plik


Metody diagnozy, terapii iedukacji stosowane wautyzmie wczesnodziecicym Strona gBwna>Metody  programy>Rewalidacja I. Metody diagnozy  narzdzia badawcze W ramach rehabilitacji dzieci zautyzmem stosowanych jest szereg narzdzi diagnostycznych, zktrych najcz[ciej wybierane s: Diagnostyczna Lista Kontrolna (E 2 iE 3)  zostaBa ona opracowana iopublikowana przez B. Rimalda wlatach 60 tych. Celem tej listy jest pomoc wdiagnozowaniu dziecka okre[lonego jako autystyczne, ocechach autyzmu, zdeficytem rozwojowym (PDD), schizofreni lubinnymi zaburzeniami okresu rozwojowego. Zebrane za jej pomoc materiaBy uBatwiaj rwnie| odr|nienie autyzmu od innych zaburzeD (za: J. BBeszczyDski) Wywiad Wstpny  zostaB opracowany przez Fundacj Synapsis zWarszawy, przeznaczony jest dla dzieci autystycznych izpokrewnymi zaburzeniami rozwojowymi. Zazwyczaj jest stosowany celem zebrania podstawowych informacji odziecku ijego rodzinie. Wwyniku jego przeprowadzenia zbieramy informacje dotyczce takich kwestii jak: rodzina dziecka, wczesny rozwj prenatalny dziecka, rozwj dziecka (motoryka maBa idu|a, mowa czynna ibierna, sen idieta, trening czysto[ci isamoobsBuga, zaburzenia sensoryczne ischemat ciaBa, kontakt fizyczny iwzrokowy, zabawa iemocje orazagresja istereotypie), przebieg leczenia istan zdrowia orazdiagnoza autyzmu. Arkusz Obserwacyjny Dziecka Przedszkolnego  zostaB opracowany przez Mari Przetacznikow iprzeznaczony jest zasadniczo do obserwacji dzieci wwieku przedszkolnym, szczeglnie wprzypadku dzieci zdeficytami rozwojowymi (opznieniem wrozwoju). Arkusz obejmuje stwierdzenia odnoszce si do kwestii, ktrych okre[lenie pozwoli nam na okre[lenie poziomu funkcjonowania dziecka. Obserwacja Stanu Psychomotorycznego iPoziomu Rozwoju Psychomotorycznego Dziecka  jest toskala obserwacji opracowana przez Fundacj  SYNAPSIS zWarszawy. Dziki zastosowaniu tej skali obserwacji, mo|emy dosy dokBadnie okre[li poziom funkcjonowania dziecka zautyzmem ipokrewnymi zaburzeniami rozwojowymi wzakresie takim jak: aktywno[ wBasna izabawa, reakcja na badanie iosoby obce, komunikacja iinterakcje spoBeczne, rozwj poznawczy ibodzce sensoryczne, motoryka ikoordynacja wzrokowo ruchowa orazzachowania stereotypowe iemocje. Arkusz Obserwacyjny Postpw wRozwoju Dziecka zUszkodzeniami OUN  zostaB opracowany na podstawie OregoDskiego Inwentarza Osigni Rozwojowych wO[rodku Szkolno Terapeutycznym dla Dzieci Autystycznych wKrakowie przez Andrzeja Wolskiego. Arkusz ten jest rozbudowan wersja Programu OregoDskiego przeznaczonego dla pedagogw orazwychowawcw. Jest toskal rozwojowa iprogram rehabilitacyjny dla dzieci wwieku przedszkolnym (0 6 lat) zuszkodzeniami O[rodkowego UkBadu Nerwowego, ktry obejmuje 12 sfer rozwojowych orazobszary utrudniajce edukacj. Symptomy Autyzmu Dziecicego  jest tokarta obserwacji opracowana przez Agnieszk Gorzkowsk zO[rodka Szkolno Terapeutycznego dla Dzieci zAutyzmem wKrakowie. Dziki jej zastosowaniu mamy mo |liwo[ ocenienia zachowaD dziecka zgodnie znastpujcymi kryteriami: interakcja spoBeczna, komunikowanie si, wzory zachowaD, funkcjonowanie zmysBw sensorycznych. Karta obserwacji zgodnie zintencjami autorki stanowi uzupeBnienie irozszerzenie skali zachowaD Profilu Psychoedukacyjnego. Profil Psychoedukacyjny (PEP R)  zostaB opracowany przez prof.Erica Schloplera zUniwersytetu PBnocnej Karoliny wUSA. Jego celem jest okre[lenie poziomu umiej tno[ci dotyczcych rozwoju fizycznego iumysBowego badanej osoby. Przeznaczony jest dla dzieci autystycznych orazzopznieniem wrozwoju wwieku od 6 miesicy do 7 roku |ycia, zmo|liwo[ci stosowania do 12 roku |ycia udzieci nie speBniajcych norm wposzczeglnych sferach rozwojowych. Obejmuje nastpujce sfery rozwojowe, takie jak: motoryka ma Ba idu |a, percepcja, koordynacja wzrokowo ruchowa, czynno[ci poznawcze, komunikacja orazmowa czynna ibierna. Karta badania umo|liwia prze[ledzenie opznienia rozwojowego wocenie ilo[ciowej ijako[ciowej, jak rwnie| opisanie nietypowego zachowania wformie longituidalnej orazokre[lenie poziomu rozwoju dziecka wporwnaniu do populacji prawidBowo rozwijajcych si dzieci jako model zbli|ony do wieku rozwojowego (za: E. Schlopler, 1995). Kwestionariusz CLAC (The Check List for Autistic Children)  zostaB opracowany przez K. Makit iK. Umezu ijego celem jest okre[lenie nasilenia zaburzeD autystycznych. SkBada si zcz[ci oglnej dotyczcej dziecka ijego rodzicw orazszczegBowej zawierajcej stwierdzenia ipytania na temat autyzmu. Uzyskane odpowiedzi pozwalaj okre[li przebieg rozwoju fizycznego, psychicznego ispoBecznego badanego dziecka. Zebrany materiaB pozwala na okre[lenie iprzedstawienie aktualnego stopnia rozwoju badanych dzieci wformie graficznej  diagramu koBowego, jak rwnie| na zdiagnozowanie nasilenia autyzmu. Skala Oceny Autyzmu Dziecicego (CARS)  jest totest opisowy, ktry zostaB opracowany przez prof.Erica Schoplera iznajduje swoje zastosowanie wocenie autyzmu w14 specyficznych obszarach rozwojowych orazpodsumowujce oglne wra|enie. Opisy te nast pnie ocenia si wskalach rozwojowych, takich jak: norma, lekkie zaburzenie, umiarkowane zaburzenie, znaczne zaburzenie orazwnast pujcych stopniach autyzmu: lekki, umiarkowany igBboki (za: J. BBeszczyDski). Skala DojrzaBo[ci SpoBecznej Edgarda A. Dolla  zostaBa ona stworzona w1935 roku, na gruncie badaD nad niedorozwojem umysBowym oraznad ilorazem inteligencji, bowiem czsto osoba oni|szym poziomie inteligencji mo|e poradzi sobie w|yciu lepiej ni| inna osoba owy|szym ilorazie inteligencji (za: Bernadeta Bulla w: Maria John Borys). Skala Dolla umo|liwia stosunkowo dokBadn ocen wieku dojrzaBo[ci spoBecznej. Zestaw 117 czynno[ci podlegajcych ocenie opiera si na statystycznej czsto[ci ich wystpowania wkolejnych grupach wiekowych. Prby wchodzce wskBad skali pozwalaj na okre[lenie: oglnej zaradno[ci, zaradno[ci podczas jedzenia, zaradno[ci wczasie ubierania si, prba lokomocji, umiejtno[ci zajcia si zabaw iprac, umiejtno[ci porozumiewania si, samodzielno[ci iuspoBecznienia. Na oglny wynik skBada si suma punktw, ktre przelicza si za pomoc tabeli na wiek dojrzaBo[ci spoBecznej. Natomiast wiek dojrzaBo[ci spoBecznej mno|ony przez 100 daje Iloraz DojrzaBo[ci SpoBecznej. Skala Postpu Rozwoju SpoBecznego PAC wgGunzberga  jest tou|yteczne narzdzie do oceny postpu wrozwoju spoBecznym upo[ledzonych umysBowo r|nych stopni (PPAC, PAC 1 iPAC 2), stosowanie r|nych wersji Skali Gunzberga umo|liwia zaprogramowanie dalszej pracy zbadanym, co zazwyczaj jest szczeglnie pomocne wplacwkach specjalnych dla upo[ledzonych umysBowo (za: A. Frydrychowicz) Skala Oceny Osobowej PAS wgGunzberga  dotyczy przystosowania spoBecznego osb upo[ledzonych umysBowo, ktre nie mo|e by osignite je|eli umiejtno[ci spoBecznym nie bdzie towarzyszy adekwatno[ osobowa, konieczna celem zaakceptowania osoby przez wikszo[ spoBeczeDstwa. Skala jest zorientowana na akceptacj lubtolerancj spoBeczn iposiada 13 szczegBowych skal, zktrych ka|da stanowi wymiar od zachowania teoretycznie najgorszego do najlepszego (za: AFrydrychowicz). suma punktw, ktre przelicza si za pomoc tabeli na wiek dojrzaBo[ci spoBecznej. Natomiast wiek dojrzaBo[ci spoBecznej mno|ony przez 100 daje Iloraz DojrzaBo[ci SpoBecznej. Skala Postpu Rozwoju SpoBecznego PAC wgGunzberga  jest tou|yteczne narzdzie do oceny postpu wrozwoju spoBecznym upo[ledzonych umysBowo r|nych stopni (PPAC, PAC 1 iPAC 2), stosowanie r|nych wersji Skali Gunzberga umo|liwia zaprogramowanie