plik


STANY NAGLCE W NEUROCHIRURGII Andrzej Radek Klinika Neurochirurgii i Chirurgii Nerww Obwodowych USK WAM w Aodzi Specyfika neurochirurgii " Neurochirurgia  dziedzina z zaBo|enia zajmujca si stanami nagBymi " Sukces terapeutyczny w du|ej mierze zale|y od dokBadnej obserwacji stanu chorego  niezmiernie wa|na rola pielgniarki " W neurochirurgii  czas to |ycie  DziaBy neurochirurgii zajmujce si stanami nagBymi " Neurotraumatologia  urazy OUN " Neuroonkologia  nowotwory ukBadu nerwowego " Neurochirurgia naczyniowa  ttniaki, malformacje naczyniowe, krwawienia samoistne " Chirurgia krgosBupa  ostre urazy rdzenia krgowego Stany naglce " O[rodkowy ukBad " Obwodowy ukBad nerwowy nerwowy 1. Urazy gBowy 1. Urazy krgosBupa L/S i 2. Krwawienia ogona koDskiego podpajczynwkowe 2. Urazy nn.obwodowych 3. Krwiaki samoistne 3. Pora|enne postacie 4. Obrzk mzgu  dyskopatii ldzwiowej pourazowy,pooperacyjny 4. Krwiaki w lo|y 5. Ostre wodogBowie pooperacyjnej 6. Guzy tylnej jamy 7. Urazy rdzenia krgowego Urazy gBowy " ZBamania ko[ci czaszki 1. Pokrywy 2. Podstawy " Krwiaki [rdczaczkowe : 1. nadtwardwkowe 2. podtwardwkowe 3. Zrdmzgowe " Pourazowy obrzk mzgu " Pourazowe krwawienie podpajczynwkowe Uraz OUN pierwotny wtrny czynniki determinujce Indukcja czynnikw zapalenia w obrbie Zrodowisko OUN Wektor siBy uwalnianie szeregu czynnikw nasila Ochrona obrzk i wzrost ICP, a w efekcie niedokrwienie i niedotlenienie mzgu Nie mamy wpBywu Mamy wpByw poprzez odpowiednie postpowanie; miejsce wypadku - OIT Postpowanie Na miejscu wypadku: 1. Udro|ni drogi oddechowe i zapobiec zachBy[niciu 2. Kontrolowa czynno[ serca  ew. masa| serca 3. Wstpny opatrunek i zatamowanie krwawienia  nie czopowa przewodu sBuchowego " UWAGA Ka|dy chory nieprzytomny musi by traktowany jak chory ze zBamaniem krgosBupa Przy przyjciu do szpitala 1. Zwalczanie wstrzsu  dostp do |yBy  pobranie krwi na badania 2. Ocena chorego  GCS, zrenice, kontrola ci[nienia i ttna 3. Badanie lekarskie i obrazowe  CT 4. W razie wskazaD  pilna operacja ZAAMANIA KOZCI CZASZKI 1. Pokrywy czaszki " Interwencji chirurgicznej wymagaj tylko zBamania z wgBobieniem " Jednak bardzo czste wspBistnienie krwiakw [rdczaszkowych (t.oponowa [rodkowa) 2. Podstawy czaszki " Objawy  siniec okularowy, krwotok lub pBynotok uszny, nosowy " Czste uszkodzenia nerww i naczyD biegncych na podstawie czaszki " Chorzy czsto w ci|kim stanie z powodu uszkodzenia pnia mzgu " Utrzymujcy si pBynotok wymaga zabezpieczenia operacyjnego szczeglnie nosowy CHARAKTER CZYNNIKA URAZOTWRCZEGO DETERMINUJE ROZLEGAOZ OBRA{EC. OBSERWACJA !!! " Stanu reaktywno[ci  GCS " Ocena stanu zrenic  anizokoria " Ttno, ci[nienie krwi  odruch Cushinga  odwrotno[ wstrzsu (wzrost RR, obni|enie ttna) " Neurologiczne objawy ubytkowe  niedowBady  po stronie przeciwnej do uszkodzenia mzgu Wklinowanie pod namiot m|d|ku " Spowodowane podwy|szonym ci[nieniem [rdczaszkowym " Dochodzi do wklinowania [rdmzgowia pod namiot m|d|ku " Anizokoria  zakleszczenie n.okoruchowego we wcicie namiotu " Utrata przytomno[ci i pr|enia wyprostne  wyraz ucisku na struktury [rdmzgowia " " W dalszym etapie przy braku leczenia  wklinowanie pnia mzgu do otworu potylicznego wielkiego Wklinowanie do otworu potylicznego wielkiego " Objawy orzebiegajce skrycie " Objaw Cushinga " Ucisk pnia mzgu przez wciskajce si w otwr potyliczny wielki migdaBki m|d|ku " Zaburzenia oddechu do utraty wBcznie " O[rodkowa niewydolno[ kr|enia Skala [piczki Glasgow  ( Glasgow Coma Scale ) Reakcja ruchowa* Odpowiedz sBowna* Otwieranie oczu 6  na polecenie 5  ukierunkowana 5  zorientowany, odpowiedzi logiczne 4  prawidBowa zgiciowa 4  zdezorientowany, 4  spontaniczne 3  nieprawidBowa 3  nieodpowiednie sBowa 3  na polecenie zgiciowa 2  nieprawidBowa 2  niezrozumiaBe dzwiki 2  na bl wyprostna 1  brak reakcji 1  brak reakcji sBownej 1  nie otwiera Sumujc punkty oceny poszczeglnych reakcji, otrzymujemy wynik od 3 do 15 pkt. Interpretujc wyniki GCS do ilo[ciowych zaburzeD przytomno[ci uzyskujemy nastpujce korelacje: 15-13 pkt Chory podsypiajcy. 9-12 pkt Chory w stanie pB[piczki. 8-7 i mniej Chory nieprzytomny, [piczka. Ocena stanu [wiadomo[ci u dzieci Skala [piczki CCS (Children Coma Scale) Reakcja ruchowa* Odpowiedz dzwikowa Otwieranie oczu 6  na polecenie 5  ukierunkowana na 5  U[miecha si, zwraca uwag na wydawane dzwiki, wspBpracuje 4  prawidBowa zgiciowa 4  PBacze, zaprzestaje 4  spontaniczne jednak przy prbie zwrcenia uwagi 3  nieprawidBowa zgiciowa 3  PBaczcy, postkujcy, 3  na polecenie nie stale reaguje na prb zwrcenia uwagi 2  nieprawidBowa 2  Pobudzony, nie reaguje 2  na bl wyprostna na prby zwrcenia uwagi 1  brak reakcji 1  Bez odpowiedzi 11  nie otwiera dzwikowej Krwiak nadtwardwkowy: 1. Najcz[ciej ttnica oponowa [rodkowa 2. Do[ czsto zjawisko  lucidum intervallum 3. Bardzo szybki rozwj objaww  krwawienie ttnicze 4. W wikszo[ci przypadkw zabieg operacyjny w trybie pilnym Urazy penetrujce  Pourazowy obrzk usuwanie narzdzia mzgu i kraniotomia tylko w warunkach odbarczajca bloku operacyjnego Ostry krwiak podtwardwkowy OBRZK MZGU 1. Naczyniopochodny  urazy, krwiaki [rdmzgowe, guzy, ropnie, zawaBy, zapalenie  uszkodzenie bariery krew-mzg 2. Cytotoksyczny  niedokrwienie, hipoksja, hipotermia, zatrucia - uszkodzenie bBony komrkowej astrocytw Leczenie: elewacja gBowy, kontrolowana hiperwentylacja, [rodki osmotycznie czynne (mannitol) i diuretyki, steroidy (guzy), sedacja KRWAWIENIE PODPAJCZYNWKOWE " W wikszo[ci przypadkw w nastpstwie pknicia ttniaka " Ttniak  uwypuklenie [ciany naczynia z powodu wrodzonego osBabienia jego [ciany " Charakterystyczne objawy  utrata przytomno[ci, silny bl gBowy, objawy oponowe  czasem jednak sBabo wyra|one Klasyfikacja Hunt a-Hess a krwawieD podpajczynwkowych Stan neurologiczny. 0 Ttniak nie pknity. 1 Bez objaww lub niewielkie ble gBowy i nieznacznego stopnia sztywno[ karku. 1a Bez ostrego zespoBu oponowego i cech [wie|ego uszkodzenia mzgu, utrwalone deficyty neurologiczne jako wynik odlegBego w czasie krwawienia. 2 Ostre ble gBowy, znaczna sztywno[ karku, upo[ledzenie czynno[ci nerww czaszkowych (np. III, IV). 