plik


ÿþStrategia i taktyka terrorystów MichaB Piekarski STRATEGIA I TAKTYKA TERRORYSTÓW Terroryzm jest jednym z najwikszych problemów wspóBczesnego [wiata. Aby móc skutecznie zwalcza to zagro|enie , niezbdne jest poznanie celów dziaBalno[ci terrorystycznej oraz [rodków stosowanych do ich osignicia. Celem niniejszej pracy jest przedstawienie strategii i taktyki terrorystów. Analiza tego zagadnienia ma na celu pomoc w zrozumieniu zjawiska terroryzmu, co z kolei jest warunkiem niezbdnym do skutecznego radzenia sobie z tym zagro|eniem. Praca ta ma na celu przedstawienie zagadnienia strategii i taktyki terrorystów, w sposób redukcjonistyczny, sprowadzajcy zagadnienie dziaBaD terrorystycznych do pewnych, wspólnych dla caBo[ci zjawiska zagadnieD. Oczywi[cie, podstawowym problemem jest tu zdefiniowanie samego zjawiska terroryzmu. Faktem jest, |e do tej pory podjto wiele prób zdefiniowania terroryzmu, a mimo to nie istnieje jedna, powszechnie uznawana definicja tego zjawiska. Faktem jest równie|, |e mo|na wskaza elementy wspólne dla wikszo[ci tych definicji, i w oparciu o nie stworzy jedn. Metod ta zastosowali w r. 1988 Alex Schmid i Albert Jongman. Dokonali oni statystycznej analizy 109 definicji terroryzmu, i stwierdzili , |e najcz[ciej wystpujce elementy to " Przemoc/siBa  83,5% " Polityczny (atrybut zjawiska)  65% " Strach  51% " Grozby  47% " Efekt psychologiczny  41,5% " Istnienie rozbie|no[ci miedzy celem a ofiar  37,5% © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów " DziaBanie planowe, celowe, systematyczne, zorganizowane  32% " Metody walki, strategii, taktyki  30, 5%1 Problemem jest tu to, |e s to cechy które mo|na przypisa nie tyko terroryzmowi. Na przykBad bombardowanie atomowe Japonii w 1945r wykazuje wszystkie te cechy, a terroryzmem nie byBo. Podobnie nie wszystkie ww. elementy da si przypisa wszystkim atakom terrorystycznym  na przykBad zamachy 11.09 nie speBniaj warunku rozbie|no[ci miedzy celem a ofiar, podobnie nie wystpowaB element grozby. Bez zastrze|eD mo|na przyj , |e terroryzm jest : zwizany z u|yciem przemocy, polityczny, wi|e si ze strachem i efektem psychologicznym, jest dziaBaniem planowym i jest metod walki . Opierajc si na tych czterech cechach mo|emy bez trudu stwierdzi, co terroryzmem na pewno nie jest. Nie s nim wic dziaBania nie zwizane z u|yciem przemocy, niepolityczne, nie majce na celu osignicia efektów psychologicznych, nie bdce dziaBaniami planowymi i celowymi (przemoc dla samej przemocy). W dalszym cigu terroryzm mie[ci si w wachlarzu wielu zachowaD i zjawisk : od du|ej cz[ci dziaBaD wojennych (podejmowanych z my[l o efekcie psychologicznym) po takie zjawiska jak rewolucja czy rewolta. Aby zbli|y si bardziej do definicji terroryzmu nale|y stwierdzi kto i przeciwko komu stosuje terroryzm. Terroryzm jest powszechnie interpretowany jako broD sBabych. Czsto zreszt sami terrory[ci wskazuj na fakt, |e nie majc innych - wg nich - [rodków, uciekaj si do terroryzmu. Sami zreszt unikaj nazywania si terrorystami, ale okre[laj si jako bojownicy o wolno[ lub inn sBuszn spraw. To kto stosuje terroryzm jest jednym z podstawowych elementów, odró|niajcych go od innych form przemocy politycznej. Atrybutem terroryzmu jest stosowanie go przez grupy inne ni| paDstwo, z reguBy zakamuflowane ( w sensie personaliów, miejsca pobytu itp. czBonków tej grupy). Je|eli terroryzm stosuje paDstwo , jest to dziaBalno[ tak prowadzona, aby nie byBa Bczona z danym paDstwem i jego wBadzami (np. dziaBania Izraela w stosunku do organizacji  Czarny WrzesieD po zamachu w Monachium w 1972r.). Terrorystami nie byli wic na przykBad alianccy lotnicy, którzy w 1945r zrównali z ziemi Drezno, czy te| |oBnierze niemieccy niszczcy rok wcze[niej Warszaw  te dziaBania nie s terroryzmem ale zbrodniami wojennymi, gdy| dopu[ciBy si ich 1 Dane opublikowane w : Alex Schmid and Albert Jongman,  Political terrorism SWIDOC, Amsterdam 1988, podaje za Bartosz Bolechów  Terroryzm w [wiecie podwubiegunowym Adam MarszaBek ToruD 2002 © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów formacje paDstwowe, otwarcie wykonujce polecenia swoich dowódców w czasie wojny. Z drugiej strony mamy do czynienia z ofiarami. Terroryzm wyró|nia si tym, |e ofiarami s osoby , których atakowanie jest - wedBug prawa midzynarodowego - nielegalne. Oznacza to takie sytuacje jak: " Rozmy[lne atakowanie osób cywilnych (niewalczcych) " Branie zakBadników, pozbawianie ich |ycia lub gro|enie tym " Atakowanie osób chronionych przez prawo midzynarodowe (np. dyplomaci) " Atakowanie celów neutralnych/na terytorium neutralnym Specyficzna sytuacja jest atakowanie personelu wojskowego. Departament Stanu USA okre[la jako terroryzm atakowanie równie| |oBnierzy, w sytuacji gdy jest on nieuzbrojony lub poza sBu|b. Budzi to kontrowersje, gdy| w strefach konfliktów zbrojnych wojskowi równie| przebywaj poza sBu|b. Wic czy np. atak na baz USA w Iraku, w trakcie którego zginli/zostali ranni |oBnierze bdcy np. pacjentami szpitala polowego byBby aktem terrorystycznym? Nie. Nale|y uzna za terroryzm raczej ataki na personel wojskowy (nieistotne : uzbrojony/nieuzbrojony) poza stref, w której tocz si dziaBania zbrojne. Powa|ne kontrowersje wynikaj na tle rozró|nienia : partyzant czy terrorysta? Odpowiedz na to jest trudna, ale w tym przypadku decydujce jest kryterium celu jaki zostaB zaatakowany. Zasadnicza ró|nica midzy partyzantem a terroryst polega wBa[nie na tym, ze partyzant przestrzega prawa midzynarodowego, w kwestii celów jakie s atakowane. Dlatego te| proponuj wprowadzenie , na u|ytek niniejszej pracy, roboczej definicji terroryzmu. WedBug niej terroryzm jest nielegaln dziaBalno[ci, majc na celu osignicie okre[lonych celów politycznych, poprzez u|ycie lub gro|enie u|yciem siBy w sposób majcy wywrze wpByw na opini publiczn , krajow lub/i midzynarodow, a prowadzon przez grupy niepaDstwowe, lub te| ukrywajce swoje powizania z paDstwem lub paDstwami. Teraz nale|y przej[ do przedstawienia strategii terrorystów. Pojecie strategii oznacza t cz[ sztuki wojennej , która okre[la cel i sposób prowadzenia dziaBaD wojennych. W odniesieniu do terrorystów strategia oznacza : © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów