewizyjnych;

• transportu samochodowego, budownictwa, łączności;

• Państwowej komunikacji samochodowej - PKS;

• Zakładów naprawczych taboru kolejowego.

2. regulamin organizacyjny określa szczegółowo zakres działania, podział czynności i odpowiedzialności osób spełniających funkcje kierownicze i samodzielne przedsiębiorstwa. Regulamin ten określa dyrektor przedsiębiorstwa po zasięgnięciu opinii Rady Prawniczej. Organy przedsiębiorstwa państwowego to:

• ogólne zebranie pracowników (delegatów) przedsiębiorstwa;

• rada pracownicza;

• dyrektor przedsiębiorstwa.

Dyrektor - generalnie jest powołany przez radę pracowniczą spośród kandydatów wyłonionych w drodze konkursu. W skład komisji konkursowej wchodzą 3 osoby wskazane przez organ założycielski i 2 osoby wskazane przez Radę Pracowniczą.

Dyrektora powołuje się na okres 5 lat lub na czas nieokreślony. Dyrektora w drodze wyjątku powołuje organ założycielski. Może to zdarzyć się w przypadku:

• przedsiębiorstw nowoorganizowanych;

• jeżeli rada pracownicza w terminie 6 miesięcy nie wybrała kierownika;

• przedsiębiorstwa użyteczności publicznej.

Ogólne zebranie pracowników przedsiębiorstwa.

Odbywa się co najmniej 2 razy do roku i może być zwołane na wniosek co najmniej 1/5 liczby członków składu osobowego pracowników. W tym drugim przypadku rada pracownicza ma obowiązek zwołania zebrania w ciągu 7 dni od złożenia wniosku. Za każdym razem ogólne zebranie pracowników wybiera przewodniczącego, zastępcę i jego sekretarza. Kompetencje zebrania ogólnego obejmują:

1. kompetencje stanowiące;

2. opiniodawcze;

3. kontrolne;

4. inicjujące.

Najważniejsze kompetencje stanowiące są następujące:

I uchwalanie na wniosek dyrektora statutu przedsiębiorstwa;

II podejmowanie uchwał w sprawie podziału zysku przeznaczonego dla załogi;

III dokonywanie rocznej oceny działalności rady pracowniczej przedsiębiorstwa oraz dyrektora przedsiębiorstwa;

IV uchwalanie wieloletnich planów przedsiębiorstwa;

V uchwalanie na wniosek rady pracowniczej przedsiębiorstwa statutu samorządu załogi przedsiębiorstwa.

Ogólne zebranie pracowników ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa.

Rada pracownicza przedsiębiorstwa składa się z 15 członków przy czym statut samorządu załogi może ustalić inną liczbę członków. Radę pracowniczą wybierają pracownicy w wyborach powszechnych, bezpośrednich i równych, w głosowaniu tajnym na okres 2 lat. Wniosek o odwołanie członka rady pracowniczej lub całej rady wymaga podpisu 1/5 liczby wyborców. Czynne prawo wyborcze przysługuje każdemu pracownikowi przedsiębiorstwa, który ma prawo zgłaszać kandydatów na członków. Bierne prawo wyborcze przysługuje pracownikom, którzy pracują w przedsiębiorstwie co najmniej 2 lata (uwaga ta niedotyczy przedsiębiorstw, które się dopiero tworzą). Bierne prawo wyborcze nie przysługuje dyrektorowi przedsiębiorstwa, jego zastępcom, głównym księgowym, radcy prawnemu, kierownikom zakładów i ich zastępcom oraz pracownikom przedsiębiorstwa oddelegowanym do pracy poza przedsiębiorstwem na okres dłuższy niż pół roku. Pracownik przedsiębiorstwa może pełnić funkcję członka rady pracowniczej bez przerwy nie dłużej niż 2 kadencje. Do kompetencji stanowiących radę pracowniczą należą w szczególności:

• uchwalanie oraz zmiana rocznego planu przedsiębiorstwa;

• podejmowanie uchwał w sprawie inwestycji w przedsiębiorstwie;

• podejmowanie uchwał w sprawie łączenia i podziału przedsiębiorstwa;

• podejmowanie uchwał w sprawie zmiany kierunku działalności przedsiębiorstwa;

• podejmowanie uchwał w sprawie przeprowadzenia referendum w przedsiębiorstwie.

Rada pracownicza przedsiębiorstwa ma prawo wyrażania opinii we wszystkich sprawach dotyczących przedsiębiorstwa oraz jego kierownictwa.

Umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem:

1. Rada pracownicza - za zgodą ogólnego zebrania pracowników (delegatów) może wystąpić do organu założycielskiego o powierzanie zarządzania przedsiębiorstwem państwowym osobie fizycznej lub prawnej. Decyzję taką może podjąć z urzędu organ założycielski - przed zawarciem umowy powinien jednak uzyskać opinię od samorządu. Powierzenie zarządzania następuje w drodze umowy zawartej na czas oznaczony, nie krótszej jednak niż 3 lata - pomiędzy skarbem państwa reprezentowanym przez organ założycielski a zarządcą (umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem).

2. Umowa o zarządzanie przedsiębiorstwem powinna określać w szczególności:

• obowiązki zarządcy w zakresie bieżącego zarządzania oraz zmian i uprawnień w przedsiębiorstwie;

• zasady wynagradzania zarządcy, w tym prawo do udziału w zysku przedsiębiorstwa;

• kryteria oceny efektywności zarządzania;

• odpowiedzialność za powierzone przedsiębiorstwo.

W przypadku gdy zarządcą jest osoba prawna umowa powinna przewidywać, kto w jej imieniu będzie dokonywał czynności zarządu.

3. Z chwilą objęcia obowiązków przez zarządcę:

• organy samorządu załogi ulegają rozwiązaniu z mocy prawa;

• organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa;

• zarządca przejmuje kompetencje organów samorządu i dyrektora - z wyjątkiem prawa sprzeciwu wobec organu założycielskiego.

W przedsiębiorstwie państwowym, w którym zarządca objął swoje obowiązki organ założycielski ustanawia radę nadzorczą i powierza jej wykonywanie stałego nadzoru nad działalnością przedsiębiorstwa przy czym pracownicy przedsiębiorstwa wybierają 1/3 składu rady nadzorczej, a 2/3 organ założycielski. Organ założycielski może rozwiązać umowę o zarządzanie przedsiębiorstwem ze skutkiem natychmiastowym jeżeli:

• zarządca - w związku z zarządzaniem przedsiębiorstwem dopuszcza się rażącego naruszenia prawa;

• przedsiębiorstwo państwowe przez co najmniej 3 miesiące nie wypełnia zobowiązań wobec skarbu państwa z tytułu podatków lub dywidendy obligatoryjnej;

• zarządca w sposób istotny naruszył postanowienia umowy o zarządzie w przedsiębiorstwie;

• niezwłocznie po ustaniu umowy rada nadzorcza zarządza i przeprowadza wybory do organów samorządu załogi przedsiębiorstwa, chyba że zawarto umowę na dalszy okres.

Nadzór nad przedsiębiorstwem państwowym.

1. Organ założycielski dokonuje kontroli i oceny działalności przedsiębiorstwa oraz pracy dyrektora. Ma także prawo władczego wkraczania w sprawy przedsiębiorstwa ale tylko w wypadkach przewidzianych przepisami ustawowymi.

2. Akt o utworzeniu przedsiębiorstwa może przewidzieć że uprawnienia organu założycielskiego w zakresie nadzoru mogą być przekazane powołanej przez ten organ radzie nadzorczej.

3. Organ założycielski ma prawo nałożyć na przedsiębiorstwo obowiązek wprowadzania do planu przedsiębiorstwa określonego zadania lub wyznaczyć przedsiębiorstwu poza planem zadania - jeżeli jest to niezbędne ze względu na potrzeby obronne kraju w wypadku klęski żywiołowej lub w celu wykonania zobowiązań międzynarodowych. W pierwszej z wymienionych sytuacji organ założycielski zapewnia przedsiębiorstwu środki niezbędne do wykonania tego zadania. Wykonanie zadania następuje na podstawie umowy zawartej między przedsiębiorstwem a jednostką organizacyjną wskazaną przez organ założycielski przy nakładaniu zadania.

4. Organ założycielski w razie stwierdzenia, że decyzja dyrektora jest sprzeczna z prawem wstrzymuje jej wykonanie oraz zobowiązuje dyrektora do jej zmiany lub cofnięcia.

Prawo sprzeciwu.

1. Dyrektorowi przedsiębiorstwa oraz radzie pracowniczej przysługuje prawo wniesienia sprzeciwu wobec decyzji podjętych wobec przedsiębiorstwa przez organ sprawujący nad nim nadzór. Sprzeciw wraz z jego uzasadnieniem wnosi się do organu który decyzję wydał w terminie 7 dni od daty jej przekazania. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie decyzji.

2. W razie podtrzymania decyzji przez organ do którego został skierowany sprzeciw dyrektorowi przedsiębiorstwa oraz radzie pracowniczej przysługuje prawo wniesienia w ciągu 7 dni sprawy do sądu.

Zarząd komisaryczny i postępowanie naprawcze.

1. Jeśli przedsiębiorstwo prowadzi działalność ze stratą lub zysk po opodatkowaniu nie wystarcza na zapłacenie dywidendy obligatoryjnej, organ założycielski w porozumieniu z ministrem finansów może wszcząć postępowanie naprawcze ustanawiając nad przedsiębiorstwem zarząd komisaryczny. Od decyzji tej nie przysługuje sprzeciw.

2. Zarząd komisaryczny ustanawia się na czas określony. Ustanowienie zarządu komisarycznego i jego uchylenie podlega wpisaniu do rejestru przedsiębiorstw. Organami rejestracyjnymi są sądy. Do wniosku o wpis przedsiębiorstwa państwowego do rejestru przedsiębiorstw państwowych dołącza się:

• odpis aktu o utworzeniu przedsiębiorstwa, statut oraz inne dokumenty, których złożenia wymagają przepisy wydane na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

Przedsiębiorstwo państwowe otrzymuje osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru.

3. Organ założycielski wyznacza i odwołuje osobę sprawującą nadzór komisaryczny.

4. Z chwilą ustanowienia zarządu komisarycznego organy przedsiębiorstwa ulegają rozwiązaniu, a organ założycielski odwołuje dyrektora przedsiębiorstwa.