dalszej pracy zbadanym, co zazwyczaj jest szczeglnie pomocne wplacwkach specjalnych dla upo[ledzonych umysBowo (za: A. Frydrychowicz) Skala Oceny Osobowej PAS wgGunzberga  dotyczy przystosowania spoBecznego osb upo[ledzonych umysBowo, ktre nie mo|e by osignite je|eli umiejtno[ci spoBecznym nie bdzie towarzyszy adekwatno[ osobowa, konieczna celem zaakceptowania osoby przez wikszo[ spoBeczeDstwa. Skala jest zorientowana na akceptacj lubtolerancj spoBeczn iposiada 13 szczegBowych skal, zktrych ka|da stanowi wymiar od zachowania teoretycznie najgorszego do najlepszego (za: AFrydrychowicz). II. Konstruowanie programw, metody terapii iedukacji Program terapeutyczno edukacyjny stosowany udzieci autystycznych peBni zarwno rol terapeutyczn jak iwychowawcz wszerokim znaczeniu tego sBowa. Istotne jest rwnie|, aby uto|sami go zprogramem terapii zaburzenia funkcjonowania, awszczeglno[ci skoncentrowa si na pokonaniu wystpujcych deficytw idysharmonii rozwojowych. Wtrakcie opracowywania takiego programu dla konkretnego dziecka istotne jest tak|e zwrcenie uwagi na to, aby wmiar rozwoju dziecka stawaB si coraz bardziej normalnym programem ksztaBcenia obecnym w|yciu ka|dego ucznia. Bowiem uczeD ospecjalnych potrzebach posiada prawo do edukacji, nawet je|eli konieczne byBoby zintegrowanie edukacji zterapi, ktra mogBaby dostarczy u|ytecznych wjego sytuacji wiadomo[ci orazumiejtno[ci. Opracowanie szczegBowych programw nale|y do trudniejszych zadaD edukacyjno terapeutycznych. Ka|dy program musi by odrbnie opracowany dla ka|dego ucznia ipowinien zawiera indywidualny harmonogram celw ksztaBcenia izadaD dydaktycznych. Wplanowaniu mo|na si oprze opodej[cie rozwojowe Piageta orazpodej[cie ekologiczne Browna (za: R. StefaDska Klar, w: H. Jaklewicz, 1997). Obie te metody opieraj si opsychologi czBowieka. Projektujc programy edukacyjno terapeutyczne korzystne jest Bczenie podej[cia poznawczego iekologicznego, co wymaga wspBpracy wszystkich zainteresowanych. Efektem tej symbiozy jest opanowanie u|ytecznych wiadomo[ci iumiejtno[ci wzakresie stopniowej stymulacji rozwoju r|nych funkcji psychicznych oraznabywania coraz wikszej ilo[ci oglnych kompetencji intelektualnych, emocjonalno motywacyjnych ispoBecznych. Takie zaBo|enia wydaj si rwnie| by zgodne zzaBo|eniami iwynikami integracyjnej strategii tzw.maBych krokw, ktre le| upodstaw programw opracowywanych woparciu oTEACCH. W trakcie tworzenia projektu programu terapeutyczno edukacyjnego konieczne staje si zwrcenie szczeglnej uwagi na swoist integracj dziaBaD wszystkich osb, ktre posiadaj wiedz iumiejtno[ci orazsprawdzone strategie czymetody postpowania. Wychodzc ztakiego zaBo|enia wsplnie mo|emy wiele zaoferowa iprzekaza swoim autystycznym uczniom, jednocze[nie nie bdc ograniczonym do konkretnej ijednoznacznej strategii czymetody postpowania. Podejmujc si tworzenia planw dziaBaD nale|aBoby znalez wsplne stanowisko wwielu czsto sprzecznych podej[ciach. Podczas pracy zdzieckiem autystycznym, koniecznym staje si stworzenie dla niego pewnych struktur przestrzenno czasowych, ktrych wprowadzenie uBatwi nam podejmowanie dalszych interwencji terapeutycznych. Struktura taka jest zBo|ona znastpujcych elementw: strukturyzacja przestrzeni, wktrej dziecko si porusza l staBo[ [rodowiska, wktrym dziecko przebywa l staBo[ osb, ktre zdzieckiem pracuj l prostota wypowiedzi kierowanych do dziecka l jednoznaczno[ stosowanych przedmiotw l Jednocze[nie warto zwrci uwag na to, |estwarzajc dziecku mo |liwo[ strukturyzacji przestrzenno czasowej umo|liwiamy mu poBczenie poszczeglnych elementw wzrozumiaBe dla niego sekwencje izapanowanie nad tymi elementami naszej rzeczywisto[ci. Zbiegiem czasu wzwizku zrozwojem dziecka, pewne