decyzj o rozpoczciu lub nie walki zbrojnej, cel ostateczny terrorystów, sposób jego osignicia oraz okre[lenie aktualnych i potencjalnych wrogów i sojuszników. Terroryzm jest bardzo zró|nicowanym zagadnieniem, jednak mo|liwe jest wskazanie cech wspólnych w strategii wszystkich grup terrorystycznych. Jak ju| wcze[niej zostaBo wskazane, terroryzm jest forma przemocy politycznej, i jest w politologii zaliczany do tzw. niekonwencjonalnej partycypacji politycznej. Niekonwencjonalna partycypacja polityczna mo|e przybiera rozmaite formy, a wspólnym mianownikiem dla nich jest siganie po inne ni| przewidziane przez prawo sposoby wpBywania na decyzje rzdzcych. Zatem, nale|y na wstpie oceni jakie s powody po signicia po [rodki pozaprawne (przemoc) i dlaczego stosujcy te [rodki stosuje te [rodki akurat w formie terroryzmu. Signicie po [rodki pozaprawne mo|e by skutkiem jednej, kilku lub wszystkich z poni|szych trzech sytuacji: 1) Nieskuteczno[ci [rodków legalnych (np. procedur demokratycznych) z punktu widzenia danej grupy. 2) Niemo|liwo[ci wykorzystania legalnych metod dziaBania 3) Odrzucenia metod legalnych w ogóle(np. z powodu przyjtych zaBo|eD ideologicznych) W przypadku grup terrorystycznych, zwykle mamy do czynienia z przypadkami 2) i 3) Sytuacja 1) wystpuje rzadziej i jest bardziej typowa dla innych form niekonwencjonalnej partycypacji politycznej (strajki, bojkot, bierny opór). Przypadek ten jednak czsto zachodzi jednocze[nie z 2). Takie byBy na przykBad korzenie terroryzmu palestyDskiego, molukaDskiego czy baskijskiego. Czynnikami czynicymi [rodki legalne nieskutecznymi s z reguBy : - Skrajny program bdz ideologia danej grupy, uniemo|liwiajcy pozyskanie odpowiednio du|ej liczby zwolenników lub wyborców.(zwBaszcza w ustabilizowanym systemie demokratycznym) - Niesprzyjajcy wpByw otoczenia (np. autorytarny bdz totalitarny system polityczny co utrudnia lub uniemo|liwia swobodn ekspresj pogldów oraz artykulacj interesów poszczególnych grup, co z kolei skutkuje radykalizacja tych grup). © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów - Niezwracanie uwagi przez opinie publiczn na spraw, o któr walcz terrory[ci ( u|ycie przemocy ma na celu zwrócenie na siebie uwagi), Czsto mamy te| do czynienia z sytuacj 3). Wówczas [rodki pozaprawne s odrzucane nie dlatego , |e s one nieskuteczne lub niemo|liwe do wykorzystania, ale dlatego |e odrzuca si je wraz z systemem politycznym , który je stworzyB. Jest to charakterystyczne dla grup motywowanych religijnie, ró|nego rodzaju sekt itp.(jak Aum). Ponadto, cele tych grup mog by w ogóle irracjonalne, co tym bardziej powoduje , |e legalne metody dziaBania s dla nich niezbyt przydatne (chocia| np. Aum próbowaBa bra udziaB w wyborach parlamentarnych). Oprócz czynników polityczno  ideologicznych mamy tak|e do czynienia z czynnikami o charakterze operacyjnym. One decyduj dlaczego u|ycie przemocy przybiera form wBa[nie terroryzmu. Mamy tu do czynienia z takimi elementami jak : - SiBy wBasne terrorystów oraz potencjaB ich zaplecza (politycznego, logistycznego itp.) - SiBy wBasne i potencjaB zaplecza nieprzyjaciela - Zrodowisko w jakim bdzie stosowana przemoc (sytuacja spoBeczna, ekonomiczna, polityczna, a tak|e warunki naturalne, poBo|enie geograficzne obszaru dziaBaD itp.). Terroryzm czsto jest opisywany jako  broD sBabych . Jest to stwierdzenie w du|ej mierze prawdziwe. Grupy terrorystyczne s nieliczne. Zachodnioeuropejskie grupy skrajnej lewicy liczyBy nie wicej ni| kilkudziesiciu czBonków, na przykBad te do dzi[ istniejce : hiszpaDska GRAPO   mniej ni| dwudziestu 2, grecka wBoskie Antyimperialistyczne Komórki Terytorialne  okoBo dwudziestu, jedynie siB baskijskiej ETA ocenia si na  kilkuset (ale mo|e liczy na wiksze poparcie ni| poprzednie dwie). Do podanych liczb nale|y doda krg sympatyków i czBonków wspierajcych , liczcy z reguBy kilkakrotnie wicej osób. Inne organizacje s wiksze, na przykBad Al-Kaida ma prawdopodobnie kilka tysicy czBonków, ale ta organizacja dziaBa na skal ogólno[wiatow. Jak wic wida, siBy terrorystów s nieporównywalne z siBami jakimi dysponuje paDstwo lub caBe ugrupowania paDstw. Ponadto terrory[ci z reguBy nie posiadaj wBasnego terytorium (przynajmniej w pocztkowej fazie dziaBaD), co powoduje |e nie maj do 2 Te i dalsze informacje o liczebno[ci grup terrorystycznych pochodz z opracuwania Departamentu Stanu  Patterns of Global Terrorism  2003 zaBczniki B i C © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów dyspozycji wzgldnie bezpiecznego miejsca, w którym mo|liwe jest usytuowanie infrastruktury logistycznej, szkoleniowej, dowodzenia. Dlatego te| stosowanie metod walki typowych dla regularnych siB zbrojnych jest niemo|liwe. Jedynym wyj[ciem jest prowadzenie dziaBaD o charakterze nieregularnym, a wiec podobnych do dziaBaD partyzanckich. Ró|nica midzy terroryzmem a dziaBaniami partyzanckimi polega jednak na tym, |e partyzant d|y do przejcia kontroli, choby przej[ciowej, nad okre[lonym terytorium, i jest to wyrazne od pocztku rozpoczcia dziaBaD partyzanckich. Terrorysta natomiast d|y do uzyskania kontroli nad jakim[ obszarem dopiero w dalszym okresie swojej dziaBalno[ci. Podstawowym zródBem tej ró|nicy s warunki geograficzno spoBeczne rejonu dziaBaD. DziaBalno[ partyzancka wymaga istnienia trudnodostpnych obszarów, umo|liwiajcych bytowanie oddziaBów partyzanckich, utrudniajcych ich zwalczanie, a tak|e zamieszkiwanych przez przychyln partyzantom ludno[. Takimi obszarami s : rozlegBe kompleksy le[ne, tereny górzyste lub podmokBe. Brak takich obszarów oznacza konieczno[ stosowania innej strategii. Ugrupowanie nieliczne, niedysponujce wBasnym terytorium, dziaBajce w imi skrajnej ideologii lub maBo znanej sprawy, musi dziaBa inaczej. Musi zaadoptowa si do istniejcych warunków, tworzc podziemne struktury bojowe, logistyczne, wywiadowcze i propagandowe. Inaczej ni| partyzanci walczcy o terytorium, terrory[ci walcz o rozgBos, dziki któremu ich sprawa stanie si znana, pozyskaj poparcie dla tej sprawy, uda im si osign jaki[ cel dyktowany przez ich program polityczny. W skali strategicznej, skutki tego s nastpujce : - Prowadzenie dziaBaD przede wszystkim na obszarach zurbanizowanych, z powodu Batwo[ci ukrywania si