plik


ÿþWykBad 10: ALUMINIUM I STOPY ALUMINIUM 1. Aluminium Aluminium (symbol chemiczny Al) jest metalem o bardzo du|ym znaczeniu w technice. Inna na- zwa glin. Wystpuje w przyrodzie w wielu mineraBach i jest trzecim, po tlenie i krzemie, pierwiast- kiem pod wzgldem udziaBu w skorupie ziemskiej. Jego gBówna ruda jest boksyt, z którego wytwa- rza si czysty tlenek Al2O3, a nastpnie przez elektroliz tlenku rozpuszczonego w stopionym krio- licie (fluoroglinian sodu) otrzymuje si aluminium hutnicze. Nastpnie jest ono poddawane dalszej rafinacji, czyli oczyszczaniu. Aluminium wytwarza si w 19 gatunkach o ró|nym stopniu czysto[ci od 99,99 % do 99,0 %. WBa[ciwo[ci czystego aluminium. Aluminium nale|y do tej samej grupy metali co bor, skand, itr, lantan, aktyn, neodyn  wszystkie one s bardzo maBo trwaBe i nie wystpuj w stanie wolnym w przyrodzie. Liczba atomowa aluminium wynosi 13; a jego masa atomowa 26,9815. Krystalizuje w sieci regu- larnej. Temperatura topnienia czystego aluminium wynosi 660,37 oC, a wrzenia 2894 oC. Gsto[ aluminium wynosi 2,6989 kg/dm3. Jest dobrze obrabialne plastycznie. Ma [rednie wBa[ciwo[ci wy- trzymaBo[ciowe. W stanie wy|arzonym jego wytrzymaBo[ na rozciganie wynosi Rm=70-120 MPa. W stanie zgniotu (60-80%) wytrzymaBo[ wzrasta i wynosi Rm=140-230 MPa. Aluminium dobrze przewodzi ciepBo. Aluminium ma wysok przewodno[ elektryczn, stanowica okoBo 65% przewodno[ci elektrycz- nej miedzi. Podobnie jak w przypadku miedzi przewodno[ ta szybko zmniejsza si wraz ze zwik- szeniem stopnia zanieczyszczeD aluminium i jego domieszek, takich jak Fe i Si, a tak|e Cu, Zn i Ti. Pierwiastki te jako domieszki powoduj tak|e zmniejszenie plastyczno[ci aluminium, lecz zwik- szaj jego wytrzymaBo[. Dodatek Fe powoduje krucho[ aluminium Aluminium wykazuje du| odporno[ na korozj. Na powietrzu suchym pokrywa si cienk war- stw Al2O3, chronica przed korozj atmosferyczn, dziaBaniem wody sBodkiej, st|onego kwasu azotowego, licznych kwasów organicznych a tak|e siarkowodoru. 1/3 Kwasy redukujce HCl i HF oraz woda morska, pary i jony rtci powoduj przy[pieszenie korozji aluminium. W celu polepszenia odporno[ci na korozje aluminium jest poddawane anodowaniu, tj. elektroli- tycznemu procesowi wytwarzania cienkiej powBoki tlenkowej w roztworze 10% kwasu siarkowego, poBczonemu z barwieniem powierzchni na ró|ne kolory. Zastosowanie aluminium Czyste aluminium jest stosowane do produkcji stopów oraz do licznych wyrobów codziennego u|ytku, urzdzeD dla przemysBu spo|ywczego, na niektóre przewody elektryczne, wymienniki cie- pBa, w budownictwie, w postaci folii  na opakowania artykuBów spo|ywczych. Aluminium rafino- wane jest stosowane w elektrotechnice i elektronice oraz do budowy specjalnej aparatury chemicz- nej. 2. Klasyfikacja stopów aluminium Stosunkowo niskie wBa[ciwo[ci wytrzymaBo[ciowe aluminium mo|na zwikszy, i to nawet kilka- krotnie, przez wprowadzenie pierwiastków stopowych oraz obróbk cieplna stopów. W porównaniu ze stalami stopy aluminium charakteryzuj si znacznie mniejsza masa, a w niskiej temperaturze  wiksz udarno[ci. Ze wzgldu na sposób wytwarzania stopy aluminium dzielimy na: - stopy do obróbki plastycznej, - stopy odlewnicze. Stopy do obróbki plastycznej zawieraj zwykle okoBo do 5% pierwiastków stopowych, naj- cz[ciej Cu, Mg, Mn, niekiedy tak|e Si, Zn, Ni, Cr, Ti lub Li. Odlewnicze stopy aluminium s zwykle wieloskBadnikowe, o zawarto[ci pierwiastków