56110

Tematy myśli Tertuliana •

Do filozofii odnosi się sceptycznie. Wskazywał na nią jako na źródło wszystkich herezji. Była przez niego akceptowalna jeżeli pozostawała w zgodzie z prawdami chrzęścijańskimi („Cóż mają wspólnego Ateny z Jerozolimą?”).

Swoisty materializm wynikający z jego stoickiego postrzegania rzeczywistości (corpus sui generis). Wszystko co istnieje jest ciałem, chociażby szczególnego rodzaju. Bóg jest ciałem, nawet jeżeli jest duchem (corpus, etsi spiritus est. Prax. 7)

•

Pochodzenie duszy - traducjanizm. Dusza dziecka jest niejako nowym pędem czy szczepem winnym duszy rodziców.

•

Mówi o grzechu pierworodnym jako o „winie pochodzenia”.

•

Podkreśla społeczną użyteczność chrześcijan. W walce z prześladowcami odwołuje się do prawa rzymskiego. Ewangelia jest prawem chrześcijan.

•

Koncepcja Kościoła jako Ducha obecnego, działającego, „wcielonego” na ziemi. Kościół - jest tam gdzie są wierzący.

Poprawnie formułuje naukę o Trójcy. Trójca - tres unius substantiae, Trinitas unius Divinitatis (Trójca jednego Bóstwa), persona - osoba (pierwszy posłużył się tym terminem).

•

Chrystus posiada dwie natury w jednej osobie. Poprawna clirystologia.

Cłirzest - sacramentum, tylko dla mogących już przysięgać.

Pokuta - najpierw niechętnie uznaje pokutę po chrzcie - exhomologesis. Pokuta może być jednorazowa i nie może byf powtórzona.

Jako montanista jest zdecydowanie przeciw. A, jeżeli nawet, to prawo udzielania pokuty przyznaje „człowiekowi duchowemu”, a nie biskupowi. Grzech jest naruszeniem prawa Bożego, za które jest przewidziana kara.

Problemy praktyczno moralne:

Spór o wieniec żołnierza.

Zawody zakazane: związane z kultem, widowiskami, handlem niewolnikami, nauczaniem literatury.

Montanizm Tertuliana: rygoryzm moralny (przeciw pokucie po chrzcie, drugiemu małżeństwu; więcej postów), relatywizacja władzy biskupa na rzecz autorytetu „człowieka duchowego” (pisał też o psychikach). Idea kontynuacji objawienia przez Parakleta. Propaguje ideę męczeństwa.

Montanizm

Montanus, neofita, wcześniej kapłan Apollona, zaczął działać we Frygii w latach 155-160.