54355

zachodniej Messenii, skąd znamy resztki budowli obronnej, czy też Malthi-Dorion w Messenii, co do której przypuszcza się, iż był to okres jej rozkwitu, kilkupomieszczeniowe domy tworzyły tu pięć zwartych kompleksów.

B. okres średniomykeński (PH 1IIA-B):

Argolida, wraz ze swoim centrum w Mykenach, jest najważniejszym obszarem kultury mykeńskiej. Same Mykeny leżą na szlaku handlowym, który musiał być powodem umiejscowienia się właśnie tam osad, gdyż teren jest pagórkowaty i nieprzyjazny, dodatkowo nie obfituje w żyzne gleby. Mur obronny otaczający wzgórze jest imponujących rozmiarów - długość 900m, grubość do 6,2m, a zachował się do wysokości 12m. Powstawał już w PH IIIA, a w PH IIIB został rozbudowany, dodano wtedy dolną cytadelę z Lwią Bramą oraz Rozszerzenie Północno-Wschodnie. Początkowo układano go z dużych nieociosanych głazów, między którymi luki wypełniano mniejszymi kamieniami, skąd zyskał sobie nazwę muru cyklopiego. Potem już głazy były obrabiane, a luki wypełniane ziemią i kamieniami. Na szczycie pagórka znajdował się pałac, do którego prowadziła droga od strony Lwiej Bramy oraz tzw. Droga Procesyjna od Centrum Kultowego. Trasy dochodziły do dziedzińca, skąd wchodziło się bezpośrednio do najważniejszego pomieszczenia pałacu -megaronu, który częściowo obsunął się, ale łatwo można zrekonstruować jego wygląd. W centralnej sali znajdowało się palenisko otoczone czterema kolumnami, przy jednej ze ścian znajdował się tron, malowidła zdobiły ściany, a na dziedziniec wychodziło się przez przedsionek, z którego bocznym wejściem przechodziło się do wewnętrznego pałacu. Na dziedzińcu znajdował się dwukolumnowy portyk. Na wschód i północ znajdowały się pomieszczenia gospodarcze. Oprócz Lwiej Bramy o wyraźnym charakterze obronnym z wysuniętym bastionem, była jeszcze Brama Północna, jako mniejsza wersja Lwiej oraz niewielkie przejście w Rozszerzeniu Północno-Wschodnim, którędy można było się dostać do cysterny z wodą zasilaną pobliskim źródłem. Na dolnej cytadeli znajdowały się Okręgi Grobów Szybowych oraz szereg domów. Domy odkryto również poza murami, a najbardziej znane to: Dom Handlarza Winem, Domy Kości Słoniowej i Dom Handlarza z Oliwą. Do Lwiej Bramy prawdopodobnie wiodło więcej niż pięć dróg, ale tylko ślady tych pięciu zostało odkrytych.

Tiryns, to kolejna wielka twierdza, druga po Mykenach z tego okresu. Położenie jest zupełnie inne niż Myken, brzeg morski jest oddalony zaledwie o kilkanaście metrów od płaskiego wzniesienia, na którym usytuowana jest twierdza. Mur obronny jest równie imponujący, co mykeński, bo ma 725 m długości, grubość waha się od 4,5 m do 17 m, a zachował się do wysokości 7,5 m. Górne wzgórze jest podzielone na trzy części: Górną, Środkową i Dolną Cytadelę. Już w neolicie mamy ślady osadnictwa w tamtym rejonie. Pierwsze zaczątki muru powstały już w PH IIIA, jednak swoją ostateczną wersję uzyskał dopiero w PH IIIB, kiedy to został odbudowany po ciężkim zniszczeniu. Pałac z dużym megaronem znajdował się na Cytadeli Górnej i można było się do niego dostać jedynie poprzez system wewnętrznych korytarzy. Ponieważ zachowała się podstawa trony możemy z całą pewnością powiedzieć, że znajdował się on po prawej stronie od wejścia do megaronu. Standardowym elementem było okrągłe palenisko otoczone czterema kolumnami podtrzymującymi strop. Ściany i podłoga była zdobiona licznymi i bogatymi malowidłami. Łazienka znajdująca się na zachód od megaronu miała wyżłobione kanały doprowadzające wodę i system odprowadzający zużytą wodę (na kształt naszej kanalizacji). Pomieszczenia magazynowe ułożone w rzędzie były wykute w południowo - wschodniej części muru i wychodziły na jeden korytarz. Taką konstrukcję nazywa się niurem kazamatowym. Z publikacji Schliemanna wiemy, że Cytadela Środkowa prawdopodobnie nie była zabudowana, a Dolna składała się z szeregu domów różnego przeznaczenia, ale wszystkie miały za zadanie działać na potrzeby pałacu. Ciekawą sprawą w tej części murów jest liczne występowanie nisz niewiadomego przeznaczenia, jednak sugeruje się, że były to rodzaje magazynów, a jedna z nisz na pewno pełniła funkcję miejsca kultu, gdyż znaleziono tak liczne idole, znajduje się tam również studnia, która długo nie posłużyła, gdyż szybko pojawiło się inne rozwiązanie - dojście do dwóch cystern zbierających wodę gruntową, a korytarze doprowadzające były przykryte sklepieniem siodłowym i umożliwiały swobodny dostęp nawet w czasie oblężenia. Taka konstrukcja nazywana jest Syrinksem. Do twierdzy można było się dostać przez kilka wejść, przy czym najłatwiejsze dojście było do Dolnej Cytadeli, ale stanowiło minimalną obronność. Od strony wschodniej, na teren Dolnej Cytadeli lub przechodząc przez kolejne dwie bramy można było się dostać na teren pałacu, przechodząc przez rampę do przejścia w murze.