sto- powych w du|ym st|eniu, od 5% do 25%. GBównie s to Cu, Si, Mg, Zn i Ni lub ich ró|ne zesta- wienia. Stopy Al. Odznaczaj si dobr lejno[ci i maBym skurczem. Stopy aluminium z krzemem, zwane s siluminami, zawieraj od 2 do 30% Si. Krzem zapewnia rzadkopBynno[ oraz lejno[ i maBy skurcz odlewniczy. Stosowane s tak|e wieloskBadnikowe stopy aluminium z krzemem. Zastosowanie siluminów. Na denka tBoków i tBoki silników spalinowych. Silnie obci|one elemen- ty dla przemysBu okrtowego i konstrukcji elektrycznych, pracujce w wodzie morskiej i w pod- wy|szonej temperaturze. WieloskBadnikowe stopy Al z Si stosuje si m.in. na gBowice silników spalinowych oraz inne odlewy w przemy[le maszynowym. 2/3 Stopy aluminium z krzemem s równie| produkowane dla celów obróbki plastycznej, np. przez kucie lub prasowanie na silnie obci|one elementy lotnicze, elementy pojazdów mechanicznych, elementy gBboko tBoczone i kute o zBo|onym ksztaBcie. 2. Stopy aluminium z magnezem Aluminium (Al) tworzy z magnezem (Mg) roztwór staBy o rozpuszczalno[ci zmniejszajcej si wraz z obni|aniem temperatury. Stosuje si odlewnicze stopy aluminium z magnezem, jako najczstsze stopy odlewnicze (obok siluminów). Stopy aluminium z magnezem wykazuj najwiksz spo[ród wszystkich stopów aluminium odpor- no[ na korozj. WBasno[ci odlewnicze s jednak gorsze od siluminów. Stopy Aluminium z Mg zawieraj zwykle tak|e inne dodatki stopowe: Si, Cu, Mn lub Cr. Zn i Ti, tak|e Be i niekiedy Li. Odlewnicze stopy aluminium z magnezem znajduj zastosowania na odlewy wytrzymaBe, o du|ej odporno[ci na korozj wody morskiej, np. na armatur okrtow, elementy aparatury chemicznej i elementy dekoracyjne, a tak|e silnie obci|one i nara|one na uderzenia. 3/3 Stopy aluminium o obróbki plastycznej, z dodatkiem magnezu, zwane s hydronaliami (hydro- nalium). Stopy te stosowane s na elementy konstrukcji okrtowych, [rednio obci|one elementy konstrukcji lotniczych, w przemy[le spo|ywczym i chemicznym, a tak|e na puszki do napojów. Stopy aluminium z miedzi stosowane s jako stopy odlewnicze i zawieraj do 5% Cu. S one stosowane na [rednio i bardzo obci|one elementy samochodów i maszyn. Stopy aluminium z miedzi i magnezem oraz niewielkim dodatkiem Mn albo Fe lub Si s nazywane duraluminium lub duralami miedziowymi. S one stosowane do obróbki plastycznej, do produk- cji blach, ta[m, prtów i ksztaBtowników. S stosowane na konstrukcje lotnicze, w kolejnictwie, przemy[le samochodowym, a tak|e w budownictwie, ich zastosowanie jest jednak ograniczone ze wzgldu na maB odporno[ na korozj. Durale cynkowe to stopy aluminium z cynkiem. S stosowane jako stopy odlewnicze i do obróbki plastycznej. Stosuje si je w przemy[le lotniczym, samochodowym, do taboru kolejowego, i ró|- nych elementów maszyn. Inne stopy aluminium, to stopy aluminium z manganem (o du|ej odporno[ci korozyjnej w agre- sywnych [rodowiskach), z |elazem, z litem (stop jest lekki i wytrzymaBy)  stosuje si je na nowo- czesne konstrukcje lotnicze, 4/3

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Aluminium i stopy
13A Stopy metali nieżelaznych stopy aluminiumid108
11 WAŻNIEJSZE STOPY MIEDZI I ALUMINIUMid261
MAT II 3 Stopy aluminium
Przystawka do spawania aluminium metoda TIG cz3
Lista 3 Stopy terminowe, bony skarbowe
w10 PSYCH
wprowadz w10 (2)
Mięśnie bez glowy, stopy i reki
W10 AI
2002 Aluminiowa puszka test
w10
stopy żelaza 2015
2 22 stopy niklu

więcej podobnych podstron