54277

resztki świątyni boga Enlila, świątyni Inanny, tysiące tabliczek z pismem klinowym (w j. sumeryjskim i akadyjskim), rzeźby, wyroby rzemiosła artysL, naczynia.

Kdlchu (biblijne Kałach) Nimrud. starożytne miasto asyryjskie położone w miejscu współczesnego Tell Nimrud leżącego na wschodnim brzegu Tvgrvsn na południe od MosuIil Król Aszurnasirpal II wybudował 8 kilometrową linię murów, które otaczały prawie 200 hektarów powierzchni. Miasto miało kształt czworoboku. W południowo-wschodniej części miasta znajdowała się twierdza ze świątyniami i pałacem królewskim. Wzniesiono tam y.iggurat boga Ninnrty - patrona miasta. Na południe od tej budowli wznosiła się wspaniała budowla tzw. Pałac Północno-Zachodni, którego ściany wyłożone były blokami z reliefami przedstawiającymi wyprawy wojenne i polowania. Wykopaliska archeologiczne na wzgórzu Tell Nimrud zpoczątkował w latach 1845-1851 Austen Henry Lavard. który błędnie zinterpretował znalezisko jako pozostałość po Niniwie. Brytyjskimi misjami kierowali Max Mallowan w latach 1949-57 i David Oates w latach 1958-62. Od 1971 w Nimrud/Kalchu wykopaliska rozpoczęła polska misja archeologiczna pod kierunkiem Janusza Menszyńskiego i Ryszarda Sobolewskiego. W trakcie wykopalisk prowadzonych przez archeologów irackich w 1989 odkryto kilka grobów królowych asyryjskich: Yaba, Bani tu i Atalia.

DURSZARRUKIN , obecnie Chorsabad

miasto w Iraku, na płn. wsch. od MosuIil W starożytności m. w Mezopotamii zał. z końcem VIII w. p.n.e.; jedna ze stolic imperium asyryjskiego w okresie rządów Sareona 11 (721-705 p.n.e.). Władca pragnął stworzyć z D. monumentalną rezydencję podkreślającą potęgę Asyrii. Obok miasta, otoczonego murem grub. 24 in ze 156 wieżami, wzniesiono cytadelę i pałac (zbudowany na sztucznym tarasie, z prostokątnym dziedzińcem paradnym i mniejszym kwadratowym w części mieszkalnej, mieszczący kilka świątyń) oraz zigurat z rampą. Zespół nie został ukończony; po śmierci Sargona II D. opuszczono. W^; trakcie wykopalisk 1842-1935 natrafiono na pozostałości budowli i murów miejskich, znaleziono liczne reliefy z alabastru, portalowe rzeźby, malowidła ścienne.

MARI , obecnie Tali Ilariri

miejscowość nad śród. Eufratem (wsch. Syria): pozostałości staroż. miasta z III tysiąclecia p.n.e. zamieszkanego przez lud semicki; b. wysoka kultura, zwł. za panowania semickiej dynastii akadyjskiej (ok. 2600 p.n.e.), ważny ośr. adm., handlowy, kulturalny; odkryte 1933 przez franc. archeologa A. Parrota. Wykopaliska odsłoniły miasto otoczone murem obronnym; pozostałości świątyni bogini Isztar. a w niej liczne statuetki, podobizny mieszkańców M. przynoszone bogini (stanowią bezcenne źródło informacji o życiu i wyglądzie ówczesnych ludzi); 5 innych świątyń, fragmenty zigguratu; wspaniały pałac ostatniego króla M. - Zimrilima (300 komnat, liczne korytarze, dziedzińce; zajmuje pow. 1 ha), ściany pokryte malowidłami, cenne rzeźby, m.in. relief - bogini upajająca się wonią kwiatu, piękny posąg bogini płodności; w pałacu znaleziono archiwum z przeszło 20 tys. tabliczek z pismem klinow'vm (polityczna i prywatna korespondencja ostatniego króla M.); osobliwością jest odkryta w M. klasa szkolna z 28 kamiennymi ławkami; M. upadła 1695 p.n.e. po najeździe króla Babilonu, Hammurabiego.