5. Kompetencje organów przedsiębiorstwa przechodzą na osobę sprawującą zarząd komisaryczny, który niezwłocznie po jego ustanowieniu jest zobowiązana przedstawić organowi założycielskiemu program naprawy przedsiębiorstwa do zatwierdzenia. Zarząd komisaryczny może być uchylony w każdej chwili. W wypadku gdy funkcje organu założycielskiego pełni wojewoda, uprawnienia ministra finansów wykonuje dyrektor właściwej izby skarbowej.

KOMERCJALIZACJA I PRYWATYZACJA.

1. Komercjalizacja i prywatyzacja są formami przekształceń własnościowych w przedsiębiorstwach państwowych działających na podstawie ustawy o przedsiębiorstwach państwowych.

2. Komercjalizacja polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę S.A. lub spółkę z.o.o., w wyniku czego powstaje jednoosobowa spółka skarbu państwa, w której skarb państwa ma 100% akcji i udziałów.

3. Komercjalizacji dokonuje minister skarbu państwa na wniosek:

1. organu założycielskiego (którym najczęściej jest wojewoda);

2. dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i rady pracowniczej przedsiębiorstwa (zgodny wniosek tych dwóch organów);

3. z własnej inicjatywy zawiadamiając o tym zamiarze dyrektora radę pracowniczą oraz organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego;

4. może również wystąpić z uzasadnionym wnioskiem o komercjalizację sejmik województwa, na obszarze którego znajduje się siedziba przedsiębiorstwa państwowego.

1. Nie podlegają komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowe:

1. postawione w stan likwidacji lub upadłości,

2. będące w trakcie podziału lub łączenia się,

3. w stosunku do którego toczy się postępowanie układowe do chwili uprawomocnienia się układu,

4. w stosunku do którego toczy się postępowanie bankowe ugodowe - do chwili uprawomocnienia się ugody,

5. zarządzanie na podstawie umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem chyba że zarządca wystąpi z wnioskiem o komercjalizację (wniosek musi być pozytywnie zaopiniowany przez organ założycielski),

6. w stosunku, do którego zostało wydane zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej,

7. państwowe przedsiębiorstwo „poczta polska”.

1. Minister skarbu państwa sporządza w imieniu skarbu państwa akt komercjalizacji, w którym ustala się:

1. status spółki,

2. wysokość kapitału akcyjnego,

3. imiona i nazwiska członków władz pierwszej kadencji (pierwsza rada nadzorcza liczy 5 osób, w tym 2 przedstawicieli pracowników); spółka z.o.o. może nie ustanawiać rady nadzorczej - prawo kontroli wykonuje wówczas wspólnik lub osoba przez niego upełnomocniona.

1. Skutki komercjalizacji.

1. Z chwilą wpisania spółki do rejestru handlowego następuje wykreślenie przedsiębiorstwa z rejestru przedsiębiorstw państwowych.

2. Stosunek pracy dyrektora przedsiębiorstwa państwowego oraz pracowników zatrudnionych na podstawie powołania wygasa z mocy prawa, natomiast inni pracownicy stają się z mocy prawa pracownikami spółki.

3. Do pełnienia funkcji prezesa pierwszego zarządu spółki powołuje się dyrektora komercjalizowanego przedsiębiorstwa państwowego (chyba, że nie wyrazi on na to zgody).

4. Bilans zamknięcia przedsiębiorstwa staje się bilansem otwarcia spółki, przy czym suma kapitału akcyjnego i zapasowego spółki jest równa funduszom własnym przedsiębiorstwa.

1. Szczególnym rodzajem komercjalizacji jest komercjalizacja z konwersją wierzytelności - przekształcenie przez ministra skarbu państwa przedsiębiorstwa państwowego w spółkę z.o.o. z udziałem skarbu państwa i wierzycieli. Następuje wówczas zamiana wierzytelności na udziały w spółce, a dotychczasowi wierzyciele stają się udziałowcami. Jest to dopuszczalne jeśli:

1. suma zobowiązań, zaciągniętych kredytów i pożyczek, powiększona o należne wierzycielom odsetki. Za zwłokę w zapłacie ich wierzytelności stanowią więcej niż 60% wartości księgowej aktywów;

2. lub gdy suma zobowiązań krótkoterminowych zaciągniętych kredytów i pożyczek krótkoterminowych (do spłacenia w ciągu roku) oraz kredytów i pożyczek przeterminowanych (których termin płatności już minął) powiększona o odsetki za zwłokę stanowi więcej niż 50% przychodów uzyskanych w roku 1995.

Nie bierze się pod uwagę przychodów ze sprzedaży majątku. Przedsiębiorstwa państwowe przekształca się w spółkę z udziałem skarbu państwa i wierzycieli, jeżeli zgodę na objęcie udziałów wyrażą wierzyciele posiadający powyżej 50% sumy wierzytelności podlegających zamianie oraz wierzytelności oraz częściowo umarzalnych.

Wierzytelności częściowo umarzalne to wierzytelności:

• wobec budżetu państwa;

• z tytułu ubezpieczeń społecznych;

• z tytułu składek na fundusz pracy;

• z tytułu składek na państwowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych;

• z tytułu składek na fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych.

Wierzytelności te z dniem rejestracji spółki podlegają umorzeniu z mocy prawa w części stanowiącej 70%, natomiast pozostałe 30% zaspokoić musi spółka. Wierzyciel obejmuje za wierzytelności udziały o wartości nominalnej odpowiadającej 1/3 przysługujących mu należności.

1. Prywatyzacja w rozumieniu ustawy polega na:

I Zbywaniu należących do skarbu państwa akcji spółek lub udziałów powstałych w wyniku komercjalizacji.

II Rozporządzanie materialnymi składnikami i niematerialnymi przedsiębiorstwa państwowego powstałej w wyniku komercjalizacji na zasadach określonych ustawą przez:

• sprzedaż przedsiębiorstwa;

• wniesienie przedsiębiorstwa do spółki;

• oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania.

Prywatyzacja może być pośrednia lub bezpośrednia.

1. Prywatyzacja pośrednia polega na zbyciu akcji skarbu państwa w spółce powstałej w wyniku komercjalizacji w trybie oferty ogłaszanej publicznie, przetargu publicznego lub rokowań podjętych na podstawie zaproszenia publicznego. Do nieodpłatnego nabycia do 15% akcji spółki należących do skarbu państwa generalnie uprawnieni są pracownicy którzy w dniu wykreślenia z rejestru przedsiębiorstwa państwowego byli pracownikami tego przedsiębiorstwa lub którzy pracowali co najmniej 10 lat w przedsiębiorstwa państwowym oraz rolnicy i rybacy, z których gospodarstw w okresie 5 lat przed wykreśleniem przedsiębiorstwa z rejestru dostarczono dla tego przedsiębiorstwa surowce o okresie wartości. Prawo do nieodpłatnego nabycia akcji powstaje po upływie 6 miesięcy od zbycia i wygasa z upływem 12 miesięcy. Liczba udostępnionych akcji zależy generalnie od stażu pracy i grypy uprawnionych (pracownicy, emeryci, renciści, rolnicy i rybacy). Akcje nabyte nieodpłatnie nie mogą być przedmiotem obrotu przed upływem 2 lat od zbycia przez skarb państwa. Od zbycia przedsiębiorstwa skarb państwa pierwszych akcji, a nabyte przez pracowników pełniących funkcję członków zarządu spółki przed upływem 3 lat.

2. Prywatyzacja bezpośrednia polega na rozporządzeniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstwa przez :

I - sprzedaż przedsiębiorstwa;

II - wniesienie przedsiębiorstwa do spółki;

III - oddanie przedsiębiorstwa do prywatnego korzystania.

Prywatyzacji bezpośredniej podlegać mogą tylko przedsiębiorstwa, które spełniają określone warunki m.in. w zakresie:

• wielkości zatrudnienia do 500 osób;

• wartości sprzedanych towarów i usług do 6 mln EURO;

• wysokości funduszy własnych do 2 mln EURO.

Prywatyzacji bezpośredniej w imieniu skarbu państwa dokonuje organ założycielski przedsiębiorstwa państwowego (wojewoda) wydając za zgodą ministra skarbu państwa zarządzanie o prywatyzacji bezpośredniej wskazujące formę prywatyzacji i działając przez pełnomocników ds. prywatyzacji. Załącznikiem do zarządzania jest analiza stanu przedsiębiorstwa zawierająca m.in. stan prawny majątku przedsiębiorstwa państwowego, ocenę realizacji obowiązków wynikających z wymogów ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury oraz oszacowanie wartości przedsiębiorstwa.

Skutki prywatyzacji bezpośredniej:

I kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo wstępuje we wszelkie prawa i obowiązki przedsiębiorstwa w tym prawa i obowiązki pracodawcy;

II kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwo jest odpowiedzialny za zobowiązania przedsiębiorstwa państwowego, a przejęcie zobowiązań niewymaga zgody wierzycieli.

Formy prywatyzacji bezpośredniej:

1. sprzedaż przedsiębiorstwa w trybie przetargu publicznego lub rokowań podjętych na podstawie publicznego zaproszenia;

2. wniesienie przedsiębiorstwa do spółki - w trybie rokowań podjętych na podstawie publicznego przetargu;

3. oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania na rzecz spółki pracowniczej spełniającej określone warunki.

Z dniem wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej ustaje działalność dotychczasowych organów przedsiębiorstwa a ich funkcje wykonuje pełnomocnik do spraw prywatyzacji. W zarządzeniu o prywatyzacji bezpośredniej organ założycielski określa w szczególności sposób prywatyzacji bezpośredniej oraz wskazuje osobę której udzielił pełnomocnictwa do dokonania prywatyzacji bezpośredniej.

Z pracownikami którzy w dniu wydania zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej byli członkami rady pracowniczej przedsiębiorstwa państwowego sprywatyzowanego na zasadach określonych przepisami nie może pracodawca, który w wyniku prywatyzacji bezpośredniej przejął przedsiębiorstwo rozwiązać stosunku pracy za wypowiedzeniem jak też zmienić za wypowiedzeniem warunków pracy i płacy na niekorzyść pracownika w ciągu 1 roku od dnia wykreślenia przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych. Zbycie przedsiębiorstwa wywołuje skutki wobec osób trzecich z chwilą ich zawiadomienia najpóźniej jednak z chwilą wykreślenia przedsiębiorstwa państwowego z rejestru.