na tych terenach i obecno[ci tam wielu atrakcyjnych dla terrorystów celów (wa|ne osoby, instytucje, du|e zgromadzenia ludno[ci). - Tworzenie sieci konspiracyjnych, nierzadko bardzo rozlegBych, majcych na celu wszechstronne wsparcie prowadzonych dziaBaD ( bezpieczne lokale , ukryte magazyny broni, kanaBy pozyskiwania broni, pienidzy i informacji). © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów - Rezygnacja z przestrzegania prawa midzynarodowego konfliktów zbrojnych, poprzez nieu|ywane mundurów lub oznak rozpoznawczych. Oznacza to tak|e rezygnacj z ochrony prawnej przewidzianej przez prawo midzynarodowe. - U|ywanie siBy w sposób mo|liwie spektakularny, majcy zwróci uwag opinii publicznej i wywoBa po|dany przez terrorystów efekt. - Nie przestrzeganie prawa midzynarodowego równie| w zakresie atakowanych celów (atrakcyjne dla terrorystów cele s czsto chronione przez prawo midzynarodowe). Z przedstawionych wy|ej skutków, warte gBbszego omówienia s trzy aspekty : dziaBalno[ci terrorystycznej w miastach, tworzenia sieci konspiracyjnych, oraz celów, jakim sBu|y u|ycie siBy przez terrorystów. Jak ju| zostaBo wspomniane wcze[niej, prowadzenie dziaBaD w miastach ma liczne zalety. Przede wszystkim, miasto oznacza anonimowo[, Batwo[ wtopienia si w tBum. Dziki temu mo|liwa jest dziaBalno[ terrorystów w [rodowisku obojtnym lub wrogim, co jest praktycznie niemo|liwe na terenach wiejskich, gdzie lokalne spoBeczno[ci s maBe a ka|da dziaBalno[ konspiracyjna jest w dBu|szym przedziale czasu niemo|liwa do ukrycia. Dlatego te| zasada gBoszona przez Ho Chi Minha , |e  partyzant musi mie gdzie pBywa, czyli dysponowa poparciem miejscowej ludno[ci jest prawdziwa w stosunku do wsi, ale w odniesieniu do miasta prawdziwa jest tylko jej pierwsza cz[. Mo|liwo[ swobodnego (niezwracajcego uwagi otoczenia) przemieszczania si,komunikowania si, wynajmowania bdz kupowania nieruchomo[ci, powoduje, |e poparcie miejscowej ludno[ci nie jest potrzebne do dziaBania. Kolejnym elementem s atrakcyjne cele które znajduj si w miastach. Miasta, zwBaszcza stoBeczne to siedziby urzdów paDstwowych, dowództw siB wojska i policji, przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych itd. Miasta to tak|e wzBy komunikacyjne i wa|ne o[rodki gospodarcze, a tak|e siedziby redakcji wa|nych gazet i innych mediów, co uBatwia wykorzystywanie mediów do prezentowania wBasnej sprawy (wydarzenia w stolicy maja wiksz szans na trafienie do mediów ni| wydarzenia z prowincji). Miasto jako cel dla terrorystów jest atrakcyjne tak|e dlatego, |e znajduje si tam du|a liczba ludno[ci , a miejsca w których gromadz si ludzie mog by dla terrorystów szczególnie atrakcyjnym celem (w odró|nieniu od © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów np. komendy policji, ludzie w centrum handlowym nie odpowiedz ogniem na atak). Ponadto infrastruktura niezbdna do prawidBowego funkcjonowania organizmu miasta jest wra|liwa na atak (sieci energetyczne, wodocigowe, gazocigowe, [rodki transportu publicznego) który mo|e przynie[ du|e efekty przy niskim stopniu ryzyka. W krajach Trzeciego Zwiata dziaBania w miastach maj jeszcze jedna zalet. W zwizku z du|ym nasileniem ruchów migracyjnych na kierunku z wsi do miast, populacja w miastach ro[nie. Wzrost ten dotyczy przede wszystkim dzielnic biedy. Ponadto ro[nie tak|e udziaB ludzi mBodych w populacji. Wraz z zerwaniem tradycyjnych wizi spoBecznych, otwiera to pole do dziaBalno[ci radykalnych organizacji, w tym tak|e grup terrorystycznych. Wobec przybierajcego na sile podziaBu PóBnoc  PoBudnie, pojawia si jeszcze inny aspekt dziaBaD terrorystycznych w miastach. Jest nim przenoszenie konfliktów z PoBudnia na PóBnoc, wBa[nie do miast PóBnocy. Wi|e si to z nastpujcymi czynnikami : - PaDstwa PóBnocy s czsto stron w konfliktach dotyczcych PoBudnia. - Zamachy terrorystyczne w krajach PóBnocy skutkuj szerszym nagBo[nieniem sprawy w imi której walcz terrory[ci. - Globalne ruchy migracyjne mog skutkowa przenoszeniem konfliktów miedzy spoBeczno[ciami PoBudnia do skupisk emigrantów na PóBnocy. Pierwszy czynnik jest widoczny na przykBad w dziaBaniach terrorystów islamskich, atakujcych USA, które przez terrorystów uznane zostaBy za  wielkiego szatana , który popiera Izrael i  walczy z Islamem , a tak|e w akcjach odwetowych prowadzonych przeciwko USA w koDcu lat 1980 przez JapoDsk Armi Czerwon (alias Antyimperialistyczne Brygady Midzynarodowe) na zlecenie Muammara Kadafiego. Czynnik drugi byB widoczny w ataku terrorystycznym w czasie Olimpiady w Monachium w 1972r. , a tak|e w innych akcjach terrorystów palestyDskich na Zachodzie w latach 1968  1972. Czynnik trzeci (wraz z drugim) byB widoczny w ekspansji dziaBalno[ci kurdyjskiej organizacji PKK na terenie Niemiec, w oparciu o kurdyjskich emigrantów w RFN. © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów Tworzenie sieci konspiracyjnych to kolejny element istotny w dziaBaniach terrorystycznych. Sieci te niewiele ró|ni si od tych , jakie s tworzone w czasie dziaBaD wywiadowczych oraz specjalnych. Ich tworzenie ma na celu wszechstronne zabezpieczanie potrzeb grupy terrorystycznej aby zdoBaBa ona przetrwa i skutecznie dziaBa. Oznacza to : 1) Stworzenie struktur bojowych , zajmujcych si bezpo[rednio dziaBaniami terrorystycznymi. 2) Stworzenie struktur logistycznych, pozwalajcych na skuteczne dziaBanie elementom bojowym. Zajmuj si one : pozyskiwaniem i przechowywaniem broni, amunicji, materiaBów wybuchowych, i innych [rodków niezbdnych do walki. Zapewniaj one tak|e lokale konspiracyjne, pomoc medyczn i dopByw [rodków finansowych. 3) Zorganizowanie sieci wywiadowczych, pozwalajcych na zbieranie danych o przeciwniku i umo|liwiajcych prowadzenie skutecznych dziaBaD. Ponadto niezbdne jest zabezpieczenie organizacji przed penetracj przez sBu|by wywiadowcze. 4) Zorganizowanie struktur propagandowych, pozwalajcych na uzyskanie odpowiedniego oddzwiku medialnego prowadzonych dziaBaD. 