struktury staj si zbdne, poniewa| dziecko bdzie si  czuBo bezpiecznie poprzez to, |eposiadBo ju | wiedz orzeczywisto[ci wokB siebie. Awic stopniowo poszczeglne umiejtno[ci zaczniemy generalizowa iprzenosi na inne sytuacje, na inne osoby czyinn przestrzeD (za: A. Wolski w: W.J. Pileccy). Prowadzc terapi dziecka autystycznego koniecznym staje si zwrcenie szczeglnej uwagi na to, czego chcemy dziecko nauczy wjego obecnej sytuacji. Nie wolno jednak|e nam zapomina, |epewne ograniczenia zawsze bd wystpowaBy, alenormalne |ycie znimi jest mo|liwe irealne. Pamita nale|y tak|e, i| dziecko autystyczne nie jest problemem, lecz osob oczekujc naszej pomocy, ktra powinna by przemy[lana iprzechodzi przez poszczeglne etapy, ktre s niezale|ne od wieku rozwojowego dziecka. Jednak|e wterapii dziecka nale|y pamita, aby nie przechodzi do nastpnego etapu wsytuacji, gdy nie osignity zostaB etap go poprzedzajcy. Schemat kolejnych etapw pracy terapeutyczno edukacyjnej znajdziesz w: Impuls 7/1996). Edukacja dzieci dotknitych autyzmem powinna odbywa si metoda eklektyczn, tzn.wsposb Bczcy r|ne podej[cia terapeutyczne celem wzajemnego uzupeBniania si tych metod orazobserwowa czys one korzystne dla dalszego rozwoju dziecka. Jednocze[nie wramach programw edukacyjno terapeutycznych nie powinno si stosowa tylko jednego podej[cia czykoncepcji orazuwa|a j za najlepsz iwyBcznie polecan do zastosowania wpraktyce. Nie wolno zapomina, |ewychowanie przedszkolne iszkolne orazprzygotowanie do aktywno[ci zawodowej stanowi kolejne inie dajce si od siebie oddzieli elementy edukacji. Warto rwnocze[nie pamita otym, |eka|de dziecko, aszczeglnie dziecko dotknite trwaB niepeBnosprawno[ci reprezentuje odmienny wzorzec rytmu rozwojowego iwymaga bardzo indywidualnego podej[cia. Poni|sze zestawienie topodstawowe metody edukacyjno terapeutyczne, najcz[ciej wykorzystywane podczas pracy zdziemi dotknitymi autyzmem: 1. Holding  Przytulanie Holding Therapy, czylimetoda wymuszonego kontaktu  zostaBa opracowana przez drMarth Welch wMonthering Center (Grinwich, USA) inawizuje do zaBo|eD psychoanalitycznych wgktrych proces tworzenia si wizi pomidzy matk adzieckiem uwa|a si za podstawowy dla dalszego jego rozwoju orazopiera si na zaBo|eniu, i| jedn zpodstawowych przyczyn autyzmu jest brak poczucia bezpieczeDstwa dziecka wrelacji zmatk. Podstawowym celem tej metody jest uwolnienie osobowo[ci autystycznej od autyzmu orazstworzenie wiary izaufania do Siebie (za: H. Jaklewicz, 1993). Dziecko wtrakcie sesji bliskiego kontaktu fizycznego jest trzymane przez matk wsposb umo|liwiajcy bezpo[redni fizyczny kontakt wzrokowy. Natomiast dziecko autystyczne robi wszystko aby zerwa kontakt fizyczny (protestuje pBaczem ikrzykiem, drapie kopie lubbije matk), amatka swoim zachowaniem demonstruje przewag fizyczn. Wtrakcie sesji wskazane jest wzmaganie oporu dziecka za pomoc pieszczot igBaskania orazpocaBunkw iczuBych sBw, a| do momentu gdy dziecko przestaje protestowa igdy dochodzi do peBnej relaksacji dziecka. Stosowanie  holdingu sprawia, |edziecko otrzymuje wiele r|norodnych bodzcw dotykowych, kinestetycznych, ruchowych, wzrokowych isBuchowych. Istotne jest umo |liwienie dziecku przej[cie przez kolejne fazy rozwoju sensomotorycznego zuwzgldnieniem etapw charakterystycznych dla prawidBowego rozwoju. Wsytuacji gdy stosujemy Holding, toosiganie poszczeglnych etapw rozwoju staje si Batwe, poniewa| pojawia si udziecka naturalna otwarto[ na zmiany (za: Przytulanie, 1991 1993). 