Uprawnienie do wypowiedzenia umowy wzajemnej wygasa z upływem 3 miesięcy od dnia zawarcia umowy rozporządzającej przedsiębiorstwem. Przejęcie w wyniku prywatyzacji bezpośredniej zobowiązań przedsiębiorstwa państwowego, powstałych przy prowadzeniu przedsiębiorstwa nie wymaga zgody właścicieli.

SPÓŁKA JAKO FORMA PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ.

1. Definicja spółki.

Spółka jest prawną formą współdziałania dwóch lub więcej liczby osób dla łatwiejszego osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego.

2. Podziały spółek.

Najczęściej wymieniamy podział spółek zawiera ich 2 rodzaje:

1. spółki osobowe (spółka cywilna, spółka jawna, spółka komandytowa);

2. spółki kapitałowe (spółka z.o.o., spółka akcyjna).

1. Zasadnicze różnice między spółkami osobowymi i spółkami kapitałowymi.

1. Spółki kapitałowe są wyposażone w osobowość prawną (są osobami prawnymi). Spółki osobowe nie mają osobowości prawnej - inaczej mówiąc nie są podmiotami na gruncie prawa cywilnego.

2. Struktura organizacyjna spółki kapitałowej jest w pewnym stopniu określona przepisami kodeksu handlowego - a więc swoboda wspólników w jej kształtowaniu jest ograniczona. W szczególności spółka kapitałowa musi posiadać przynajmniej niektóre organy przewidziane przepisami (zgromadzenie wspólników, zarząd). Spółka osobowa może mieć dowolną strukturę organizacyjną określoną przez wspólników w umowie spółki.

3. Majątek spółki w spółce kapitałowej - stanowi własność spółki. W spółce natomiast majątek spółki jest współwłasnością wspólników. Jest to majątek wydzielony a więc odrębny od majątku wspólnego i służący tylko spółce - a więc przeznaczony na jej cele, ale niebędący jej własnością.

4. W spółkach kapitałowych konieczne jest zgromadzenie przez wspólników i wniesienie do spółki kapitału w oznaczonej wysokości (np. w spółce S.A. co najmniej 100.000 zł) a w spółkach osobowych wysokość kapitału jest dowolna ponadto wkład wspólnika może mieć inną postać - np. obowiązek świadczenia pracy na rzecz spółki.

5. Prowadzenie spraw spółki w spółkach kapitałowych należy do organów spółki, przede wszystkim zaś zarządu, wspólnicy nie mają na nie bezpośredniego wpływu. W spółkach osobowych prowadzenie spraw spółki należy bezpośrednio do wspólnika.

6. Reprezentowanie spółki w stosunkach z innymi podmiotami prawa, a więc przede wszystkim zawieranie umów, w spółkach kapitałowych należy do zarządu spółki. W spółkach osobowych spółkę reprezentują wspólnicy.

7. Skład osobowy w spółkach kapitałowych ma drugorzędne znaczenie, a do istotnych cech tych spółek należy jego płynność, co umożliwia zasada że akcje (udziały) w spółkach kapitałowych są zbywalne. Natomiast w spółkach osobowych skład wspólników odgrywa istotną rolę i jest w zasadzie trwały.

8. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki w spółkach kapitałowych ponosi jedynie spółka. Natomiast w spółkach osobowych za zobowiązania spółki odpowiadają wspólnicy.

1. Instytucje wspólne w spółkach handlowych (spółkach prawa handlowego).

1. prokura jest szerokim pełnomocnikiem upoważniającym do dokonywania wszelkich czynności prawnych w imieniu spółki. Udzielenie prokury daje podstawę prawną prokurentowi do czynności związanych z prowadzeniem spraw przedsiębiorstwa, podpisywania umów, dokonywania czynności sądowych. Specjalnego upoważnienia potrzeba jedynie do zbycia, wydzierżawienia, ustanowienia użytkowania przedsiębiorstwa oraz obciążenia nieruchomości. Decyzje o ustanowieniu prokurenta podejmuje zarząd, natomiast w spółkach jawnych i komandytowych - wszyscy wspólnicy. Prokury można udzielić tylko na piśmie, jednej osobie lub większej liczbie osób - oddzielnie lub łącznie. Do sądu rejestrowego dostarcza się ponadto wzór podpisu prokurenta potwierdzony notarialnie. Prokura wygasa, gdy odwoła ją którykolwiek z członków zarządu, w spółkach jawnych wystarczy do tego celu jeden ze wspólników.

2. REJESTR - zgłoszenia do rejestru dokonuje się w formie pisemnej lub osobiście w sądzie. Podpisy osób w zgłoszeniach pisemnych powinny być uwierzytelnione notarialnie, chyba że wzory podpisów tych osób są już w sądzie. Każda osoba nawet bez wskazania jakiegokolwiek interesu prawnego może oglądać rejestr handlowy i dokumenty stanowiące podstawę wpisu. Wpisy do rejestru handlowego dokonuje się generalnie na podstawie zgłoszeń, chyba że prawo przewiduje tzw. wpis z urzędu. Taki wpis jest jednak wyjątkiem i ma miejsce w następujących sytuacjach:

• ogłoszenie upadłości lub postępowania upadłościowego;

• udzielenie odroczenia wypłat;

• uchylenie upadłości;

• jeżeli dokonano wpisu w rejestrze zakładu głównego.

Sąd bada każde zgłoszenie i dokumenty mu towarzyszące:

I pod względem formy;

II pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami;

III pod względem prawidłowości danych przedstawionych w dokumentach (sytuacja taka może zaistnieć w przypadku uzasadnionych wątpliwości).

3. FIRMA jest nazwą, pod którą podmiot gospodarczy (kupiec rejestrowy) prowadzi swoje przedsiębiorstwo. Spółka handlowa występuje w obrocie pod firmą:

I Firma spółki jawnej zawiera nazwiska wszystkich wspólników lub nazwisko lub przynajmniej pierwszą literę imienia jednego lub kilku wspólników z dodatkiem „spółka jawna”.

II Firma spółki komandytowej składa się z nazwiska i przynajmniej pierwszej litery imienia jednego z kilku wspólników odpowiadających za zobowiązania spółki bez ograniczenia oraz zawiera dodatek „spółka komandytowa”. Nie jest dopuszczalne zamieszczanie w firmie nazwiska komandytariuszowa.

III Firma spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej powinna zawierać dodatek (w pierwszym przypadku) „spółka akcyjna” albo „spółka z.o.o.”. nazwiska osób nie mogą być umieszczone w firmie bez ich zgody lub zgody ich spadkobierców. Firma nie może być zbyta bez przedsiębiorstwa.

1. Ogólna charakterystyka spółki jawnej:

1. spółką jawną jest spółka, która prowadzi we wspólnym imieniu przedsiębiorstwa zarobkowa w większym rozmiarze niebędącej jednocześnie inną spółką handlową;

2. spółkę tworzy się poprzez zawarcie umowy w formie pisemnej;

3. wspólny majątek spółki jawnej jest objęty wspólnością łączną. Spółka jawna nie ma osobowości prawnej, może jednak nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną (czyli występować w procesie cywilnym w charakterze stron). Występuje tutaj przypadek gdy spółka osobowa ma pewne cechy osób prawnych.

4. Rzeczy i prawa nabyte przez spółkę stanowią jej odrębny majątek. Wspólnicy solidnie odpowiadają za jej zobowiązania, jednocześnie wszyscy wspólnicy mają prawo do równego udziału w zyskach.

5. Udziały poszczególnych wspólników nie podlegają zbyciu nie mogą być również określane procentowo lub ułamkowo.

6. Wspólników obowiązuje zakaz konkurencji, co oznacza że wspólnikowi nie wolno bez zgody pozostałych prowadzić działalności sprzecznej z interesem spółki, bądź zostać wspólnikiem lub członkiem władz spółki konkurencyjnej.

7. Rozwiązanie spółki następuje w wyniku:

• z przyczyn przewidzianych w umowie;

• zgody wszystkich wspólników;

• ogłoszenia upadłości;

• śmierci wspólnika;

• wypowiedzenia;

• wyroku sądowego.

1. Spółka komandytowa.

1. w odróżnieniu od spółki jawnej zawarcie umowy spółki komandytowej następuje w formie aktu notarialnego, zaś spółka powstaje z chwilą dokonania wpisu do rejestru handlowego;

2. spółka komandytowa uznawana jest za szczególną formę spółki jawnej. Jej istota polega na tym, że kilka osób (co najmniej dwie) tworzy spółkę w celu prowadzenia przedsiębiorstwa zarobkowego (w większym rozmiarze) pod wspólną firmą, z tym jednak że niektórzy wspólnicy (zwani komplementariuszami) przejmują pełną, osobistą i solidarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Inni wspólnicy przyjmują odpowiedzialność ograniczoną do tzw. sumy komandytowej;

3. spółką komandytową zarządzają wyłącznie komplementariusze (chyba że umowa stanowi inaczej);

4. komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie na zasadzie pełnomocnictwa. Zachowują się oni w spółce tak jak wspólnicy w spółkach kapitałowych, ponoszą bowiem osobistą odpowiedzialność jedynie do sumy wniesionego wkładu. Spółka komandytowa - podobnie jak spółka jawna - nie ma osobowości prawnej;

5. do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej. Jednakże w spółce komandytowej śmierć komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwiązania spółki;

6. należy zaznaczyć, że spółka komandytowa została przywrócona do KH po nowelizacji tego kodeksu w 1991.

1. Spółka z.o.o. - spółki te tworzone są tylko dla celów gospodarczych.

1. dla powstania spółki i uzyskania przez nią osobowości prawnej niezbędne jest:

• zawarcie umowy spółki

• wniesienie całego kapitału zakładowego

• powołanie władz spółki

• rejestracja w sądzie

2. umowa spółki z.o.o. pod rygorem nieważności zawierana jest w formie aktu notarialnego. W umowie należy określić nazwę, siedzibę, przedmiot jej działania, czas trwania, wysokość kapitału zakładowego, postanowienie czy wspólnik może mieć jeden czy kilka udziałów oraz liczbę i wysokość udziałów objętych przez poszczególnych wspólników. Do zmian umowy spółki potrzebna jest również forma aktu notarialnego.