5) Stworzenie struktur dowodzenia. Z reguBy sBu| one jednocze[nie kierowaniu walk zbrojn i wszystkimi wy|ej wymienionymi strukturami, oraz s o[rodkiem kierowania politycznego caBej grupy terrorystycznej. Ka|da grupa terrorystyczna ró|ni si od innych. W zwizku z tym, ich struktury wewntrzne równie| ró|ni si midzy sob. Zawsze jednak mo|liwe jest wskazanie wy|ej wymienionych piciu elementów jej struktury. W przypadku niemieckiej RAF, na przykBad mamy do czynienia ze struktur koncentryczna : wska grupa czynnych terrorystów (tzw.  twardy rdzeD ) który wykonywaB zadania z zakresów 1) i 5) (a cz[ciowo tak|e innych, zwBaszcza 3) i 4),  drugi krg aktywistów (zajmujcych si logistyk) oraz  trzeci krg  czyli sympatyków. WBoskie Czerwone Brygady dzieliBy si natomiast na  fronty :  pracy masowej (propagandowo  werbunkowy),  logistyczny i  militarny (bojowy). 3 3 J.Tomasiewicz  Terroryzm XXI wieku MMS  Komandos nr 10/2001 © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów Nieco odmienna sytuacja panuje w grupach terrorystycznych zbudowanych w oparciu o luzne struktury (nazywane te| strukturami  komórkowymi lub te| zasad  leaderless resistance ). W tych grupach, organizacja nie ma charakteru hierarchicznego, ale  sieciowy 4. Mamy do czynienia z wieloma grupami, mniej lub bardziej licznymi (a nawet pojednyDczymi osobami), które Bczy wspólna ideologia, ale powizania organizacyjne s luzne. Mniejsza jest rola dowództwa, które odpowiedzialne jest raczej za ogóln koncepcj strategiczn ni| za planowanie i wspieranie konkretnych dziaBaD. PodziaB wedBug poszczególnych zakresów dziaBania nastpuje na szczeblu danej grupy (komórki). PrzykBadem wBa[nie takiej formy organizacji grupy terrorystycznej jest Al-Kaida. Warto jeszcze nieco szerzej omówi problematyk dziaBalno[ci organizacji terrorystycznej na pBaszczyznie wywiadowczej oraz bojowej. Na pBaszczyznie wywiadowczej, grupa terrorystyczna zainteresowana jest informacjami dotyczcymi : 1) Ogólnej sytuacji przeciwnika : sytuacja polityczna, ekonomiczna, spoBeczna paDstwa bdcego celem terrorystów. 2) Pogldów, ocen, planów i zamierzeD wBadz dotyczcych kwestii o któr walcz terrory[ci 3) Mo|liwych i potencjalnych celów dla terrorystów  osoby, instytucje, obiekty 4) DziaBaD wBadz w stosunku do terrorystów  zwBaszcza prób infiltracji grupy przez policj. Praktycznie wszystkie informacje dotyczce sytuacji ogólnej paDstwa  celu, s mo|liwe do pozyskania (w paDstwach demokratycznych) poprzez jawne zródBa informacji (prasa, ksi|ki, media elektroniczne, Internet  tzw.  biaBy wywiad ). Podobnie jest z punktami 2) oraz 3) jednak cz[ informacji dotyczcych tych zagadnieD mo|e by niedostpna poprzez otwarte zródBa. Niewiele danych dotyczcych punktu 4) mo|na uzyska ze zródeB jawnych. Pozyskiwanie informacji niejawnych przez grupy terrorystyczne mo|e odbywa si przede wszystkim poprzez rozpoznanie osobowe (HUMINT). Nie wymaga ono du|ych nakBadów finansowych, ani zaawansowanego sprztu. Rozpoznanie osobowe jest przeprowadzane w podobny sposób, jak w dziaBaniach innych organizacji 4 O tzw.  wojnach sieciowych : J.Arquilla, David Rotfeld  The advwent of netwar - plik .pdf dostpny na stronie www.rand.com. © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów wywiadowczych. Ograniczone rozmiary tej pracy uniemo|liwiaj przedstawienie tego zagadnienia w sposób wyczerpujcy, dlatego te| odnotujmy podstawowe formy rozpoznania osobowego w dziaBaniach terrorystów : a) prowadzenie obserwacji potencjalnych celów b) werbowanie agentów (zbierajcych informacje oraz pomocniczych) c) przenikanie czBonków organizacji terrorystycznych do interesujcych ich miejsc (np. potencjalnych celów). d) prowadzenie dziaBaD kontrwywiadowczych (np. zabezpieczajcych przed obserwacj ) Rozpoznanie poprzez [rodki techniczne jest ograniczone przez mo|liwo[ci terrorystów. Nie s oni w stanie rozwin np. rozpoznania satelitarnego czy radioelektronicznego na du| skal , dlatego te| s oni zmuszeni do stosowania prostszych i Batwiej dostpnych (co nie znaczy, |e mniej skutecznych). Metody te to m.in : a) umieszczanie urzdzeD podsBuchowych w miejscach interesujcych terrorystów (np. celu przyszBego ataku) b) podsBuchiwanie interesujcych terrorystów [rodków Bczno[ci (np. Bczno[ci radiowej siB policyjnych) c) stosowanie wBamaD do systemów informatycznych (hacking) w celu pozyskania potrzebnych informacji. S to tylko niektóre z mo|liwych do zastosowania przez terrorystów metod zbierania informacji. Nale|y zakBada, |e pomysBowo[ terrorystów w tym zakresie jest bardzo du|a i bd oni zaskakiwa sBu|by kontrwywiadowcze coraz to nowymi metodami pozyskiwania informacji. Struktury bojowe, z powodów ju| wymienionych nie przypominaj jednostek regularnych siB zbrojnych. DziaBanie na wrogim terytorium wymusza oparcie si na niewielkich, kilkuosobowych grupach. ZespoBy te z reguBy oddzielone s od siebie, tak aby pojedyncza wpadka nie doprowadziBa do rozbicia caBej organizacji. Nawet je|eli dana grupa terrorystyczna jest liczna i tworzy rozbudowane struktury bojowe, ich podstaw s wBa[nie maBe elementy (np. PIRA opieraBa si na czteroosobowych tzw. Active Service Units). ZespoBy wiksze liczebnie tworzone s tylko doraznie, na czas konkretnego zamachu. Temat ten zostanie © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów rozszerzony w dalszej cz[ci tej pracy, po[wiconej taktyce terrorystów, natomiast odno[nie strategicznego aspektu dziaBalno[ci terrorystycznej, nale|y zaznaczy, |e dziaBania te mo|na potraktowa jako form dziaBaD specjalnych, prowadzonych w przypadku terrorystów zamiast konwencjonalnych dziaBaD wojennych lub partyzanckich. Mo|liwe s tu trzy powody dla których takie zastpienie ma miejsce : 1) Niemo|liwo[ zastosowania [rodków konwencjonalnych z powodu braku takowych (ograniczone siBy terrorystów)  przykBadem s tu dziaBania lewackich terrorystów w Europie Zachodniej w latach 1970. i 1980. 2) Nieskuteczno[ stosowanych [rodków konwencjonalnych  ta przyczyna legBa u podstaw palestyDskiego terroryzmu w koDcu lat 1960.  