2. Metoda Ruchu Rozwijajcego Metoda Ruchu Rozwijajcego  zostaBa opracowana przez Weronik Sherborn wlatach 60 tych XX wieku. Pocztki tej metody wywodz si ze szkoBy R. Labana, ktrego by Ba uczennic orazkontynuatork jego dzieBa nauczania o filozofii ruchu . Sherborn rozwinBa Jego teori  wkierunku humanistycznym, zwracajc szczegln uwag na potrzeb rozwijania bliskich zwizkw zludzmi (za: M. Bogdanowicz, B. Kisiel iM. Przasnyska). Istotne jest umo |liwienie dziecku przej[cie przez kolejne fazy rozwoju sensomotorycznego zuwzgldnieniem etapw charakterystycznych dla prawidBowego rozwoju. Wsytuacji gdy stosujemy Holding, toosiganie poszczeglnych etapw rozwoju staje si Batwe, poniewa| pojawia si udziecka naturalna otwarto[ na zmiany (za: Przytulanie, 1991 1993). 2. Metoda Ruchu Rozwijajcego Metoda Ruchu Rozwijajcego  zostaBa opracowana przez Weronik Sherborn wlatach 60 tych XX wieku. Pocztki tej metody wywodz si ze szkoBy R. Labana, ktrego by Ba uczennic orazkontynuatork jego dzieBa nauczania o filozofii ruchu . Sherborn rozwinBa Jego teori  wkierunku humanistycznym, zwracajc szczegln uwag na potrzeb rozwijania bliskich zwizkw zludzmi (za: M. Bogdanowicz, B. Kisiel iM. Przasnyska). UdziaB wzajciach metod Ruchu Rozwijajcego ma za zadanie stworzenie dziecku mo|liwo[ci poznania wBasnego ciaBa iusprawnienia motoryki orazpoczucia wBasnej siBy, sprawno[ci imo|liwo[ci ruchowych. Podczas wiczeD dziecko poznaje przestrzeD wktrej si znajduje, dziki czemu wokre[lonej przestrzeni czuje si bezpiecznie orazstaje si bardziej aktywne iprzejawia twrcz inicjatyw. Metoda ta mo |e by stosowana zpowodzeniem wprzypadku dzieci zzaburzeniami intelektualnymi, motorycznymi, emocjonalnymi itrudno[ciami wnawizywaniu kontaktw spoBecznych orazpodczas edukacji iterapii dzieci zupo[ledzeniem umysBowym, autyzmem, dziecicym pora|eniem mzgowym, atak|e udzieci gBuchych iniewidomych orazudzieci zzaburzeniami emocjonalnymi izaburzeniami zachowania. 3. Programy Aktywno[ci Programy Aktywno[ci  Zwiadomo[ CiaBa, Kontakt iKomunikacja zostaBy opracowane przez Mariann iChristophera Knilla. Pracuj oni intensywnie od 1973 roku zdziemi imBodzie| orazdorosBymi, ktrzy posiadaj ci|kie zaburzenia wrozwoju ruchowym, poznawczym ispoBecznym. Wwyniku ich pracy ztymi ludzmi powstaBy programy, ktrym towarzyszy muzyka stanowica podstaw do kontaktu ikomunikacji zludzmi. Programy Aktywno[ci mog by stosowane wprzypadku dzieci imBodzie|y orazdorosBych or|nym poziomie rozwoju intelektualnego orazzr|nymi rodzajami niepeBnosprawno[ci fizycznej iumysBowej. Za po[rednictwem tych programw mo|liwe staje si stworzenie powizaD pomidzy ruchami aobecno[ci opiekuna imuzyk. Jednocze[nie warto zwrci uwag na fakt, i| program ten nie powinien by wykonywany mechanicznie, poniewa| kontakt zopiekunem jest wa|niejszy od prawidBowego wykonania wszystkich zadaD objtych tym programem. 4. Terapia Behawioralna Terapia Behawioralna  zostaBa stworzona przez Ivara Lovaas'a. Jej zasadniczym celem jest uksztaBtowanie zachowaD adaptacyjnych bdzredukcja nieodpowiednich zachowaD. Podstaw oddziaBywaD wterapii behawioralnej jest analiza behawioralna, ktrej przedmiotem s zachowania jednostki orazzmienne wpBywajce ikontrolujce zachowanie dziecka. Je|eli bdziemy potrafili zrozumie relacje pomidzy zachowaniami aczynnikami spoBecznymi, topozwoli nam zgBbi istot samego zachowania (za: Terapia behawioralna dzieci autystycznych. Podstawy teoretyczne w: Impuls Krakowski 5/2000). Analiza behawioralna opiera si na obserwacji irejestracji faktw zwizanych zfunkcjonowaniem jednostki. Wterapii tej nie zakBada si zgry ograniczeD wynikajcych zistniejcych rzeczywi[cie lubhipotetycznie czynnikw biologicznych (zaburzeD genetycznych, neuroanatomicznych, psychicznych). Podczas dokonywania analizy niezwykle wa|ne jest: zdefiniowanie problemu wjasnych terminach l opisanie obserwowanych zachowaD jednostki l unikanie etykiet orazczynnikw hipotetycznych l Prowadzenie