3. Zgłaszając do rejestru spółkę z.o.o. należy dołączyć oświadczenie wszystkich członków zarządu że przejście wkładów niepieniężnych na spółkę z chwilą wpisania do rejestru jest zapewnione a także:

• umowę spółki

• wykaz władz spółki z wyszczególnieniem ich składu osobowego

• listę wspólników

• określenie liczby i wysokości udziałów każdego wspólnika

4. spółki z.o.o. mogą być tworzone przez jedną lub więcej osób jeśli spółka tworzona jest przez jedną osobę to wykonuje ona wszystkie uprawnienia przysługujące zgromadzeniu wspólników.

5. Kapitał spółki z.o.o. dzieli się na udziały w równej lub nierównej wysokości. Kapitał zakładowy wynosi obecnie minimum 4 tyś PLN, zaś wysokość udziału nie może być mniejsza niż 50 PLN. Gdy wspólnik pokrywa swój udział w spółce wkładami niepieniężnymi wówczas osobę tego wspólnika przedmiot wkładu zwany aportem oraz liczbę i wysokość przyznanych w zamian udziałów należy wymienić w umowie spółki.

6. Posiadanie udziału daje wspólnikowi prawo do udziału w zysku, który dzieli się proporcjonalnie w stosunku do udziałów.

7. Podstawowe organy spółki z.o.o. to:

• zarząd i zgromadzenie wspólników, z tym że umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną lub obie te władze.

W spółkach w których kapitał zakładowy przewyższa kwotę 25 tyś zł, a wspólników jest więcej niż 50 - rada nadzorcza lub komisja rewizyjna powinny być ustalone gdy jednak ustanawia się jeden z tych organów można wyłączyć indywidualną kontrolę wspólników.

8. rada nadzorcza (komisja rewizyjna) sprawuje nadzór nad działalnością spółki a zwłaszcza bada: bilans, rachunek strat i zysków, sprawozdanie zarządu i jego wnioski odnośnie pokrycia strat i podziału zysków. W wyniku tych badań rada nadzorcza składa pisemne sprawozdanie na dorocznym zwykłym zgromadzeniu wspólników.

9. Zgromadzenie wspólników jest organem uchwałodawczym, rozpatruje sprawozdanie i bilans zarobków za rok ubiegły, podejmuje uchwały o podziale zysku lub pokrycia strat.

10. Rozwiązanie spółki z.o.o. następuje w szczególności:

• z przyczyn przewidzianych w umowie

• w skutek uchwały wspólników spółki o rozwiązaniu spółki

• w razie ogłoszenia upadłości spółki.

Spółki rozwiązywane przechodzą w stan likwidacji która ma na celu zakończenie jej spraw a również zabezpieczenie wierzycieli.

1. Spółka akcyjna:

1. Procedura tworzenia w odróżnieniu od wcześniej omawianych może być zawiązana dla każdego celu, nawet nie gospodarczego.

2. W spółce tej akcja - udział ma charakter papierów wartościowych, w konsekwencji tego prawa i obowiązki akcjonariuszy mają charakter zmienny.

3. Statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności, a osoby podpisujące go są założycielami spółki (powinno ich być co najmniej 3), chyba że założycielem spółki jest państwo, gmina lub związek gmin.

4. Statut spółki akcyjnej powinien określać:

• nazwę firmy i siedzibę

• przedmiot działalności przedsiębiorstwa

• czas trwania spółki jeśli jest ograniczony

• wysokość kapitału akcyjnego, sposób jego zebrania

• nominalna wartość akcji i ich ilość ze wskazaniem czy akcje są imienne czy na okaziciela

• ilość akcji poszczególnych rodzajów i przywiązanie do nich konkretnych uprawnień, jeśli mogą być wprowadzone akcje różnych rodzajów

• imiona i nazwiska (firmę) oraz adres (siedzibę) założycieli

• organizację władz zarządzających i nadzorczych

5. W odróżnieniu od wcześniej omawianych spółek istnieją dwie procedury tworzenia spółki akcyjnej:

I Sposób to tworzenie łączne polega na tym, że w akcie notarialnym wspólnicy wyrażają zgodę na treść umowy który ustala się jako statut. Władze spółki mogą choć nie muszą być ustanowione w umowie - ich wyboru można dokonać w terminie późniejszym, dokonują go osoby podpisujące akt spółki. Podstawowym warunkiem utworzenia spółki jest zebranie kapitału akcyjnego. Powinien on w chwili obecnej wynosić co najmniej 10.000 zł.

II Sposobem tworzenia spółki akcyjnej jest subskrypcja publiczna. Obowiązują wówczas następujące zasady:

• założyciele ustalają i podpisują statut spółki

• składają do depozytu sądowego kaucję (5% kapitału akcyjnego)

• ogłaszają publicznie prospekt emisyjny

• zapisy na akcje przyjmują tylko banki państwowe lub upoważnione przez ministra finansów inne banki

• jeśli w terminie oznaczonym w prospekcie wszystkie zaoferowane akcje nie zostaną objęte zapisami i opłacone, utworzenie spółki nie dochodzi do skutku.

W takim przypadku w ciągu 2 tygodni po upływie terminu zamknięcia subskrypcji, założyciele mają obowiązek powiadomić o tym subskrydentów poprzez stosowne ogłoszenie i wezwanie ich do odbioru wpłacanych kwot.

6. Ogłoszenie listy za wskazaniem liczby i rodzaju przyznawanych akcji ogłasza się w miejscu przyznawania zapisu.

7. W terminie do 2 miesięcy od zamknięcia subskrypcji właściciel zwołuje zebranie organizacyjne.

8. Zarząd spółki zgłasza się do rejestru dostarczając w szczególności:

• statut, uwierzytelnione notarialnie wzory podpisów członków zarządu,

• akt o zawiązaniu spółki i podjęciu akcji

• oświadczenie członków zarządu że dokonano wpłat na akcje, a wkłady niepieniężne zostaną wniesione z chwilą jej zarejestrowania

• stwierdzenie ustanowienia władz spółki z wyszczególnieniem ich składu osobowego

• dowód zezwolenia i zatwierdzenia statutu przez właściwą władzę jeśli do powstania spółki jest to wymagane

• protokół zgromadzenia organizacyjnego wraz z ogłoszeniami i prospektami

• spis substrynentów z uwidocznieniem liczby akcji przypadających na każdego z nich - wysokość uiszczonych wpłat

• poświadczenie banku o wysokości wpłat

1. akcje

W zamian za dokument o wniesienie odpowiedniej sumy wspólnicy otrzymują akcje. Akcja jest papierem wartościowym wyrażającym wniesienie do spółki wkładu, legitymuje ona także jej właściciela jako członka danej spółki. Akcje mają ustaloną w statucie spółki wartość nominalną, która nie może być niższa niż 1 PLN. Wartość nominalna wszystkich akcji jest jednakowa, a wydawane są one akcjonariuszom po cenie emisyjnej, która nie ma bezpośredniego związku z wartością nominalną i może być jej równa niż wyższa. Cena emisyjna nie może być natomiast niższa od wartości nominalnej gdyż w takim przypadku nie zostałby pokryty cały kapitał akcyjny. Akcji nie można dzielić ale zakaz podziału akcji skierowany jest tylko do akcjonariuszy którzy nie mają prawa nawet za zgodą spółki dzielić swoich akcji.

2. organy spółki akcyjnej:

I zarząd - jest organem prowadzącym działalność spółki i reprezentującym spółkę na zewnątrz. Zarząd składa się z jednego lub większej liczby członków. Mogą być do niego powołane osoby spośród akcjonariuszy lub spoza ich grona. Jeżeli statut nie stanowi inaczej członków zarządu wybiera walne zgromadzenie. Uchwały zarządu powinny być protokołowane a protokoły powinny uwidaczniać porządek obrad posiedzenia zarządu, imiona i nazwiska obecnych członków zarządu, liczbę oddanych głosów za poszczególnymi uchwałami oraz odrębne zdania w określonych sprawach. W umowach między spółką a członkami zarządu również w sporach z nimi, spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnicy powołani uchwałą walnego zgromadzenia.

II rada nadzorcza.

Spółka akcyjna powinna mieć radę nadzorczą lub komisję rewizyjną, bądź jeśli statut tak stanowi obie te władze. W przypadku spółki o kapitale akcyjnym ponad 500.000 zł, ustanowienie rady nadzorczej i komisji rewizyjnej jest konieczne. Rada nadzorcza składa się z co najmniej 5 członków wybranych przez walne zgromadzenie, przy czym statut może ustanowić inny sposób powołania członków rady nadzorczej. Do kompetencji rady należy zawieszanie z ważnych powodów w czynnościach poszczególnych lub wszystkich członków zarządu, jak również delegowanie członków rady do czasowego wykonywania czynności członków zarządu nie mogących sprawować swoich czynności. Status może rozszerzyć uprawnienia rady nadzorczej a w szczególności postanowić że zarząd jest zobowiązany zasięgać zezwolenia rady nadzorczej przed dokonaniem pewnych czynności oznaczonych w statucie.

III komisja rewizyjna

Składa się z 5 członków wybieranych przez walne zgromadzenie. Członkowie pierwszej rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej mogą być powołani najwyżej na 1 rok. Członkowie następnych rad nadzorczych lub komisji najwyżej na trzy lata. Do kompetencji komisji należy badanie bilansu, rachunku zysków i strat, sprawozdania i wniosków zarządu co do podziałów zysków lub pokrycia strat. Komisja rewizyjna powinna w wyniku tych badań złożyć walnemu zgromadzeniu szczegółowe pisemne sprawozdanie. W spółce nie mającej rady nadzorczej statut może rozszerzyć obowiązki komisji rewizyjnej, a nawet przekazać jej stały nadzór nad działalnością spółki.

IV walne zgromadzenie.