dziaBania partyzantów palestyDskich przeciwko Izraelowi nie byBy w stanie wywrze takiego efektu , jaki wywarBy dziaBania terrorystyczne (Kluczow kwesti byBo tutaj nagBo[nienie wBasnej sprawy) 3) Potrzeba ukrycia udziaBu danego podmiotu stosunków midzynarodowych w dziaBaniach wymierzonych w inny podmiot  Jest to charakterystyczne dla terroryzmu sponsorowanego przez paDstwo próbujce wywrze presj na inne paDstwo. W tym przypadku terroryzm jest stosowany dlatego, |e jest on bardziej efektywny (opBacalny) ni| inne formy stosowania siBy (zwBaszcza otwarty konflikt zbrojny). Samo u|ycie siBy przez terrorystów, jak zaznaczono wcze[niej ma na celu wywarcie wpBywu na opini publiczn. Opinia publiczna , z kolei ma wywrze wpByw na rzd, w taki sposób aby speBnione zostaBy postulaty terrorystów. Jest to najbardziej prawdopodobne w krajach demokratycznych, a prawie niemo|liwe w paDstwach totalitarnych, dlatego problem terroryzmu dotyka najbardziej wBa[nie demokracje. Wywarcie wpBywu na opini publiczn odbywa si w przynajmniej jeden z trzech sposobów : zwrócenia uwagi, nakrcenia spirali przemocy i wywoBania wymiernych strat. (nale|y zauwa|y, |e w strategii wielu grup terrorystycznych mamy do czynienia z Bczeniem elementów wy|ej wymienionych strategii). © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów Zwrócenie uwagi jest jedn z typowych strategii terrorystycznych. Strategi t przedstawiB Bruce Hoffman, w pracy  Oblicza terroryzmu 5. Strategia ta sprowadza si do piciu etapów dziaBalno[ci terrorystycznej : 1. uwagi (zwrócenia jej na siebie i swoj spraw), 2. uznania istnienia (sprawy w imi której walcz terrory[ci) 3. uznania praw (terrorystów do reprezentacji danej sprawy) 4. peBnomocnictwa ( Uzbrojeni w uznanie swoich braw terrory[ci szukaj peBnomocnictw, które pozwol im na zmiany w rzdzie lub/i spoBeczeDstwie, nale|ce do programu ich walki 6) i 5. rzdzenia Tymi organizacjami, która najlepiej wpisuj si w powy|szy model s organizacje palestyDskie. W cigu zaledwie kilku lat od rozpoczcia spektakularnych ataków terrorystycznych (po Wojnie Sze[ciodniowej), sprawa palestyDska staBa si powszechnie znana, a OWP uzyskaBa status obserwatora przy ONZ7. Z kolei w latach 1990. OWP objBa wBadz na terenach Autonomii PalestyDskiej. Podobny schemat cechowaB (mniej udane) dziaBania terrorystów molukaDskich i ormiaDskich, a tak|e wielu innych grup terrorystycznych. WspóBcze[nie jest on widoczny w dziaBaniach terrorystów czeczeDskich. Nietrudno zauwa|y, |e jest to  przynajmniej cz[ciowo  strategia kooperacyjna. ZakBada ona, |e opinia publiczna, przynajmniej cz[ciowo poprze terrorystów, uznajc ich spraw za sBuszn (a nie pod wpBywem samej przemocy). Kolejnym elementem strategii terrorystów jest  nakrcanie spirali przemocy . DziaBania te maj na celu obni|enie poparcia spoBeczeDstwa dla wBadz, a zwikszenie dla terrorystów. ZaBo|enie terrorystów opiera si na trójfazowym procesie : akcja  represja  reakcja. Akcja w tym procesie to atak terrorystyczny. Represja to dziaBania wBadz. W zaBo|eniu terrorystów, represyjne dziaBania wBadz uderz nie tylko w samych terrorystów, ale w grupy z nimi identyfikowane (okre[lona grup etniczn, klasow, lub te| caBe spoBeczeDstwo). W tym momencie terrory[ci ponownie wchodz do akcji, kierujc dotknit represjami spoBeczno[ w stron buntu wobec wBadzy. Efektem takich dziaBaD ma by pozyskanie przez terrorystów szerokiego poparcia , i 5 B.Hoffman,  Oblicza terroryzmu wyd. Bertelsmann Media , Warszawa 2001, s. 175 6 Ibidem 7 Nale|y przy tym pamita, |e PalestyDczycy byli wspierani  zarówno politycznie jak i militarnie (szkolenia, dostawy broni) przez kraje arabskie, a tak|e przez ZSRR i inne kraje bloku wschodniego, w tym Polske © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów alienacja wBadzy. FinaBem tego ma by obalenie rzdu przez niezadowolone masy, kierowane przez terrorystów. Taki schemat dziaBania przyjBa baskijska ETA, oraz lewackie grupy terrorystyczne w Europie Zachodniej. W skali globalnej, schemat ten próbowaBa (próbuje?) wcieli w |ycie Al-Kaida, dokonujc zamachu 11 Wrze[nia. Terrory[ci spodziewali si, |e zamach ten sprowokuje  niewiernych ma tyle, |e doprowadzi to do wybuchu wielkiej wojny Zachodu z Islamem. Prognozy te, jak si okazaBo, nie sprawdziBy si. Powodowanie wymiernych strat jest rzadziej spotykana strategi terrorystów. Z reguBy cele terrorystów s nimi dlatego, |e s to cele symboliczne, które zapewniaj uzyskanie odpowiedniego rozgBosu. Zadanie przeciwnikowi konkretnych strat (np. w potencjale przemysBowym) jest bardziej charakterystyczne dla dziaBaD sabota|owych, czy dywersyjnych. S jednak grupy terrorystyczne, nastawione wBa[nie na tego typu dziaBania. S to grupy religijne. Ich strategia, wynikajca z ideologii, zakBada d|enie do fizycznej eliminacji  niewiernych (czsto okre[lanych jako  psy ,  dzieci szatana itp. Celem ostatecznym jest z reguBy  po wytpieniu  niewiernych  doj[cie do wBadzy danej grupy religijnej a tak|e speBnienie si przepowiedni religijnych (przyj[cie mesjasza, odrodzenie ludzko[ci itp.). Charakterystyczne jest dla nich tak|e to, |e nie s chtne do prowadzenia negocjacji  chyba, |e mo|e to przynie[ korzy[ci taktyczne (bo ich ostateczny cel religijny nie mo|e by przedmiotem przetargów), a opini publiczn (poza wBasnymi zwolennikami) traktuj instrumentalnie. Z tych powodów, ataki takich grup s znacznie bardziej krwawe, i bardzo czsto wymierzone w mniej lub bardziej przypadkowe osoby (chocia| samo miejsce i czas ataku przypadkowe z reguBy nie jest). Tak na przykBad zachowuj si islamscy fundamentali[ci, podobne tendencje widoczne byBy tak|e w[ród skrajnych ugrupowaD prawicowych w USA. Poza wy|ej wymienionymi celami stosowania przemocy, sBu|cymi osigniciu zasadniczego celu terrorystów, przemoc stosowana jest tak|e w celach pobocznych. Podstawowym jest przetrwanie samej grupy terrorystycznej, i jej zdolno[ do dziaBania. W zwizku z tym, grupy terrorystyczne musz stosowa przemoc w takich sytuacjach jak : likwidowanie odstpców (zwBaszcza informatorów policyjnych), pozyskiwanie [rodków do dziaBania (napady na banki, porwania dla okupu). Docieramy tutaj do kolejnego zagadnienia, jakim jest taktyka terrorystów. © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów Pod tym pojciem kryj si cechy okre[lajce cel i sposób prowadzenia dziaBaD terrorystycznych w ramach przyjtej wcze[niej strategii. Szczególnie dotyczy to sposobu w jaki dokonywane s zamachy terrorystyczne co jest z kolei determinowane przez cele, jakie maj by osignite poprzez dokonywanie tych zamachów. Podobnie jak w przypadku strategii, tak w taktyce terrorystów mo|na wskaza pewne wspólne dla caBo[ci zjawiska terroryzmu elementy. Sam zamach terrorystyczny mo|e by uznany za form operacji specjalnej. Warto tu przywoBa amerykaDska definicj wojskowej operacji specjalnej , w my[l której operacje specjalne s to :  operacje prowadzone przez specjalnie zorganizowane, wyszkolone i wyposa|one siBy wojskowe lub paramilitarne, w celu osignicia celów militarnych, politycznych, gospodarczych lub psychologicznych przy u|yciu niekonwencjonalnych [rodków militarnych we wrogich, nieprzyjaznych lub delikatnych (wra|liwych) politycznie regionach. Operacje te s prowadzone w okresie pokoju, konfliktu i wojny, samodzielnie lub we wspóBpracy z siBami konwencjonalnymi. 