terapii  opiera si na kilku podstawowych zasadach, ktrych przestrzeganie gwarantuje osigniecie sukcesu wpracy zdzieckiem. S to: zasada maBych krokw l zasada stopniowania trudno[ci l zasada stosowania wzmocnieD. l 5. Metoda Opcji Proces Opcji zostaB opracowany przez Barrego iSuzi Kauffmanw wUSA. Filozofia tej terapii zawarta jest wstwierdzeniu  kocha, toby zkim[ szcz[liwym , ktry oparty jest na zaBo|eniach [rodowiska rodzinnego orazpodkre[la znaczenia indywidualnego podej[cia do dziecka. Jednocze[nie zarwno rodzice jak iterapeuci dziecka powinni zaanga|owa si intelektualnie iemocjonalnie wjego terapi. W przypadku stosowania tego podej[cia wterapii koniecznym staje si pozostawanie bezstronnym wstosunku do siebie idziecka, dziki czemu mo|liwe stanie si uzyskanie zbli|enia emocjonalnego wstosunkach ze sob. Wobec takiego podej[cia staje si jasne, |erodzice rozpoczynaj prac zarwno nad sob iswoimi skBonno[ciami, jak inad opracowywaniem programu terapeutycznego, ktry ma zawiera elementy edukacji isocjalizacji dziecka autystycznego. Warto zwrci uwag na to, i | B atwiej jest osign postpy udziecka ni| zmieni wBasne nastawienie do niego (za: B. Kaufmann, 1994). Koniecznym elementem do opracowania programu rozwoju dziecka jest jego dok Badna obserwacja, ktra poka|e nam dok Badnie sposb wjaki przyswaja wiedz o[wiecie iwjaki sposb uczy si. Wtrakcie realizacji programu edukacyjno terapeutycznego korzystne bdzie posBu|enie si jego specyficznym systemem nauki iprzyswajania wiedzy. Oznacza to, i| musimy pozwoli dziecku na przyjcie roli nauczyciela, poniewa| system postpowania wychowawczego bdzie musiaB wyj[ od dziecka autystycznego, amy bdziemy go tylko wspiera imu pomaga. Celem zintegrowanego ikonsekwentnego nauczania konieczne staje si wBczenie do naszego zespoBu ludzi spoza rodziny, ktrzy bd gotowi na przyjcie nieoceniajcej postawy akceptacji iaprobaty. Jest toszczeglnie istotne wnaszym podej[ciu poniewa| dziaBania edukacyjne s wnim prowadzone praktycznie przez 24 godziny na dob, tzn.od obudzenia si dziecka do poBo|enia si spa, aoprcz tego prowadzone s spotkania rozwijajce podej[cie opcji ca Bego zespoBu terapeutycznego orazanalizujce dotychczasow prac iplanujc dalsze dziaBania edukacyjno terapeutyczne (za: J. BBeszczyDski). Do gBwnych zaBo|eD tej terapii nale|y zaliczy: Postawa akceptacji iaprobaty l StaBe motywowanie maBego pacjenta l Rozwijanie zindywidualizowanego programu terapeutycznego l 6. Metoda Dobrego Startu (MDS) Metoda Dobrego Startu  zostaBa opracowana na podstawie francuskiej metody Le Bon Depart wlatach 60 tych przez prof.Mart Bogdanowicz. Metoda stosowana jest wpracy zdziemi znorm intelektualn  prawidBowo si rozwijajcych lubzdysharmonijnym rozwojem, ktre maj szczeglne trudno[ci wpisaniu iczytaniu orazwrozwoju psychomotorycznym. Jednak|e po dokonaniu odpowiedniej adaptacji imodyfikacji, metod mo|na zastosowa rwnie| do pracy zdziemi autystycznymi orazzdziemi ogBbszych zaburzeniach rozwoju. Celem tej metody jest stworzenie warunkw do integracji percepcyjno motorycznej za po[rednictwem jednoczesnego usprawniania funkcji sBuchowych, wzrokowych idotykowo kinestyczno ruchowych orazharmonizowanie za ich pomoc wszystkich funkcji psychomotorycznych. Cel ten realizowany jest za pomoc wiczeD wspomagajcych, wramach ktrych wystpuj elementy usprawniajce funkcjonowanie analizatorw, uczestniczcych wczytaniu ipisaniu, amianowicie: sBuchowego (piosenka  6. Metoda Dobrego Startu (MDS) Metoda Dobrego Startu  zostaBa opracowana na podstawie francuskiej metody Le Bon Depart wlatach 60 tych przez prof.Mart Bogdanowicz. Metoda stosowana jest wpracy zdziemi znorm intelektualn  prawidBowo si rozwijajcych lubzdysharmonijnym rozwojem, ktre maj