Walne zgromadzenie zwyczajne powinno odbywać się w terminie 6 miesięcy po upływie każdego roku obrotowego. Przedmiotem zwyczajnego walnego zgromadzenia powinno być w szczególności:

• rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania, bilansu, r-ku zysków i strat za rok ubiegły;

• powzięcie uchwały o podziale zysków lub pokrycia strat;

• udzielenie władzom spółki pokwitowania z wykonanych przez nie obowiązków.

V kapitał zapasowy w spółce akcyjnej.

Na pokrycie strat bilansowych każda spółka zobowiązana jest do tworzenia kapitału zapasowego do którego przelewa się co najmniej 8% czystego zysku rocznego - dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej 1/3 części kapitału akcyjnego.

3. Rozwiązanie spółki:

Przyczyny przewidziane w statucie:

• uchwała walnego zgromadzenia o rozwiązaniu spółki lub o przeniesieniu siedziby spółki lub zakładu głównego tej spółki za granicę;

• ogłoszenie upadłości spółki;

• inne przyczyny przewidywane prawem.

4. Łączenie się spółek.

Kodeks handlowy przewiduje dwa sposoby łączenia się spółek:

• przez przeniesienie całego majątku spółki (przejętej) na inną (przejmującą) w zamian za akcję, którą spółka przejmująca wydaje akcjonariuszom spółki przejętej;

• przez zawiązanie nowej spółki akcyjnej na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek.

UPADŁOŚĆ PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH.

Upadłość przedsiębiorstwa polega na niemożliwości płacenia długów wobec swoich wierzycieli. Ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy może nastąpić tylko na wniosek osoby zainteresowanej. Wniosek do sądu zgłasza dłużnik czyli sam przedsiębiorca lub może to zrobić każdy z jego wierzycieli. Należy jednak przy tym podkreślić, że przedsiębiorca jest zobowiązany do złożenia wniosku w tej sprawie, nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia zaprzestania spłacania długów. Skutki zawinionego niewykonania tego obowiązku dla przedsiębiorcy są dotkliwe, a mianowicie:

• odpowiada za szkodę wyrządzoną przez to swoim wierzycielom;

• zostaje pozbawiony na okres od 2 do 5 lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji reprezentanta lub pełnomocnika przedsiębiorcy, członka określonych organów spółki lub spółdzielni.

Zakaz ten orzeka sąd gospodarczy a osoby wobec których orzeczono zakaz umieszczane są w jawnym wykazie sądowym. Po upływie okresu na który zakaz został orzeczony - sąd z urzędu wykreśla wpis w wykazie. We wniosku o ogłoszenie upadłości należy wskazać:

• imię i nazwisko dłużnika lub imiona i nazwiska wspólników, kiedy to osoba prawna, firmę, adres zamieszkania lub siedziby, miejsce w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek dłużnika.

Wniosek musi zawierać też uzasadnienie w formie przytoczenia okoliczności faktycznych potwierdzających żądanie ogłoszenia upadłości. Wniosek rozstrzygany jest przez sąd gospodarczy w terminie miesiąca od stwierdzenia że spełnia on wymogi formalne. Sąd może wniosek oddalić lub uwzględnić.

1. Sąd oddala wniosek jeśli majątek dłużnika nie wystarcza nawet na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego;

2. Sąd uwzględniając wniosek wydaje postanowienie o ogłoszenie upadłości.

Data postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości jest jednocześnie datą ogłoszenia upadłości. Od chwili jej ogłoszenia występują skutki upadłości, z których najważniejszym jest pozbawienie przedsiębiorcy zarządu i możliwości rozporządzania i korzystania przez niego z majątku. Staje się on upadłym a jego dotychczasowy majątek stanowi tzw. masę upadłości a zarząd obejmuje syndyk upadłości, wyznaczony przez sąd w ogłoszeniu upadłości. Postanowienie musi być niezwłocznie podane do publicznej wiadomości przez obwieszczenie w monitorze sądowym i gospodarczym oraz w prasie lokalnej.

1. Skutki upadłości co do majątku upadłościowego.

1. Upadły (dawniej przedsiębiorca) z mocy prawa traci zarząd nad przedsiębiorstwem oraz możliwość korzystania lub rozporządzania majątkiem. Upadły nie może gospodarować majątkiem, co ma go zabezpieczyć przed zmniejszeniem. Nie może też czerpać z niego żadnych dochodów pomimo, że nadal jest jego właścicielem. Majątek ten zostaje objęty przez syndyka upadłości i staje się tzw. masą upadłości, której przeznaczeniem jest jej spieniężenie (głównie poprzez sprzedaż) w celu podziału między wierzycieli.

1. Skutki w zakresie zobowiązań upadłościowych.

1. Zobowiązania pieniężne upadłościowe, których termin płatności jeszcze nie nastąpił stają się płatne w dniu ogłoszenia upadłości.

2. Dopuszczalne jest potrącenie wzajemnych długów pomiędzy upadłym a wierzycielem. Jeżeli oba długi istniały w momencie ogłoszenia upadłości, choćby termin jednego z nich uiszczenia jeszcze nie nastąpił.

1. Skutki w zakresie zawartych umów.

1. Syndyk ma prawo odstąpić od wykonania każdej umowy wzajemnej (takiej której obie strony zobowiązane są do określonego świadczenia) zawartej przed ogłoszeniem upadłości - umowę taką uważa się za nieważną.

2. Umowy zlecenia, komisy, umowy agencyjne zawarte przez upadłego wygasają z dniem ogłoszenia upadłości.

3. Umowa użyczenia, jeżeli rzecz została już wydana - niezwłocznie się rozwiązuje na wniosek jednej ze stron, a jeżeli rzeczy nie wydano umowa ta nie podlega wykonaniu.

4. Ulegają rozwiązaniu umowy rachunku bankowego (jest to skutek przewidziany w ustawie - prawo bankowe).

5. Umowy darowizny, pożyczki, zwolnienie z długu dokonane przez upadłego w ciągu roku przed złożeniem wniosku z mocy prawa są bezskuteczne wobec masy upadłościowej co oznacza, że wszystko co ubyło z majątku upadłego lub nie weszło do tego majątku - powinno być wydane masie upadłościowej. Jest to zabezpieczenie interesu masy upadłościowej a tym samym interesu wierzycieli. I w tym interesie syndyk powinien domagać się zwrotu w naturze albo jeżeli to jest niemożliwe - równowartości w pieniądzach.

1. Skutki dla upadłego będącego pracodawcą (regulowane przepisami kodeksu pracy oraz ust. z dnia 29.12.1993 o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy).

1. Możliwość skrócenia czasu wypowiedzenia z jednoczesnym obowiązkiem wypłaty pracownikowi odszkodowania za pozostały okres wypowiedzenia.

2. Objęcie ochroną pracowników upadłego poprzez wypłatę świadczeń z FGSP - na podstawie wykazu sporządzonego przez syndyka masy upadłościowej.

1. Skutki wobec toczących się postępowań np. sądowych, administracyjnych.

1. Postępowanie takie dotyczy mienia wchodzącego w skład masy upadłościowej mogą być wszczęte lub dalej prowadzone jedynie przez syndyka lub przeciwko niemu. Niedopuszczalne jest prowadzenie postępowań z udziałem upadłego ponieważ pozbawiony jest on prawa zarządu, korzystania i rozporządzania majątkiem.

1. Po ogłoszeniu upadłości przez sąd rozpoczyna się następna faza postępowania upadłościowego w której dalsze czynności postępowania wykonuje z reguły sędzia komisarz wyznaczony przez sąd.

1. Sędzia komisarz sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka masy upadłościowej m.in. z punktu widzenia legalności i celowości podejmowanych przez niego czynności. Ponadto rozstrzyga skargi na czynności syndyka, może go upomnieć i nałożyć grzywnę o ile ten zaniedbuje swoje obowiązki.

2. Po ogłoszeniu upadłości majątek przejmuje z mocy prawa syndyk. Celem jego działania jest przeprowadzenie likwidacji majątku i jego podział pomiędzy wierzycieli.

3. Swoją działalność syndyk rozpoczyna od złożenia wobec sędziego komisarza przyrzeczenia sumiennego wykonywania obowiązków a następnie wykonanie czynności wobec majątku:

• sporządza inwentaryzację majątku i oszacowuje go

• sporządza plan prowadzenia upadłości i plan ponoszenia wydatków na koszty postępowania upadłościowego

• sporządza bilans przedsiębiorstwa

4. Likwidacja majątku masy upadłościowej następuje poprzez:

• sprzedaż ruchomości i nieruchomości (z wolnej ręki lub w drodze licytacji publicznej)

• poprzez ściąganie wierzytelności od dłużników upadłego

• poprzez zrealizowanie innych jego praw majątkowych.

1. Celem likwidacji majątkowej jest jego podział między wierzycieli w związku z tym w postępowaniu upadłościowym następuje ogłaszanie i ustalanie wierzytelności:

1. wierzyciele upadłego w oznaczonym terminie zgłaszają na piśmie sędziemu komisarzowi swoje wierzytelności i dołączają dokumentację uzasadniającą zgłoszenie;

2. po upływie terminu zgłoszenia syndyk sporządza projekt listy wierzytelności i wzywa upadłego do złożenia oświadczenia czy uznaje te wierzytelności a następnie składa projekt listy wierzytelności u sędziego komisarza;

3. sędzia komisarz wzywa na posiedzenie syndyka i upadłego i po ich wysłuchaniu wydaje postanowienie co do uznania lub nie zgłoszonych wierzytelności;

4. ustaloną przez sędziego komisarza listę udostępnia się w sekretariacie sądu każdemu zainteresowanemu. Służy im sprzeciw co do uznania lub odmowy uznania wierzytelności. Sprzeciw służy też syndykowi i upadłemu;

5. sprzeciwy rozstrzyga sąd po przeprowadzeniu rozprawy z udziałem zainteresowanych i ustala ostateczną listę;

6. po ustaleniu listy wierzytelności upadły może zawrzeć układ z wierzycielami których wierzytelności nie będą spłacone w pierwszej kolejności (wierzyciele nieuprzywilejowani). Układ musi być zatwierdzony przez sąd.