8 Jak zostaBo wykazane wcze[niej, siBy terrorystów i ich struktury organizacyjne s inne od spotykanych w regularnych siBach zbrojnych. Równie| cele dziaBaD terrorystycznych s zawsze polityczne, a dziaBania te prowadzone s we wrogim [rodowisku. Od wojskowych operacji specjalnych terroryzm odró|nia jednak to, |e dziaBania te nie mog by prowadzone przy wspóBpracy siB konwencjonalnych, a tak|e to, |e terroryzm Bamie zasady midzynarodowego prawa konfliktów zbrojnych. Jednak zasady rzdzce wojskowymi operacjami specjalnymi, oraz dziaBaniami terrorystycznymi s praktycznie identyczne. S to : niekonwencjonalno[ dziaBaD, zaskoczenie, uzale|nienie od danych rozpoznawczych, dominujca rola czynnika ludzkiego. DziaBania terrorystyczne s niekonwencjonalne z kilku powodów. Po pierwsze, co ju| zostaBo wskazane, s one prowadzone w sposób caBkowicie odmienny ni| dziaBania regularnych siB zbrojnych czy nawet siB partyzanckich. W skutek tego, nie podlegaj one wielu reguBom na których opieraj si dziaBania tych siB. Przede wszystkim caBkowicie zmienia si charakter prowadzonych walk. O ile w regularnej bitwie Batwiej si broni, ni| atakowa, to w zamachu terrorystycznym element obrony prawie nie istnieje. Zbyt du|a jest bowiem dysproporcja pomidzy siBami 8 cytat za : H.Królikowski,  Próba definicji MMS Komandos nr 10/2002 © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów terrorystów a nieprzyjaciela. Z powodu tej dysproporcji, terrory[ci podejmuj walk tylko na warunkach narzuconych przez siebie, w korzystnej dla nich sytuacji. Ka|da inna sytuacja oznacza pora|k terrorystów. Z czynnikiem tym wi|e si nastpny  zaskoczenie. W dziaBaniach terrorystycznych zaskoczenie mo|e zachodzi w ró|nych formach. Mo|e by to zaskoczenie przeciwnika nieznan wcze[niej metod zamachu (np. samobójcze zamachy Hezbollahu w Libanie, wykorzystanie porwanych samolotów jako bomb 11.09.2001), mo|e by to zaskoczenie niespodziewanym miejscem lub czasem ataku (np. zamachy Al-Kaidy w Kenii i Tanzanii w 1998r.). Zaskoczenie mo|e wreszcie wystpi w formie mylenia przeciwnika, dla u[pienia jego czujno[ci (tak byBo np. w 2000r w czasie zamachu na USS  Cole w Adenie). Zaskoczenie umo|liwia terrorystom osignicie celu, nawet gdy nieprzyjaciel jest przygotowany na atak (tak byBo w czasie zamachu na USS  Cole  okrt byB przygotowany na atak, ale zamachowcy u|yli portowej Bodzi roboczej by u[pi czujno[ zaBogi). Kolejnym czynnikiem istotnym w dziaBaniach terrorystów jest znajomo[ nieprzyjaciela. Dokonanie skutecznego ataku terrorystycznego bez dobrego rozpoznania jest niemo|liwe. Rozpoznanie jest tak|e warunkiem uzyskania zaskoczenia. Informacje te dotycz zarówno celu ataku,jego otoczenia, jak i reakcji siB nieprzyjaciela na zamach (np. czas przybycia siB policyjnych na miejsce ataku, itp.). Dla przykBadu, terrory[ci którzy dokonali zamachu na teatr na Dubrowce, kilkakrotnie przychodzili na spektakle które odbywaBy si w tym teatrze. Brak danych rozpoznawczych oznacza niezdolno[ do skutecznego dziaBania. Czynnik ludzki jest jednym z najwa|niejszych czynników warunkujcych skuteczno[ ataku terrorystycznego. Nale|y podkre[li, |e odmiennie ni| u |oBnierzy siB specjalnych, w przypadku terrorystów gBówn rol odgrywa fanatyzm wynikajcy z ideologii. Gotowo[ do nierzadko bezwarunkowego, po[wicenia swojego |ycia dla jakie[ sprawy skutkuje mo|liwo[ci przeprowadzania ataków o wysokim stopniu skuteczno[ci. Majc do dyspozycji ludzi nie dbajcych o wBasne |ycie, mo|na pomin w planowaniu takie elementy jak np. ewakuacja grupy po wykonaniu zadania. Determinacja i fanatyzm terrorystów mog tak|e uzupeBnia braki w ich wyszkoleniu i wyposa|eniu. Jednak im lepiej wyszkolona jest grupa terrorystyczna , © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów tym skuteczniejsze mog by jej dziaBania. Ma to istotne konsekwencje dla zwalczania zagro|enia terrorystycznego. Sam przebieg zamachu terrorystycznego mo|e zosta przedstawiony jako sekwencja nastpujcych po sobie elementów. S to : okre[lenie celu taktycznego, okre[lenie mo|liwych celów, rozpoznanie, przygotowanie, przeprowadzenie i ewakuacja. Cel taktyczny zamachu wi|e si z dwoma czynnikami. Pierwszym jest cel strategiczny danej grupy terrorystycznej. Drugim jest aktualna sytuacja polityczna, zarówno wewntrz samej grupy, wewntrz paDstwa  celu oraz sytuacja midzynarodowa. Obydwa te czynniki mog w ró|nym stopniu wpBywa na cel konkretnego zamachu. Na przykBad w zamachu 11 Wrze[nia dominujcy byB czynnik strategiczny (ch wywoBania wojny Zachodu z Islamem), a czynnik taktyczny (zadanie wymiernych strat ludzkich i materialnych) byB drugorzdny9. Z kolei czynnik taktyczny byB wyraznie widoczny np. w zamachu wBoskich Czerwonych Brygad na generaBa karabinierów Enrico Galvaligiego 29 grudnia 1980r (byB to odwet terrorystów za stBumienie dzieD wcze[niej przez siBy policyjne buntu w wizieniu Trani, inspirowanego przez osadzonych tam terrorystów)10. Cel taktyczny bdzie determinowaB ksztaBt dalszych dziaBaD terrorystów. Bd one limitowane tak|e przez mo|liwo[ci terrorystów. Niewielka grupa bdzie prowadzi dziaBania niewymagajce du|ej liczby uczestników, takie jak zamachy bombowe. Organizacja liczniejsza bdzie mogBa sobie pozwoli na dziaBanie z wikszym rozmachem (np. branie zakBadników). W tym momencie nastpuje wyodrbnienie mo|liwych do zaatakowania celów. Ze zbioru atrakcyjnych dla terrorystów celów ataku, wyodrbniane s te, których zaatakowanie jest aktualnie mo|liwe. Nastpn faz jest rozpoznanie wybranego celu (obiektu lub osoby) bdz celów, w celu ustalenia jaka forma ataku bdzie najskuteczniejsza. W oparciu o zebrane informacje, przygotowywany jest atak. W tej fazie przygotowywany jest plan dziaBania, a tak|e gromadzone s [rodki majce sBu|y do jego przeprowadzenia (pojazdy, faBszywe dokumenty, broD itp.). Je|eli istnieje taka mo|liwo[, przeprowadzane s wiczenia, zarówno poszczególnych elementów ataku, jak i caBo[ci. Kolejn faz jest przeprowadzenie zamachu. Forma 9 Na jednym z nagraD wyemitowanych przez telewizje Al-Jazeera, Osama ben-Laden stwierdziB, |e skutki ataku byBy znacznie wiksze ni| si spodziewaB. 