METODYKA ZAJ
Ć WYCHOWAWCZYCH W EDUKACJI ZINTEGROWANEJ
I. ORGANIZACJA:
a) Kolokwium zaliczeniowe 13.12.14 godz. 8:00 (zaliczenie pisemne: 3 pytania otwarte lub test)
b) Dr Michał Klichowski
- dyżur: 22.11. godz. 14:00-15:00 / 14.12. godz. 11:15  12:15
- pokój 408
c) Literatura:
- M. Nowak  Teorie i koncepcje wychowania ; 2008, Roz.9
- M. Dudzikowa  Wychowanie: pojęcie  procesy  konteksty ; 2007 tom 3
- M. Klichowski  Cybernizacja&  ; 2014 w całości
- M. Klichowski  Między linearnością a klikaniem&  ; 2012 cz.1
II. PROBLEMATYKA WYKA
ADÓW:
1. Neurobiologiczne konteksty wychowania
2. Psychologiczne konteksty wychowania
3. Socjologiczne konteksty wychowania
1) NEUROLOGICZNE KONTEKSTY WYCHOWANIA:
1. Neurobiologia : a) badanie nad mózgiem
b) funkcjonowanie mózgu
c) przebieg procesów uczenia się
d) mechanizmy nerwowe ucznia
e) relacja między funkcjonowaniem układu nerwowego a naszym
poznawczym, psychicznym funkcjonowaniem
2. Aby nastąpiło wychowanie uczeń musi mieć zdolność uczenia się.
3. Kształtowanie się myśli neurobiologicznej:
a) Papirus chirurgiczny Edwina Smith a:
-� Ok. 3000  2500 lat przed naszą erą
-� Edwin Smith ą� przywiózł go do Europy
-� Opis głownie żołnierzy rannych w walce
-� W tym okresie zrozumieli, że mózg ma wpływ na inne narządy (zaczęli wiązać uszkodzenia
mózgu z uszkodzeniami innych części ciała)
b) Czaszki ze śladami kraniotomii lub trepanacji pochodzące nawet z 3000r. p.n.e. (cywilizacja
peruwiańska):
-� Czaszki noszą ślady wielokrotnych operacji (co oznaczało, że pacjent taką operację przeżył i
po jakimś czasie ponownie go operowano)
c) Traktat Hipokratesa pt.  O Świętej Chorobie
-� Wszystko co czujemy, wszystko co myślimy znajduje się w głowie
d) Doktryna Komorowa (średniowiecze):
-� Nazwa ą� w mózgu człowieka są komory
-� Psychika jest gazem
-� Około IV-V wieku n.e. Nemezjusz oraz św. Augustyn wypracowali, wywodząc od koncepcji
czynności psychicznych Arystotelesa i koncepcji gazu psychicznego Galena, tzw. "doktrynę
komorową", wg której komory mózgu pompują pneumę duchową i są siedliskami różnych
cech, takich jak fantazja, wyobraz
nia, ocenianie, myślenie, czy pamięć.
1
e) Frenologia (oświecenie):
-� 1 usystematyzowana nauka o funkcjonowaniu mózgu człowieka
-� Mózg został podzielony na różne obszary odpowiedzialne za różne funkcje psychologiczne
człowieka
-� Hipoteza mówiącej czaszki
f) Paul Broc:
-� Rozpoczął badania logopedyczne
-� Kontekst mowy w kontekście neurologii
-� Neurologiczne podłoże mowy
-�  mówimy lewą półkulą
-� Układ funkcjonalny przekształca się w okresie uczenia się
g) Carl Wernicke:
-� Funkcje językowe reprezentowane przez konkretny język: mowa i pismo
h) Aleksander A
uria:
-� Układ funkcjonalny ą� przez uczenie się następuje automatyzacji (przykład z nauką jazdy)
i) Metody neuroobrazowania mózgu  funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRi)
4. Neoroatonomia i neurolokalizacja uczenia się
�� Mózg z móżdżkiem
�� Neuron  komórka nerwowa
�� Wyróżniamy 2 rodzaje wyrostków:
-� Neuryt (akson)
-� Dendryt
�� Pień mózgu ( odpowiada za podstawowe funkcje życiowe np. oddychanie)
�� Kresomózgowie
a) Engram (ślad pamięciowy)
Pamięć natychmiastowa 1 filtr percepcji
Pamięć robocza
Engram pamięci krótkotrwałej 2 filtr percepcji
konsolidacja (proces przepisywania obwodu
Engram pamięci długotrwałej elektrycznego na białka)
Engram pamięci deklaratywnej Engram pamięci proceduralnej
(np. zastanawiamy się jak uruchomić pralkę) (np. uruchamiamy pralkę)
Engram pamięci epizodycznej Engram pamięci semantycznej
(konkretne wydarzenie) (relacja między wydarzeniami)
2
b) Przypomnienie
Przypomnienie
Pamięć robocza
Przypomnienie informacji
Pamięć deklaratywna
Zapamiętanie informacji
2) PSYCHOLOGICZNE KONTEKSTY WYCHOWANIA
�� Arystotelesowska epigeneza - polega na postępującym różnicowaniu się komórek. Przede nim wierzono, że
psychika rozwija się równo z organizmem. Stwierdził, że tak nie jest bo pewne funkcje mogą zanikać a inne
pojawiać się.