1. Podział funduszów masy upadłościowej.

1. należności z masy upadłościowej wypłacane są w następującej kolejności:

• koszt postępowania upadłościowego i należności za pracę pracowników firmy;

• należności powstałe w skutek czynności syndyka lub zarządcy (przedsiębiorstwo wielozakładowe);

• podatki i inne opłaty należne za pozostałe 2 lata;

• należności ZUS;

• koszty choroby lub pogrzebu upadłego;

• inne wierzytelności wraz z odsetkami za ostatni rok przed datą ogłoszenia upadłości;

• kary, grzywny;

• należności z tytułu darowizn i zapisów.

Punkty 1-5 to wierzytelności uprzywilejowane.

1. Zgromadzenie wierzycieli - zwoływane jest przez sędziego komisarza w następujących sytuacjach:

1. gdy wymagana jest uchwała zgromadzenia

2. na wniosek przynajmniej 2 wierzycieli mających łącznie nie mniej niż 3 części sumy uznanych wierzytelności

3. w innych przypadkach wg uznania sędziego.

Kompetencje zgromadzenia wierzycieli dotyczą zwykle ostatecznych decyzji w sprawach i o dopuszczenie do zawarcia układu z wierzycielami o umorzeniu postępowania.

1. Rada wierzycieli - może ją ustanowić sędzia komisarz z własnej inicjatywy lub na wniosek wierzycieli. Składa się z 3 lub 5 członków oraz 1 lub 2 znawców wyznaczonych przez sędziego.

Zadania rady są następujące:

• opiniowanie w różnych sprawach na wniosek sędziego komisarza;

• ogólna pomoc syndykowi;

• kontrola czynności syndyka;

• udzielanie pozwolenia syndykowi na dokonanie czynności które mogą być tylko dokonane za zgodą rady;

• badanie ksiąg.

1. Zadania syndyka:

1. zarządza majątkiem upadłego i przeprowadza jego likwidację;

2. przejmuje korespondencję w sprawie upadłego przedsiębiorstwa;

3. zbiera informacje o majątku upadłego;

4. co 3 miesiące składa sprawozdanie dla sędziego komisarza na temat postępu prac związanych z upadłym;

5. sporządza spis inwentarza i bilans wraz uwagami (powinien to zrobić w ciągu 1 miesiąca od daty upadłości);

6. może poprzez komornika dokonywać przymusowego otwierania zamkniętych pomieszczeń i schowków upadłego przedsiębiorstwa;

7. syndyk (a także zarządca) odpowiadają za szkody wyrządzone niesumiennym pełnieniem obowiązków.

Postępowanie układowe.

1. Prawo daje przedsiębiorcy, który często nie ze swojej winy znalazł się w trudnej sytuacji finansowej - szansę zawarcia układu z wierzycielami który może uchronić go przed upadłością.

2. Postępowanie układowe jest szczególnym postępowaniem prowadzonym przez sąd rejonowy - sąd gospodarczy i uregulowane jest w rozporządzeniu prezydenta RP z 24.10.34r. - prawo o postępowaniu układowym.

3. W okresie prowadzenia postępowania układowego do czasu prawomocnego zatwierdzania układu przez sąd, przedsiębiorstwo dłużnika jest nadzorowane przez nadzorcę sądowego, któremu sąd może powierzyć częściowy a nawet całkowity zarząd majątku. W tym samym czasie przedsiębiorca nie może bez zgody nadzorcy rozporządzać swoim majątkiem, ani zaciągać zobowiązań, w zakresie przekraczającym tzw. zwykły zarząd.

4. Układy nie podlegają wierzytelności.

1. podatki i opłaty oraz świadczenia pieniężne do których stosuje się przepisy ustawy o zobowiązaniach podatkowych;

2. należności z tytułu ZUS i obowiązkowych ubezpieczeń majątkowych, bieżące i zaległe za rok poprzedzający otwarcie postępowania układowego;

3. należności z umowy o pracę;

4. należności z umowy o rentę, dożywocie lub alimenty;

5. należności zabezpieczone zastawem;

6. należności zabezpieczone hipoteką z wyjątkiem hipotek uzyskanych w ostatnim miesiącu przed otwarciem postępowania układowego;

7. wymierzone - na podstawie ustawy o odpadach, o ochronie i kształtowaniu środowiska oraz prawo wodne - a nie pobrane opłaty i nałożone kary pieniężne.

1. Formy propozycji układowych:

Występując o zawarcie układu dłużnik może prosić tylko o:

1. odroczenie spłaty długów;

2. rozłożenie spłaty długów na raty;

3. zmniejszenie sumy długów (umorzenie) oraz rozłożenie na raty zmniejszonej sumy.

1. Przebieg postępowania układowego:

1. złożenie podania przez dłużnika do sądu gospodarczego;

2. rozpoznanie podania przez sąd w wyniku którego może być wydane:

• postanowienie oddalające podanie;

• postanowienie uwzględniające podanie;

• otwarcie postępowania układowego.

W postanowieniu sąd wyznacza sędziego komisarza, nadzorcę sądowego i terminy sprawdzania wierzytelności.

3. sprawdzanie wierzytelności przez sędziego komisarza:

• zgłoszenie wierzytelności;

• ustalenie listy wierzytelności;

• zgromadzenie wierzycieli:

• zwołanie przez sędziego komisarza

• przedstawienie przez nadzorcę propozycji układowych

• obrady podczas których może nastąpić wniesienie zmian oraz uzupełnienie propozycji układowych

• głosowanie i podjęcie uchwały o przyjęciu układu lub jego odrzuceniu

• ewentualne podjęcie uchwały o wyznaczeniu przez sąd kuratora - celem nadzoru nad wykonaniem układu

• rozpoznanie układu przez sąd:

• zatwierdzenie układu - po prawomocnym zatwierdzeniu układu dłużnik odzyskuje całkowitą możliwość zarządzania i rozporządzania swoim majątkiem (o ile układ nie przewiduje w tym zakresie żadnych ograniczeń)

• odmowa zatwierdzenia w przypadkach kiedy układ był niedopuszczalny, zgromadzenie wierzycieli lub głosowanie odbyło się wbrew przepisom, jeżeli układ sprzeciwia się dobrym obyczajom lub porządkowi publicznemu

• ewentualne wyznaczenie kuratora (o ile taka była uchwała zgromadzenia wierzycieli)

1. Uchylenie układu - następuje ono w sytuacji kiedy po zawarciu układu dłużnik został prawomocnie skazany za przestępstwo polegające na tym, że przed układem w celu pokrzywdzenia wierzycieli:

• ukrywał przedmioty majątkowe

• zaciągał pozorne zobowiązania lub zawierał pozorne umowy

• prowadził księgowość w sposób niezgodny z prawdą

• uszkadzał, ukrywał, przerabiał, podrabiał księgi lub dokumenty.

Wniosek o uchylenie układu będzie odrzucony jeżeli został zgłoszony po upływie 2 lat od daty prawomocnego zatwierdzenia układu.

Ustawa z dnia 30. 05. 1989 o Izbach Gospodarczych ( Dz. U. Z dnia 08.06. 1989 nr 35 poz. 195 )

1. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą z wyjątkiem osób fizycznych prowadzących taką działalność jako uboczne zajęcie zarobkowe mogą zrzeszać się w IG.

2. IG jest organizacją samorządu gospodarczego, reprezentująca interesy gospodarcze zrzeszonych w niej podmiotów w zakresie ich działalności wytwórczej, handlowej, budowlanej, usługowej - w szczególności wobec organów państwowych

3. IG kształtują i upowszechniają zasady etyki w działalności gospodarczej, w szczególności opracowują i udoskonalają normy rzetelnego postępowania w obrocie gospodarczym.

4. IG może być utworzona, jeżeli taką inicjatywę podejmie co najmniej 50 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, zwanych dalej „założycielami” na obszarze działania danej izby obejmujący obszar województwa.

5. W celu tworzenia IG założyciele ustalają statut izby, potwierdzając jego przyjęcie przez złożenie na nim podpisów.

6. Statut izby powinien określać w szczególności:

a). Nazwę izby, siedzibę, zakres terytorialny działania

b). Podstawowe zadania izby oraz sposób i formę ich realizacji

c). prawa i obowiązki członków izby

d). Sposób nabywania i utraty członkostwa

e). Organy izby, zakres ich uprawnień, tryb ich wyboru, czas trwania kadencji.

f). Sposób ustalania wysokości składek i ich wpłaty oraz uzyskiwania innych środków finansowych na koszty utrzymania i działalności izby.

g). Zasady dokonywania zmian statutu, rozwiązanie izby, przeznaczenia jej majaku wyrazie likwidacji izby.

7. IG rozpoczyna działalność oraz uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu jej do rejestru IG prowadzonego przez sąd rejestrowy. Sądem rejestrowym jest sąd rejonowy ( Gospodarczy ) właściwy wg siedziby izby.

8. Umocowani przedstawiciele założycieli IG składają do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację IG wraz z 3 egzemplarzami i listą założycieli.

9. IG mogą na zasadzie dobrowolności zrzeszać się w krajowej IG.

10. KIG reprezentuje wspólne interesy gospodarcze zrzeszonych członków a jej siedzibą jest W-wa.

11. W razie stwierdzenia, że działalność IG jest niezgodna z prawem lub statutem minister właściwy ze względu na przedmiot działania izby lub wojewoda właściwy dla siedziby izby, może wystąpić do właściwych organów izby o usunięcie tych nieprawidłowości w określonym terminie. Sąd rejonowy na wniosek tych organów może:

• udzielić upomnienia właściwym organom izby

• uchylić niezgodną z prawem lub statutem uchwałę izby

• rozwiązać izbę, jeżeli jej działalność rażąco narusza prawo lub postanowienia statutu

1. Majątek IG i KIG powstaje ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów z własnej działalności oraz dochodów z majątku izby.

FUNDACJE

Ust. Z dnia 06.04.1964

• ochrona zdrowia, rozwój gospodarczy i nauki, oświata i wychowania, kultura i sztuka, opieka i pomoc społeczna, ochrona środowiska i zabytków.

1. Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedzibę w Polsce lub zagranicą. Siedziba fundacji powinna znajdować się na terenie RP.

2. Oświadczenie woli o ustanowienie fundacji powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Zachowania tej formy nie wymaga się jeżeli ustanowienie fundacji następuje w testamencie. W oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji fundator powinien wskazać cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizacji. Składnikami majątkowymi mogą być: pieniądze, papiery wartościowe, a także oddane fundacji na własność rzecz ruchome i nieruchome.