10 Operacja ta, bdca du|ym sukcesem wBoskich siB policyjnych jest szerzej opisana w artykule A.Raguszewskiego  Niespodziewana riposta MMS Komandos nr 6/2000 © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów zamachu mo|e by ró|na, w zale|no[ci od celu. Podstawowe formy zamachów to : zamachy bombowe, zamachy z u|yciem broni palnej, oraz branie zakBadników. Zamachy bombowe s jednymi z najcz[ciej stosowanych form zamachu terrorystycznego. Na przykBad w latach 1980. zamachy bombowe stanowiBy 67% wszystkich zamachów11. Decyduj o tym : Batwo[ podBo|enia Badunków wybuchowych, wzgldna Batwo[ ich pozyskania oraz mo|liwo[ spowodowania du|ych strat. Ponadto zamachowcy nie musz w momencie zamachu przebywa w pobli|u miejsca ataku. Wachlarz zamachów bombowych jest niezwykle szeroki : od niewielkich bomb (a nawet samych atrap bomb) majcych jedynie zastraszy lub zabi pojedyncz osob, po du|e Badunki wybuchowe, majce spowodowa du|e straty w ludziach. Mo|liwe jest tak|e wykorzystanie w roli bomb cywilnych obiektów, takich jak cysterny z Badunkami Batwopalnymi, zbiornikowce czy samoloty pasa|erskie z peBnymi zbiornikami. Ponadto mo|liwe s ró|norodne sposoby ich umieszczania w miejscu zamachu (podkBadane, umieszczane w pojazdach, przesyBane poczt a tak|e wrzucane na obszar celu). Ró|norodne mog by tak|e ich sposoby detonowania (zapalniki czasowe, lontowe, radiowe i inne), przy czym mo|liwe jest Bczenie kilku sposobów detonacji, dla zwikszenia prawdopodobieDstwa detonacji i uniknicia rozbrojenia przez pirotechników. U|ycie bomb (czsto okre[lanych w terminologii anglojzycznej jako Improvised exsplosive devices (IED  improwizowane urzdzenia wybuchowe) zale|y tylko od umiejtno[ci i pomysBowo[ci samych terrorystów. Zamachy z u|yciem broni palnej to kolejna szeroka i ró|norodna dziedzina aktywno[ci terrorystycznej. Równie| tu mamy do czynienia z ró|nymi metodami u|ycia broni palnej. Najcz[ciej broD palna sBu|y do ataków na ograniczon skal, co jest spowodowane tym, |e wymuszona jest obecno[ zamachowca na miejscu zamachu (co z kolei wymusza szybk ewakuacj), mo|liwo[ci precyzyjnego strzelania (zatem mo|na zabi konkretn osob, unikajc innych ofiar) oraz mniejsz efektywno[ci ni| zamach bombowy (bomba mo|e zabi wicej osób ni| czBowiek z karabinem maszynowym w tym samym czasie, dlatego do spowodowanie du|ej liczby ofiar terrory[ci chtniej u|ywaj bomb). ZdarzaBy si jednak przypadki dokonania zamachów w których u|yto broni palnej i spowodowano wiele ofiar. Na przykBad JapoDska Armia Czerwona na lotnisku Lod w Izraelu dokonaBa zamachu w 11 US Army Field Manual 7-98 Chapter 3 © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów rezultacie którego byBo 26 zabitych, 80 rannych  u|yto broni maszynowej i granatów. BroD palna wymaga jednak pewnego obycia z ni i regularnego od[wie|ania umiejtno[ci. Ponadto jest ona trudna do skrytego przenoszenia. Dlatego te| terrory[ci u|ywaj gBównie broni krótkiej (pistolety i rewolwery) oraz maBych pistoletów maszynowych (jak np. czeski Skorpion vz.61 czy polski pistolet maszynowy wz.63 RAK), ewentualnie karabinków szturmowych (jak np. rosyjski AK- 74U czy amerykaDski Colt Commando). Pistolety maszynowe (zwBaszcza proste konstrukcje z zamkiem swobodnym) s ponadto Batwe do produkcji w warunkach konspiracyjnych, oczywi[cie je[li terrory[ci posiadaj odpowiedni do tego celu wiedz. Mo|liwe jest tak|e u|ywanie innych rodzajów broni, jak karabiny szturmowe czy maszynowe, ale s one trudne do skrytego transportu. Je|eli jednak terrory[ci mog ich u|y, broD taka zacznie zwiksza ich siB ognia (tak byBo np. w BiesBanie lub na Dubrowce). Interesujcy jest problem u|ycia snajperów w dziaBaniach terrorystycznych. Z jednej strony zamachowiec pozostaje do[ daleko  nawet do 600-800 m od celu, przez co wykonawca zamachu jest bezpieczniejszy ni| w innych sytuacjach, mo|liwe jest  ominicie ochrony osobistej (ochron przeciwsnajpersk stosuje si rzadko i tylko wobec najwa|niejszych osób). Z drugiej strony, snajperstwa nie da si nauczy z ksi|ek, ani wytrenowa na komputerze, tak wic terrorysta  snajper musi przej[ odpowiednie przeszkolenie i podtrzymywa swoje umiejtno[ci. Dlatego te| znane przypadki snajperskich ataków terrorystycznych byBy dzieBem przeszkolonych profesjonalistów12. Ataki z u|yciem broni palnej mo|na podzieli na zabójstwa, zasadzki oraz rajdy. Zabójstwo jest to sytuacja gdy pojedynczy terrorysta, lub niewielka grupa dokonuje zamachu na pojedyncz osob lub grup, w sposób zaskakujcy i majcy na celu fizyczn eliminacj danej osoby. Zasadzka z kolei to atak na ruchomy cel (kolumn wiozc VIP-a, konwój z uwizionymi terrorystami itp.), w celu zabicia wa|nej osoby, jej porwania lub przejcia transportowanych osób lub materiaBów. Rajd (lub napad) natomiast jest to atak na obiekt staBy, prowadzony w podobnych celach jak zasadzka. 