szczeglne trudno[ci wpisaniu iczytaniu orazwrozwoju psychomotorycznym. Jednak|e po dokonaniu odpowiedniej adaptacji imodyfikacji, metod mo|na zastosowa rwnie| do pracy zdziemi autystycznymi orazzdziemi ogBbszych zaburzeniach rozwoju. Celem tej metody jest stworzenie warunkw do integracji percepcyjno motorycznej za po[rednictwem jednoczesnego usprawniania funkcji sBuchowych, wzrokowych idotykowo kinestyczno ruchowych orazharmonizowanie za ich pomoc wszystkich funkcji psychomotorycznych. Cel ten realizowany jest za pomoc wiczeD wspomagajcych, wramach ktrych wystpuj elementy usprawniajce funkcjonowanie analizatorw, uczestniczcych wczytaniu ipisaniu, amianowicie: sBuchowego (piosenka  muzyka itekst), wzrokowego (wzr graficzny  figura geometryczna lublitera) ikinestyczno ruchowego (wykonywanie ruchw zharmonizowanych zrytmem piosenki wcelu odtwarzania wzorw graficznych) orazpowodujce lepsze ich wspBdziaBanie. (za: M. Bogdanowicz w: W.Dykcik, 1994). 7. Terapia autorska dzieci autystycznych iich rodzin Metoda ta zostaBa opracowana przez Magdalen Grodzk, autork ksi|ki  Dziecko autystyczne  Dziennik terapeuty . Pocztkiem terapii dziecka autystycznego jest znalezienie takich zaj, wktrych zechce ono bra udziaB zwBasnej inicjatywy. Wka|dym przypadku terapi powinni[my rozpoczyna od czynnej obserwacji dziecka d|cej do nawizania znaczcego znim kontaktu izrozumienia go, co pozwoli nam na rozpoznanie wjakich sytuacjach dziecko przejawia wBasn inicjatyw orazdobrania dla dziecka odpowiedniego programu terapeutycznego. Zaczynajc terapi wedBug tej metody prowadzcy zajcia powinien przebywa wpomieszczeniu razem ze swoim podopiecznym wsposb pozornie nie zwracajcy na siebie |adnej uwagi. Dopiero, gdy dziecko przyzwyczai si do wygldu terapeuty ijego zapachu, powinien stara si przycign uwag dziecka, alewsposb bardzo spokojny iwrcz niezauwa|alny. Zachowanie terapeuty musi by bardzo ostro|ne ispokojne, aby nie rozbudzi wdziecku lku iniepokoju. Gdy dziecko autystyczne zaaprobuje ju| osob terapeuty, tonale|y pozwoli, aby terapia byBa prowadzona zgodnie zrozpoznan inicjatyw samego dziecka. Takie sesje terapeutyczne wymagaj cierpliwo[ci iskoncentrowania orazjak najwikszej pomysBowo[ci wd|eniu do zrozumienia dziecka, atak|e reagowania na jego ledwie wyra|one pragnienia izainteresowania. Podstaw ka|dej pracy terapeutycznej, aszczeglnie zmaBym chorym dzieckiem jest prze[wiadczenie, ktremu ufamy etycznie iktre powinno obowizywa rwnie| terapeut. Opiera si ono na trzech wskazaniach: 1. Kochaj blizniego swego, jak siebie samego 2. Nie czyD drugiemu, co tobie niemiBe 3. Mw prawd Nawet jedno dziecko autystyczne powoduje dezorganizacj | ycia rodziny itowsposb bardziej destrukcyjny ni| dzieci zinnymi zaburzeniami. Jednocze[nie kontakt ztakimi dziemi jest mo|liwy, gdy po[wicimy mu wystarczajco wiele uwagi orazoka|emy wiele miBo[ci icierpliwo[ci wcelu nawizania kontaktu zmaBym czBowieczkiem. Jednak|e, aby pomc dziecku autystycznemu trzeba najpierw pomc jego rodzicom, czylinauczy ich, jak mog zosta dobrymi terapeutami swoich dzieci. Jest tobardzo istotne poniewa| rodzice speBniaj ku temu najistotniejsze warunki, amianowicie: kochaj swoje dziecko iznaj je najlepiej oraznie zmieniaj swej wychowawczej posady inie odchodz zniej na emerytur. Trzeba jednak|e wytBumaczy rodzicom, na czym polega autyzm iprzedstawi program terapii, ktry powinien zosta dopasowany do potrzeb dziecka ijego rodziny (za: M. Grodzka). 