3. Fundator ustala statut fundacji, określający jej nazwę, siedzibę i jej majątek, cele, zasady, formy i zakres działalności fundacji, skład i organizację zarządu, sposób powoływania oraz obowiązki i uprawnienia tego organu i jego członków. Statut może zawierać również inne postanowienia, w szczególności dotyczące prowadzenia przez fundację działalności gospodarczej, dopuszczalności i warunków jej połączenia z inna fundacją, zmiany celu lub statutu, a także przewidywać tworzenie obok zarządu innych organów fundacji. Fundacja może prowadzić działalności gospodarczą w rozmiarach służących jej celów. Rada Ministrów w drodze rozporządzenia może określić ulgi i zwolnienia z tytułu przeznaczenia zysków z działalności gospodarczej fundacji na realizacje jej zadań statutowych, inne niż ulgi i zwolnienia określone w innych ustawach.

4. Fundacje podlegają obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego - fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru.

5. Sąd dokonuje wpisu do KRS fundacji po stwierdzeniu, że czynności prawne stanowiące podstawę wpisu zostały podjęte przez uprawnioną osobę lub organ i są ważne. O wpisaniu fundacji do rejestru sąd zawiadamia ministra właściwego ze względu na zakres jego działania oraz celów fundacji. Jeżeli cele fundacji wkraczają w zakres działania dwóch lub więcej ministrów, sąd zawiadamia o wpisaniu do fundacji do KRS, wraz z przesłaniem statutu, właściwego ministra, z którego zakresem działania wiążą się główne cele fundacji.

6. Fundacją kieruje zarząd, reprezentując fundację na zewnątrz.

7. Podjęcie przez fundację działalności gospodarczej nie przewidzianej statucie, wymaga uprzedniej zmiany statutu. Zmiana statutu fundacji wymaga wpisu do KRS.

8. O zgodności działalności fundacji z przepisami prawa i statutem oraz celem w jakim fundacja powstała orzeka sąd na wniosek właściwego ministra lub wojewody. Fundacja składa co rocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swojej działalności ( sprawozdanie powinno być dostępne do publicznej wiadomości ).

9. Właściwy minister lub wojewoda może wystąpić do sądu o uchylenie uchwały zarządu fundacji, pozostającej w rażącej sprzeczności z jej celem lub postanowieniami statutu fundacji lub z przepisami prawa. Organ ten może równocześnie zwrócić się do sądu o wstrzymanie wykonania uchwały do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

10. Jeżeli działania zarządu fundacji w istotny sposób naruszają przepisy prawa lub postanowienia statutu albo są niezgodne z jej celami właściwy minister lub wojewoda może wyznaczy odpowiedni termin do usunięcia tych uchybień w działalności zarządu albo też mogą żądać dokonania w wyznaczonym terminie zmiany zarządu. Po bezskutecznym upływie terminu który został wyznaczony albo w razie dalszego uporczywego działania zarządu w sposób niezgodny z prawem, statutem lub celami fundacji właściwy minister lub wojewoda może wystąpić do sądu o zawieszenie zarządu fundacji i wyznaczeniu zarządcy przymusowego. Zarządca przymusowy reprezentuje fundację w sprawach wynikających z zarządzania tą fundacją, w również w postępowaniu sądowym, jest on zobowiązany wykonywać czynności potrzebne do prawidłowego działania fundacji.

11. W razie osiągnięcia celu dla którego fundacja została ustalona lub w przypadku wyczerpania majątku fundacja podlega ona likwidacji w sposób określony w statucie. Jeżeli statut nie przewiduje likwidacji wojewoda lub minister zwraca się do sądu o likwidację fundacji. Jeżeli statut fundacji nie określa przeznaczenia środków majątkowych pozostających po jej likwidacji sąd orzeka o przeznaczeniu tych środków z uwzględnieniem celów dla których fundacja służyła.

12. Nabycie przez fundację w drodze spadku zapisu lub darowizny pieniędzy czy też innych rzeczy ruchomych lub praw majątkowych jest wolne od podatku od spadków i darowizn.

13. Fundacja zagraniczna mająca siedzibę za granicą mogą tworzyć przedstawicielstwa na terenie RP. Utworzenie przedstawicielstwa wymaga zezwolenia, które oznacza zgodę na podjęciu działalności określonej w zezwoleniu. Zezwolenie wydaje minister właściwy ze względu na zakres działania oraz cele tworzenia przedstawicielstwa. Przedstawicielstwo jest zobowiązane przestrzegać przepisów prawa obowiązujących na terytorium RP. Minister właściwy ze względu na zakres działania oraz cele utworzenia przedstawicielstwa może cofnąć zezwolenie jeżeli przedstawicielstwo nie dotrzymuje warunków określonych w zezwoleniu lub w istotny sposób narusza przepisy prawa obowiązujące w RP lub interes państwa.

ROZSTRZYGANIE SPORÓW GOSPODARCZYCH.

1. W toku prowadzenia działalności gospodarczej nie wszystko i nie zawsze układa się w sposób bezkonfliktowy. Stąd też dochodzi między przedsiębiorstwami do powstania sporów w związku a prowadzoną działalność gospodarczą. Rozstrzygane są one w toku postępowania cywilnego regulowane są one w toku KPC. Ich rozstrzyganiem zajmują się sądy powszechne a konkretnie działające w ich strukturach organizacyjnych sądy gospodarcze i polubowne.

2. Pojęcie sprawy gospodarczej.

Normatywne - jest zawarte w ustawie z dnia 24.05.1989. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych. Z ustawy tej wynika, że sprawy gospodarcze są sprawami ze stosunków cywilnych między podmiotami gospodarczymi ( przedsiębiorcami ) prowadzącymi działalność gospodarczą na zasadach określonych właściwymi przepisami prawnymi w zakresie prowadzonej przez nie działalności gospodarczej. Poza wskazywanym zakresem ogólnym spraw gospodarczych są również

Ogólne zagadnienia systemu celnego

1. W przepisach polskiego prawa celnego nie znajdujemy istoty cła mimo że przepisy kodeksu celnego wyjaśniają wiele pojęć którymi posługuje się ustawodawca. Roztrzygamy kwestię, czy cło jest pewnego rodzaju podatkiem czy też specyficzną opłatą.

2. W oparciu o poglądy wielu autorów sfirmułowało stwierdzenie że cło jest instytucją prawa finansowego o ugruntowanej pozycji w systemie dochodów publicznych.

Cłom jest współcześnie świadczeniem

I pieniężnym

II.obowiązkowym

III.nieodpłatnym

IV.bezzwrotnym

Ad I pieniężny charakter cła przejawia się w tym, że cłon jest wymierzane I pobierane w pieniądzu będącym prawnym środkiem płatniczym na terytorium państwa ustanawiającego cła.

Ad IIcło jest świadczeniem obowiązkowym w tym znaczeniu że przepisy prawa celnego nakazują zapłacenie cła gdy zachodzą okoliczności prawem przewidziane.

Ad III cło nie jest darowizną na rzecz państwa. Jego zapłacenie czy też niezapłacenie nie zalezy od woli osoby przewożącej towar przez granicę. Uiszczenie cła jest obowiązkiem jednostronnym narzuconym przez państwo, naruszenie tego obowiązku jest wyrazem złamania prawa I rodzi konsekwencje prawem przewidziane.

Ad IV cło jest świadczeniem pieniężnym bezzwrotnym to znaczy że raz zapłacone cło nie wraca już do osoby je uiszczającej. Bezzwrotności cła nie przeczą przepisy prawa celnego przewidujące zwrot należności celnych które zostają zwracane tylko dlatego że zostały bezpodstawnie pobrane.

Cło zazwyczaj wpływa na wysokość cen towarów nim obciążonych, ostatecznie więc skutki wprowadzenia cła lub podniesienia stawek celnych mogą spowodować wzrost cen towarów.

3. Argumenty przemawiające za stosowaniem cła.

1-istnienie I rozwój ważnych ze względów strategicznych dziedzin gospodarki takich jak produkcja (wydobycie surowców, żywności, broni, amunicji, sprzętu wojskowego)

2-ochrona nowych I na wskutek tego słabych jeszcze sektorów gospodarki przed konkurencją międzynarodową stosowanie tego rodzaju zapór celnych jest konieczne zwłaszcza w okresie istotnych przemian w gosp. W celu zwiększenia wymiany towarowej zagranicę.

3-ochrona rynku wewnętrznego w okresie recesji gospodarczej (spadek produkcji I sprzedaży oraz wzrost bezrobocia)

4-zmniejszenie deficytu bilansu płatniczego, który niekorzystnie wpływa na stan gospodarki zwłaszcza gdy utrzymuje się długo. Deficyt bilansu płatniczego tylko przez pewien czas może być pokrywany przez wzrost zadłużenia zagranicznego, bądź zmniejszanie rezerw monetarnych.

4. klasyfikacja ceł

Klasyfikację ceł można przeprowadzic przyjmując różne kryteria w szczególności takie jak:

• cele ustanowienia cła

• sposób podejmowania decyzji o wysokości stawek celnych

• kierunki obrotu towarowego

• rodzaje towarów obciążonych cłami

5. Najbardziej elementarny podział ceł przeprowadzony jest ze względu na cel ich pobierania. Według jego kryterium rozróżnia się Cło fiskalne ustanowione w celu tworzenia zasobów pieniężnych służących finansowaniu zadań publicznych,

-cła ochronne których celem może być ochrona rynku wewnętrznego, ochrona produkcji krajowej zachamowanie napływu do kraju towarów zagranicznych itd.

Na ogół cła fiskalne wprowadzone są przez państwa o niskim poziomie rozwoju gospodarczego. Nadmierny fiskalizm państwa, którego zewnętrznym rezultatem będą wysokie stawki celne mogą wywoływać znaczne ograniczenie popytu I w efekcie spadek wpływów z cen.

Uzasadniony jest pogląd że każdy rodzaj cła jest cłem fiskalnym, ponieważ cło jest zawsze źródłem dochodów państwowych.