3 Chory podsypiajcy lub spltany, Bagodne objawy ogniskowe 4 Nieprzytomny, reagujcy na bodzce, [redniego lub znacznego stopnia niedowBad poBowiczy. 5 GBboka [piczka, sztywno[ odm|d|eniowa, stan terminalny. Skala krwawieD podpajczynwkowych wg Zwiatowej Federacji Neurochirugw (WFNS) . Punktacja Objawy ogniskowego uszkodzenia StopieD GCS OUN skali I 15 Bez deficytw II 13-14 Bez deficytw III 13-14 Objawy ogniskowe wystpuj IV 7-12 Z lub bez objaww ogniskowych V 3-6 Z lub bez objaww ogniskowych DIAGNOSTYKA CT Angiografia Angio - RM Postpowanie " Profilaktyka i zwalczanie skurczu SAMOISTNY KRWIAK ZRDMZGOWY 1. Czste wspBistnienie z nadci[nieniem ttniczym 2. Postpowanie zale|ne od stanu chorego 3. Konieczna bardzo wnikliwa obserwacja stanu reaktywno[ci chorego 4. W przypadku pogarszanie si stanu chorego zabieg operacyjny usunicia krwiaka OSTRO NARASTAJCE WODOGAOWIE " Najcz[ciej guzy tylnej jamy, guzy ok.szyszynki, krwawienie z przebiciem do ukBadu komorowego " Szybki rozwj wodogBowia i objaww cisnoty [rdczaszkowej " ZaBo|enie drena|u komorowego celem odprowadzania pBynu mzgowo- rdzeniowego Ostre urazy rdzenia krgowego Epidemiologia " 20 - 40 przypadkw/ 1 mln populacji (50% objawy peBnego uszkodzenia rdzenia w tym 2/3 odcinek szyjny !) " w USA - 15 000 uszkodzeD pourazowych krgosBupa w roku z tego wikszo[ " z uszkodzeniem rdzenia krgowego " najcz[ciej ludzie mBodzi Uraz Wtrny Pierwotny - zmiany naczyniowe (bezpo[rednie uszkodzenie - ucisk naczyD, niedokrwienie spowodowane uciskiem - rozerwanie rdzenia naczyD - wybroczyny, zakrzepy, skurcz - stBuczenie naczyniowy, zab autoregulacji itp) - przecicie - wewntrzkomrkowe zaburzenia jonowe - zaburzenia biochemiczne (nagromadzenie neurotransmiterw, wolne rodniki, peroksydacja lipidw, endogenne opioidy, spadek st|. ATP itp.) - obrzk - hypoksja, spadek RR systemowego Odrbno[ci anatomiczne r|nych odcinkw rdzenia krgowego Zmiany patologiczne a czas 5 min - przepeBnienie |yB substancji szarej rdzenia - zaburzenia mikrokr|enia (autoregulacji) 15 min - pierwsze wybroczyny, rozpoczyna si obrzk 2 godz - obszar wybroczyn rozszerza si 4 godz - wybroczyny zajmuj caB centraln cz[ rdzenia, w tym okresie dochodzi rwnie| do uszkodzenia [rdbBonka naczyD, obrzk rozszerza si na ssiadujce segmenty 24-48 godz - miejsce uszkodzenia staje si miejscem martwicy Wczesne wdro|enie odpowiedniego postpowania mo|e zminimalizowa efekty uszkodzenia (ZespB R) 1. Przeniesienie chorego z miejsca wypadku (wycig za gBow, wyjcie z wody, itp). 2. Unieruchomienie krgosBupa (koBnierz, je[li kask - zdejmujemy go po unieruchomieniu krgosBupa, zasada jednych noszy). 3. Ocena stanu chorego i uszkodzeD towarzyszcych (GCS, je[li chory nieprzytomny traktujemy go jak z uszkodzeniem krgosBupa). 4. Zabiegi resuscytacyjne (wentylacja, intubacja - uwaga - mo|liwo[ uszkodznia krgosBupa, zabezpieczenie kr|enia - hypotensja po uszkodzeniu rdzenia - pByny). 