8. Stymulacja Sensoryczna (Percepcyjno Motoryczna) Metoda Stymulacji Sensorycznej, czyliintegracji czynno[ci zmysBowych  jest toproces poprzez ktry mzg przyjmuje iotrzymuje informacje znarzdw zmysBw orazsegreguje, rozpoznaje, interpretuje iintegruje zju| posiadanymi informacjami, aby nastpnie podpowiedzie wBa[ciw reakcj ruchow. Program stymulacji sensorycznej powinien obejmowa  tylko takie dzia Bania, ktrym towarzyszy ruch idotyk orazkomunikacja ipoczucie bezpieczeDstwa. Jednocze[nie wyklucza si mo|liwo[ mechanicznego stymulowania, awszystkie czynno[ci powinny by dobrane indywidualnie dla ka|dego dziecka. Bardzo wa|na jest rwnie| fizyczna blisko[ zdzieckiem iwsplne wykonywanie wikszo[ci programowanych aktywno[ci, co sprawia |estaje si ono naszym partnerem wkomunikacji, ktry bardzo czsto wicej chce nam powiedzie, ni| wskazywaBy by na tojego mo|liwo[ci jzykowe (za: M. Piszczek). 9. System TEACCH`a Program TEACCH  zostaB opracowany wlatach 60 tych przez prof.Ericka Schoplera wUSA. Program ten zakBada integracj wszelkich dziaBaD, ktre podejmowane s wdomu iw[rodowisku podczas tworzenia indywidualnego podej[cia do dziecka, wdra|any jest wformie programowych wiczeD orazweryfikowany wpodejmowanych ocenach terapii. Opiera si na otwartym dialogu pomidzy rodzicami ispecjalistami, ktry ma na celu opracowanie indywidualnego programu nauki dla ka|dego dziecka (za: J. BBeszczyDski). Integracyjno[ tego modelu, jako wielopBaszczyznowej formy oddziaBywaD opiera si na zindywidualizowanych perspektywach rozwojowych. Wjego ramach uwzgldnia si relatywizm behawioralny, bdcy wymogiem modyfikacji zachowaD iich dostosowaniu do konkretnej sytuacji orazokre[lenia hierarchii zadaD wnauczaniu jednostki. Astrategie itechniki nauczania obejmuj struktur nauczania, dobr materiaBu u|ywanego podczas zaj ijego prezentacj orazmetody nauczania (za: E. Schopler, 1995). Opracowanie: Bartosz Drelichowski, Krakw Bibliografia 1. BBeszczyDski Jacek  Mowa ijzyk dzieci zautyzmem. Wybrane zagadnienia (Wy|sza SzkoBa Pedagogiczna, SBupsk 1998) 2. Bogdanowicz Marta  Integracja percepcyjno motoryczna. Metody diagnozy iterapii dzieci (Centrum Metodyczne MEN, Warszawa 1990) 3. Bogdanowicz Marta  Metoda dobrego startu (Wydawnictwa Szkolne iPedagogiczne, Warszawa 1985) 4. Bogdanowicz Marta, Kisiel B., Przasnyska M.  Metoda Weroniki Sherborne wterapii iwspomaganiu rozwoju dziecka (Wydawnictwa Szkolne iPedagogiczne, Warszawa 1992) 5. Brauner Alfred  Dziecko zagubione wrzeczywisto[ci. Historia autyzmu od czasw ba[ni owr|kach, fikcja literacka irzeczywisto[ kliniczna (Wydawnictwa Szkolne iPedagogiczne, Warszawa 1993) 6. Demel G.  Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola (Wydawnictwa Szkolne iPedagogiczne, Warszawa 1998) 7. Doman Gleen  Jak nauczy dziecko czyta (Publishing House  Excalibur, 1992) 8. Dykcik WBadysBaw  Autyzm: kontrowersje iwyzwania (Wydawnictwo Eruditus, PoznaD 1994) 9. Dykcik WBadysBaw  Pedagogika specjalna (Wydawnictwo Naukowe UAM, PoznaD 2001) 10. Emiluta Rozyja D.  Wspomaganie rozwoju mowy dziecka wwieku przedszkolnym (Centrum Metodyczne MEN, Warszawa 1994) 11. Frydrychowicz Anna  Testy psychologiczne ipedagogiczne wporadnictwie. Przewodnik metodyczny (Centrum Metodyczne MEN, Warszawa1998) Strona gBwna>Metody  programy>Rewalidacja

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Laserowe Metody Diagnostyki i Terapii
Wybrane metody terapii osób dotkniętych autyzmem
Podręcznik stosowanie metody diagnostycznej KKSZ
Podręcznik stosowania metody diagnostycznej preferencje zawodowe
Edukacja dzieci z autyzmem z wykorzystaniem metody Wspomaganej Komunikacji
WYKŁAD!!! METODY DIAGNOSTYCZNE STOSOWANE w NEUROCHIRURGI BARDZO DOBRE!!
METODYKA ZAJĘĆ WYCHOWAWCZYCH W EDUKACJI ZINTEGROWANEJ
diagnostyka i terapia płodu 10
Zespół Aspergera, a autyzm wczesnodziecięcy
2006 04 O diagnostyce i terapii bólów krzyża
Dzieci ryzyka dysleksji problemy diagnozy i terapii
Autyzm wczesnodzieciecy

więcej podobnych podstron