6. Przyjmując za kryterium klasyfikacji ceł sposób podejmowania decyzji o wysokóści stawek celnych wyróżnia się cła: autonomiczne I konwencyjne ( umowne)

• cło autonomiczne ustalane są samodzielnie przez powołane do tego organy państwowe w świetle ustawy z dnia 9.01.1997r. Rada Ministrów ustanawia taryfę celną która obejmuje m.in. stawki celne, sposób warunki I zakres ich stosowania

• cła konwencyjne (umowne) są przedmiotem umów dwustronnych I wielostronnych a więc elementem stosunków międzynarodowych.

7. Przyjmując za kryterium klasyfikacji ceł kierunek towarów w obrocie międzynarodowym wyróżnia się cła przywozowe (importowe) I wywozowe (eksportowe) wyróżnia się też cła tranzytowe (przewozowe) które byłu zwłaszcza szeroko stosowane do 18wieku, począwszy od 19 wieku sukcesywnie odstąpiono od ich pobierania w wyniku zawierania umów międzynarodowych.

8. Przyjmując za kryterium klasyfikacji ceł rodzaj taryfy celnej w której zawarte są stawki celne cła można podzielić na maksymalnei minimalne.

-cła maksymalne stosuje się wobec tzw. Krajów nietraktatowych.

-cła mimimalne stosuje się wobec krajow traktatowych czyli tych którym przyznano KNU (klazule najwyższego uprzywilejowania)

9. polskie prawo celne opiera się na następujących zasadach

1-wolności obrotu handlowego z zagranicą kazdy podmiot obrotu gosp. Z zagranicą ma prawo swobodnego podejmowania I prowadzenia działalności gosp. W tej dziedzinie.

2-jednakowego traktowania towarów w obrocie handlowym z zagranicą, oznacza ona że towar będą cy przedmiotem importu I eksportu jest traktowany tak samo, bez względu nato, kto jest importerem dla kogo jest przywożony I skąd pochodzi.

3-równości podmiotów dokonujących obrotu handlowego z zagranicą ( oznacza że każdy przedsiębiorca w toku obrotu towarowego z zagranicą posiada takie same uprawnienia I obowiązki określone w obowiązujących przepisach prawnych.

4-powszechności ceł oraz powszechności opłat celnych ( oznacza iż wszystkie podmioty działające w sferze handlu zagranicznego obowiązane są łacic cła w wysokości wynikającej z obowiązującej w danym okresie taryfy celnej a także uiszczać opłaty celne z tytułu czynności podejmowanych przez organy celne.

Stawki celne- są ważnym elementem taryfy celnej gdyż decydują o wymiarze cła. Stanowią one też ważny element polityki celnej państwa w świetle przepisów polskiego kodeksu celnego taryfa celna składa się z 3 zasadniczych elementów:1-nomenklatury towarowej

2-stawek celnych

3-jednostek miary

Organem właściwym do ustanowienia taryfy celnej w tym stawek celnych jest rada ministrów. Polska taryfa celna ustalana jest na podstawie układu nomenklatury towarowej( czyli wykazu towarów) w stosowanej przez kraje członkowskie UE mianowicie tzw. Scalonej nomenklatury towarowej Handlu zagraniccznego - CN. Aktualnie obowiązuje 9-znakowa Polska Nomenklatura Scalona-PCN

10.współcześnie taryfy celne są bardzo rozbudowane. Zawsze jednak składały sie z wykazu towarów -występujących w obrocie zagranicznym istniała przy tym konieczność stałego jegouzupełniania oraz aktualizowania stawek celnych.

11.U podstaw klasyfikacji stawek celnych leży sposób ich wyrażania. Stawki celne mogą być wyrażone kwotowo bądź procentowo. Najprostszą postacią jest stawka kwotowa oznaczająca że cło jest wyrażone w określonej kwocie w nawiazaniu do jednostki towaru, którą najczęściej jest ciężar tego towaru. Drugim rodzajem stawki celnej jest stawka procentowa ustalona w nawiązaniu do wartości towaru (stawka od valorem)

Na gruncie polskich rozwiązań taryfoeych duże znaczenie ma następujący podział stawek celnych:

-stawki podstawowe

-stawki autonomiczne

-stawki preferencyjne

-stawki obniżone

stawki podstawowe-są stosowane wobec towarów pochodzących z krajów I regionów które zawarły układ ogólny w sprawie taryf celnych I handlu GATT a także z państw którym przyznano przez państwo polskie klauzulę najwyższego uprzywilejowania na podstawie umów handlowych bądź jednostronnie gdy inny kraj w odniesieniu do towarów polskich stosuje stawki celne wynikające z KNU.

stawki autonomiczne ustalane są na mocy decyzji właściwego organu państwowego. Polskim organem uprawnionym do ustalenia stawek celnych jest Rada ministrów. Stawki celne autonomicznemają zastosowanie do towarow pochodzących z krajow którym państwo polskie nie przyznalo KNU I nie znajdują sie na liście stron układu ogólnego w sprawie taryf celnych I handlowych (GATT)

-stawki preferencyjne oparte są na prostej zasadzaie obniżania stawki celnej zastosowanej do towarów importowanych z określonych krajów. Występują ty 2 rodzaje stawek selnych:

I-dla towarów pochodzących z krajów rozwijających się

II- dla towarów pochodzących z krajów najwyżej rozwiniętych

stawki obniżone stosowane sa na podstawie porozumień preferencyjnych zawartych przez polskę z niektórymi krajami lub grupami krajów. Ustanawia je rada Ministrów w taryfie celnej. Stawki obniżone stosowane są do towarów pochodzących z:

I-państw członkowskich UE w zwiazku ze stowarzyszeniem Polski ze wspólnotami europejskimi Dz U 1994 nr.11poz 38.

II-republik: Czeskiej Słowackiej Słoweńskiej Wegierskiej (Dz U 1994 nr.129 poz 637)

III-państw członkowskich europejskiego stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) (Dz U 1994 nr.129 poz 639)

IV-Republiki Finlandii- na podst. Umowy w sprawie wzajemnego znoszenia przeszkód w handlu z dnia 29.09.1976 (umowa ta wygasła z dniem 31.121994)

V-Republiki Litewskiej na podst. Umowy o wolnum handlu z dnia 27.06.1996r.(Dzu nr,158 poz 807)

Wybrane problemy prawa wekslowego

1. Źródła prawa wekslowego.

a)podstawowym źrodłem prawa wekslowego jest ustawa z dnia 28.04.1936 Prawo wekslowe.

b)instytucja weksla reguluje także liczne przepisy szczegółowe I I nowe międzynarodowe z których najważniejsze są konwencje:

I konwencja z dnia 7.06.1930r. w sprawie jednolitej ustawy o wekslach trasowanych I własnych

II- konwencja z dnia 7.06.1930r o uregulowaniu pewnych kolizji ustaw w przedmiocie weksli trasowanych I własnych

c) do weksli odnoszą się również przepisy KC np. Instytucja przekazu

Pojęcie weksla weksel jest papierem wartościowym, z którym jego wystawca przyzeka osobiście wypłatę określonej w dokumencie sumy pieniężnej albo zobowiązuje , że zapłatę tę dokona inna osoba. Wystawiający weksel przyjmuje zawsze bezwarunkowo odpowiedzialność za zapłatę.

Weksel może występować w 2 postaciach:

Weksel własny (sola weksel)

Weksel trasowany (zwany ciągnionym) w którym wystawca weksla zobowiązuje do zapłaty sumy wekslowej osobę 3-cia (trasata). Wymaga jednak podkreślenia ze trasat staje sie w pełni dłużnikiem wekslowym, dopiero gdy podpisze sie na wekslu jako akceptant.

Niektóre weksle zwiemy (rymes) jeżeli osoba dla ktorej weksel wystawiony tzw. Remitent przeniesie go na inną osobę-to taki weksel jest (rymesem)

Krótka charakterystyka niektórych dłużników wekslowych.

a)wystawca weksla własnego jest to osoba która bezwaunkowo zobowiązuje się na wekslu do wypłacenia określonej sumy pieniędzy

b)wystawca weksla trasowanego (ciągnionego) jest to osoba która bezwarunkowo zobowiązuje trasata do zapłaty określonej sumy wekslowej.

c)trasat jest to osoba której nazwisko lub firmę wystawca weksla umieszcza na wekslu trasowanym I bezwarunkowo poleca zapłatę sumy wekslowej

Wyręczyciel- jest to ten ktoma weksel przyjąć lub zapłacić sumę wekslowej w potrzebie wyręczyciela może wskazać wiele osób np: każdy wystawca weksla trasowanego, lub poręczyciel.

Poręczyciel jest to ten który poręcza za weksel. Poręczyć można całość sumy wekslowej lub jej część.

Remitent: jest to pierwszy wierzyciel wekslowy czyli osoba dla której wypisano weksel. Będzie to zawsze pierwszy posiadacz weksla. Prawo wekslowe remitent nabywa niez chwilą napisania, ale z chwilą wręczenia mu weksla.

Źródła prawaczekowego.

a)źródłem regulacji prawa czekowego jest ustawa z dnia 28.04.1936Prawo czekowe.

b)istotne znaczenie w zakresie prawa czekowego mają także inne przepisy a w szczególności KC reguluje niektóre sprawy z zakresu pap. War. A także bezpośrednio wpływa na ksztłt instytucji prawa czekowego jak m.in. przepisy K.C. regulujące: zdolność do czynności prawnych, instytucję przelewów, przepisy o umowie rachunku bankowego

c)w zakresie dochodzenia roszczeń z tytułu zapłaty czeku pewną rolę odgrywają przepisy kod.post.cywil., a także przepisy prawa bankowego. Insytucje czeku regulują także liczne przepisy szczegółowe I umowy międzynarodowe.

Czek jest dokumentem przedstawiającym określone prawa majątkowe. Do realizacji ich dochodzi po przedstawieniu tego dokumentu do zapłaty przez osobę mającą legitymację formalną w stosunku do zobowiązanego. Wystawca czeku poleca bankowi w sposób bezwarunkowy wypłacić ze środków pozostających w dyspozycji wystawcy na rach bank dokładnie określoną sumę pieniędzy osobie oznaczonej w czeku w sposób imienny (czeki imienne) lub okazicielowi czeku (czeki na okaziciela).

1

---