12 Pierwszym przypadkiem jest znana sprawa snajpera z okolic Waszyngtonu  którym okazali si byBy snajper armii USA i wyszkolony przez niego pasierb. Drugim  zamach niemieckiej RAF na szefa niemieckiego Urzdu Powierniczego, Detleva Karstena, w 1991r. Snajper zostaB prawdopodobnie wyszkolony przez sBu|by wschodnioniemieckie. © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów Sytuacje z zakBadnikami natomiast nale| do form terroryzmu maksymalizujcych zainteresowanie mediów. Poprzez wzicie zakBadników mo|liwe jest nie tylko nagBa[nianie wBasnej sprawy, ale tak|e uzyskiwanie bezpo[rednich ustpstw wBadz (dostp do mediów13, zwolnienie wizniów itd.). Mo|liwe s trzy typy sytuacji z zakBadnikami : kidnaping  czyli porwanie pojedynczej osoby, najwy|ej maBej grupy osób, porywanie [rodków transportu (samoloty, autobusy, statki) oraz opanowywanie obiektów staBych. Ka|dy z tych sposobów ma swoje wady i zalety. Kidnaping jest stosowany wobec wa|nych osób, ale mo|e by dokonywany w celu uzyskania okupu (szczególnie popularne w Kolumbii). Zdarza si , |e próbuje si w ten sposób uzyska efekty propagandowe, np. wBoskie Czerwone Brygady wytaczaBy uprowadzonym  procesy proletariackie14 . Kidnaping jest jednak problematyczny dla maBych grup  przetrzymywanie zakBadnika jest trudne i wyczerpujce. Ponadto istnieje powa|ne ryzyko skutecznej akcji policji, zwBaszcza w momencie przekazywania okupu. Porywanie [rodków transportu ma t podstawow zalet, |e mo|liwe jest Batwe przemieszczenie si wraz z zakBadnikami. W zwizku z tym, mo|liwe s takie posunicia jak np. ucieczka do kraju gdzie terrory[ci nie bd [cigani (tak np. zrobili kaszmirscy separaty[ci, którzy porwali indyjski samolot w 2000r.  skierowali samolot do Afganistanu, gdzie zapewniono im schronienie). Porwania samolotów staBy si od koDca lat 1960. jedn z ulubionych metod dziaBania terrorystów, dlatego te| [rodki bezpieczeDstwa na lotniskach, jak i niekiedy w samych samolotach (zwBaszcza izraelskich) zostaBy znacznie zaostrzone. Powoduje to, |e porwania samolotów zdarzaj si obecnie do[ rzadko. Wyjtkami byBy porwania samolotów 11 Wrze[nia, ale celem porywaczy byBo u|ycie samolotów w charakterze bomb, a nie u|ycie zakBadników do wymuszenia ustpstw. Oprócz samolotów, terrory[ci z powodzeniem porywali autobusy, statki a nawet pocigi (terrory[ci molukaDscy w Holandii w latach 1970.  o ile pocigiem, raczej trudno uciec, to jest on peBen ludzi  czyli potencjalnych zakBadników, i praktycznie nie chroniony). Okupowanie obiektów staBych jest stosowane w podobnym celu co poprzednie formy brania zakBadników. Najistotniejszy jest w tym wypadku efekt propagandowy, 13 Szczególnie skutecznie terrory[ci wykorzystywali media w czasie porwania amerykaDskiego samolotu pasa|erskiego przez Hezbollah w 1985r. Pod naciskiem opinii publicznej, administracja amerykaDska wymusiBa na Izraelu zwolnienie wizionych terrorystów szyickich. 14 J. Tomasiewicz  Krwawi wojownicy MMS  Komandos nr 6/2000 © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów gdy| terrory[ci w wikszym stopniu s nara|eni na szturm jednostek antyterrorystycznych. W obliczu dobrze przygotowanego i przeprowadzonego szturmu, terrory[ci stoj na przegranej pozycji, czego przykBadem jest odbicie zakBadników z teatru na Dubrowce, czy szturm na rezydencj japoDskiego ambasadora w Limie w 1997r. Nale|y przy tym zauwa|y, |e wraz z wypracowaniem skutecznych metod odbijania zakBadników, powa|nie ograniczono mo|liwo[ci terrorystów w tym zakresie. Dlatego te|, oprócz zmian ideologicznych w terroryzmie obserwowane s wyrazne zmiany w ich taktyce. Oprócz wy|ej wymienionych form zamachów terrorystycznych, mamy te| do czynienia z innymi, rzadziej spotykanymi i miej typowymi. S to dziaBania polegajce na wszczynaniu buntów w wizieniach, zamieszek ulicznych, itp. dziaBaD. Z reguBy anga|uj one, oprócz samych terrorystów du|e grupy ludzi luzno zwizanych z terrorystami. Natomiast terrory[ci bd próbowali przej funkcj inspiratorów i prowodyrów takich zaj[. Ostatnim elementem zamachu terrorystycznego jest z reguBy ewakuacja terrorystów (o ile nie mamy do czynienia z zamachem samobójczym). Ewakuacja jest wBa[ciwie jedynym elementem defensywnym, jaki mog zastosowa terrory[ci. Je|eli terrory[ci zdoBali si oddali z miejsca zamachu nie zwracajc niczyjej uwagi, ryzyko bezpo[redniego po[cigu jest maBe. Terrory[ci musz  tylko  wtopi si w tBum , w celu uniknicia kontroli policyjnych, blokad drogowych itp. Czsto stosowan zasad jest podzielenie si zamachowców na mniejsze grupy i korzystanie z ro|nych dróg ewakuacji. Je|eli jednak miejsce ich pobytu zostaBo wykryte, wówczas sytuacja si komplikuje. Wówczas ewakuacja mo|e przybiera ró|ne formy, takie jak: 1) Branie zakBadników (np. w [rodkach transportu i wykorzystywanie ich w charakterze  |ywych tarcz ) 2) Mylenie siB policyjnych (np. cz[ terrorystów [ciga na siebie uwag policji, podczas gdy inni ewakuuj si innymi drogami) 3) OddziaBywanie ogniowe na siBy po[cigu (np. zastawianie zasadzek czy przebijanie si przez blokady drogowe)  jest to bardzo ryzykowna metoda, gdy| siBy policyjne znacznie przewy|szaj siB ognia terrorystów (z reguBy) 4) Blokowanie lub/i minowanie dróg ucieczki © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved Strategia i taktyka terrorystów Jak wic wida zagadnienie strategii i taktyki terrorystów jest zagadnieniem bardzo szerokim. Z powodu ograniczonej objto[ci niniejszej pracy, wiele zagadnieD zostaBo przedstawionych jedynie pobie|nie i skrótowo, ale tematyka bdzie rozwijana w ramach dalszej dziaBalno[ci Grupy Badawczej ds. Terroryzmu , Wojny Asymetrycznej i SiB Specjalnych. Na zakoDczenie tej pracy, chciaBbym zachci wszystkich zainteresowanych do dyskusji i konstruktywnej krytyki. MichaB Piekarski ArtykuB po raz pierwszy zostaB opublikowany na stronach Dolno[lskiego O[rodka Studiów Strategicznych w roku 2004 Bibliografia : 1. Hoffman B.  Oblicza terroryzmu wyd Bertelsmann Media, Warszawa 2001 2. Bolechów B.  Terroryzm w [wiecie podwubiegunowym. Przewarto[ciowania i kontynuacje Wyd Adam MarszaBek, ToruD 2002 3. US Army Field Manual FM 7-98 4. Marighella Carlos  Mini-Manual of the Urban Guerilla 5. J.Arquilla, D. Rotfeld  The advent of netwar 6. J.Tomasiewicz  Terroryzm XXI wieku MMS  Komandos nr 10/2001 7. J.Tomasiewicz  Krwawi wojownicy MMS  Komandos nr 6/2000 i 7- 8/2000 8. H.Królikowski,  Próba definicji MMS Komandos nr 10/2002, 11/2002,12/2002, 01/2003 9. A.Makowski, K.Kubiak  Terroryzm jako forma prowadzenia wojny?  Raport  wto nr 04/1998 10. K.Kubiak  PaDstwo pod presj  grozba terroryzmu we wspóBczesnym [wiecie  Raport-wto nr 02/2000. © M.Piekarski 2004  2007 all rights reserved

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Strategie, taktyki
strategia obrony przed terroryzmem
Functional Origins of Religious Concepts Ontological and Strategic Selection in Evolved Minds
strategia podatkowa wersja skrocona 9
Zarzadzanie strategiczne wyklad nr 2
Działania, strategiczne cele Al Kaidy
MSM 2 myslenie strategiczne
terrorismo4
TERRORYZM CO DALEJ
analiza strategiczna firmy maridor

więcej podobnych podstron