5. Wdro|enie farmakoterapii 6. Jak najszybszy transport do o[rodka specjalistycznego. Unieruchomienie krgosBupa Zabiegi resuscytacyjne Odpowiednio wcze[nie podjte leczenie wstrzsu pourazowego czy hypowolemicznego (!) zmniejsza nastpstwa urazu wtrnego rdzenia krgowego std ogromnie istotne jest: - zapewnienie odpowiedniego utlenowania krwi - optymalizacja ci[nienia krwi (zapewnienie perfuzji rdzenia) UWAGA! Po uszkodzeniu rdzenia dochodzi do spadkw ci[nienia z powodu pora|enia autoregulacji naczyD poni|ej poziomu uszkodzenia Ocena stanu chorego Glasgow Coma Scale Otwieranie oczu Reakcja ruchowa (na bl) Odpowiedz sBowna W peBni zorientowany 5 SpeBnia polecenia 6 Spontaniczne 4 Lokalizacja blu 5 Spltany 4 Na polecenie 3 Zgicie 4 Pojedyncze sBowa 3 Na bl 2 Pr|enia zgiciowe 3 BeBkot 2 Brak reakcji 1 Pr|enia wyprostne 2 Brak 1 Bez reakcji 1 Min 3 Max 15 Warto[ graniczna 7 punktw Ocena obra|eD wspBistniejcych Istnieje konieczno[ ujednolicania systemw oceny chorego Skala Frankela -1969 A-caBkowite uszkodzenie zniesienie funkcji ruchu i czucie B-zachowane tylko czucie poni|ej uszkodzenia C-zachowany ruch ale bezu|yteczny zachowane czucie. D -zachowana czynno[ ruchu u|yteczna ale nie peBna E-chory bez objaww ubytkowych Intubacja - nale|y pamita o mo|liwo[ci uszkodzenia krgosBupa ! ! Farmakoterapia im wcze[niej tym lepiej Solu Medrol - 30 mg/kg cc 15 - 30 min, przez kolejne 23 godziny 5,4 mg/kg cc/h Lazaroidy - w fazie do[wiadczalnej (hamuj peroxydacj lipidw, oxydacj ponadtlenkow, hydroli| lipidw bBon komrkowych) Gangliozydy - w fazie do[wiadczalnej (optymalizuj wzrost neuronw, poprawiaj funkcjonowanie neuronw) Leczenie Wycig bezpo[redni za czaszk w przypadku operacji odroczonych ! UWAGA! - cigBa terapia przeciwodle|ynowa UWAGA NA WYCIG ! W URAZACH POGRANICZA CZASZKOWO- KRGOSAUPOWEGO SIA WYCIGU NALE{Y DOBIERA BARDZO INDYWIDUALNIE Dyslokacja Th3-Th4 (uraz)  ATTENTION ! CHEST CARE CHEST CARE CHEST C: Chest care H: Heart rate (Bradycardia) E: Empty Bladder,Early bladder training S: Sleep apnea, Skin care T: Temperature (Hypotermia) CARE C: Complete A: Assessment R: Repeat E: Examination  ATTENTION ! CHEST CARE ATTENTION! A: ABC of Emergency care T: Traction & Reduction T: Turn & Change position E: Early rehabilitation N: Nursing Care T: Team approach I: Instability of spine O: Operation for instability and decompression N: Nutritional care !: Emotional & psychological care CO SI ZMIENIAO ? POSTPY W: q RESUSCYTACJI q DIAGNOSTYCE q MONITORINGU q INTENSYWNEJ TERAPII q REHABILITACJI Monitoring q ICP q BP q CPP q UDP q EEG q EVP q EEG USZKODZENIA KRGOSAUPA I RDZENIA KRGOWEGO Macrophages Injection into spinal cord: Hope for spinal cord injury victims ???????????? Iniekcje makrofagw do rdzenia krgowego: Nadzieja dla ofiar urazw rdzenia ????????? ?

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
stany naglace
instrukcja pierwszej pomocy stany naglace
Stany naglące w psychiatrii
r10 Stany Zjednoczone Ameryki
C7a Stany nieust RLC 12
PODZIAŁ BUDYNKÓW (OBIEKTÓW KUBATUROWYCH) NA STANY, ELEMENTY SCALONE I ASORTYMENTY
Stany nag e w psychiatrii
stany zagrozenia zycia w kardiologii
stany skupienia
Pytania wywołujące Stany umysłu
Nagłe stany utraty przytomności
Stany nagłe w psychiatrii, psychiatria konsultacyjna
Stany nieustalone G ważny dodatek do całości

więcej podobnych podstron