�� Predeterministyczna interpretacja (kreod)  każda osoba rozwija się po ścieżce rozwojowej (kreod);
zdeterminowana genetycznie; wychowawca towarzyszy, zabezpiecza wychowanka na tej ścieżce
�� Probabilistyczna interpretacja  stymulacja  wychowanek nie ma 1 ścieżki rozwoju, ale genetycznie
zdeterminowane zdolności a wychowawca kreuje możliwości (najczęściej występuje w edukacji)
�� Dynamiczny interakcjonizm  w koncepcji probabilistycznej wychowawca zmienia wychowanka a w tej
koncepcji wychowanek również zmienia nauczyciel
�� Preformizm  nie ma żadnego związku między środowiskiem a rozwojem
1. EDUKACJA DZIECKA:
a) Konstruktywizm psychologiczny (wychowawca bierze pod uwagę z czym wychowanek  przychodzi )
-� Jean Piget  aspekt epistemologiczny  wiedza człowieka jest wynikiem interakcji społecznych
-� Jerome Bruner  społeczna konstrukcja; przez  ramki patrzymy na świat  wynik naszych
doświadczeń społecznych
-� Lew S. Wygotski  stymulacja dziecka przez nauczyciela; sfery rozwoju dziecka:
3
�� Aktualny rozwój (to co dziecko potrafi samodzielnie zrobić)
�� Najbliższy rozwój (to co jest w stanie zrobić z nauczycielem)
Najpierw diagnozujemy a potem stymulujemy
NAUCZYCIEL
SAR mapa obszaru gotowości dziecka SNR
stymulacja
b) Behawioryzm (koncepcja maksymalizuje rolę wychowawcy; wychowanka traktuje jak białą kartkę)
�� Pavlov - Prawo kojarzenia (badania nad psami  ślinienie) i warunkowania klasyczne
�� Prawo efektu  prawo uczenia się przypadkowego (doświadczenie na kotach  otwierania
pudełka)
�� Skinner - Warunkowanie sprawcze (instrumentalne)  doświadczenie na szczura
Ł� Wzmocnienie pozytywne
Ł� Wzmocnienie negatywne
Ł� Kara
�� Bandura - Modelowanie (teoria społecznego uczenia); nauczyciele są modelami (ich osobowość,
postawa, gestykulacja  to są najsilniejsze kanały wychowawcze (Lalka Bobo)
�� Uczenie się samorzutne  rozwijanie zainteresowań; jest to forma samowychowania
DYSKURSY ZAINTERESOWAC
DYNAMIKI
Dyskursy zainteresowań dynamiki Dyskursy zainteresowań dynamiki
wpisujące się w paradygmat wpisujące się w paradygmat
dyskursu modernistycznego dyskursu postmodernistycznego
rozwój zainteresowań rozwój zainteresowań
zdeterminowany biologicznie zdeterminowany środowiskowo
uniwersalny profil dynamiki zainteresowań wielość profili dynamiki zainteresowań
-� w przedszkolu nauczyciel powinien dawać jak najwięcej możliwości na wypróbowanie nowych rzeczy i rozwój
zainteresowań
-� na etapie szkoły nauczyciel powinien diagnozować i stymulować zainteresowania uczniów
3) SOCJOLOGICZNE KONTEKSTY WYCHOWANIA
1. Socjologiczna interpretacja uczenia się
-� Badanie zbiorowości ludzkich i mechanizmy je konstytuujące
-� Socjalizacja: teoria równowagi społecznej i teoria konfliktu społecznego (dlaczego tak się dzieje, że
niektórzy nie odnoszą sukcesu chociaż powinni)
2. Uczenie się jako proces, dla którego układem odniesienia jest środowisko społeczne
4
3. Społeczny konstruktywizm:
-� Peter Berger & Thomas Luckmann  Social Construction of Reality
a) Schematy typizujące (porządkuje rzeczywistość; klasyfikacja indywidualna; my klasyfikujemy i
inni nas klasyfikują)
b) Instytucjonalizacja porządkuje wzory percepcyjne  każdy z nas interpretuje specyficznia, tak
jak dana instytucja (np. nauczyciele, urzędnicy)
4. Teoria reprodukcji kulturowej:
-� Pierre Bourdieu
a) Kapitał kulturowy (niski, wysoki; dziedziczny po rodzicach)
b) Habitus (kultura, w której dobrze się czujemy)
5. Teoria reprodukcji ekonomicznej:
-� Samuel i Hubert Gintis
a) System edukacyjny jako przestrzeń reprodukcji ekonomicznej (niski kapitał kulturowy ą� niski
kapitał ekonomiczny; dziedziczone)
6. Teoria technologicznego determinizmu:
-� digitariat (te dzieci co mają dostęp do technologii) & proletariat (te dzieci, które nie mają dostępu
do technologii)
-� rzeczywistość rozszerzania
7. Dyskursy w teorii wychowawczej:
-� determinizm technologiczny  rozwój techniki zmienia człowieka w sposób niekontrolowany
-� cyborganizacja  kontrolowane zamienianie człowieka poprzez technikę
5