56173

MISTYCYZM W XII WIEKU

Przeżycie mistyczne to chwila której człowiek doświadcza jedności z Bogiem, z „duszą świata”. W wielu religiach podkreśla się przepaść między Bogiem a stworzeniem, ta przepaść nie istnieje w chwili połączenia, czy zespolenia się z Bogiem. Wówczas mistyk zatraca siebie, swoje „ja” i rozpływa się w Bogu jak kropla wody w morzu.

JAN SZKOT ERIUGENA

Jest reprezentantem mistyki panteistycznej. Panteizm to pogląd filozoficzno - religijny odrzucający istnienie Boga osobowego, utożsamiający Boga z przyrodą lub głoszący, ze Bóg istnieje w przyrodzie immanentnie (nie wychodząc poza nią).

Jan Szkot twierdził, że pomiędzy objawieniem, a rozumem panuje zgoda. Pisma świętego nie brał dosłownie ale alegorycznie, miał gnostycką jego wizję i dostosował jego sens do wyników jego rozumowania. Twierdził, że prawdziwa natura Boga jest niepoznawalna, teologia zaś może jedynie negatywnie ustalić, czym Bóg nie jest. Ale jednocześnie jest wszystkim, źródłem z którego powstaje cały wszecliświat. Tworząc świat nie wychodzi poza siebie, lecz wydaje to, co w nim samym jest zawarte. TWorzenie świata jest procesem koniecznym.

Jan Szkot przyjmował ze świat wywodzi się z Boga i że Bóg jest istotą wszechrzeczy, jest „wszystkim we wszystkim”. Jest to formuła panteizmu. Rzeczy istnieją tylko przez to, że partycypują w domu, istnieje naprawdę tylko Bóg, a świat jest jego objawieniem (neoplatonizm). Filozofia Jana Szkota posiada wiele elementów neoplatonizmu. Jego samego zaś nazywa się ojcem panteizmu i panteistycznego mistycyzmu.

ŚW. BERNARD Z CLAIRVAUX (1091-1153)

Św. Bernard z Clairvaux należał do tych mistyków, którzy łączyli praktykę z teorią. Nie tylko uprawiał mistykę, ale również głosił mistycyzm, czyli teorię ze obcowanie z Bogiem jest najlepszym i jedynym sposobem poznania prawdy. Mistycyzm to prąd religijno- filozoficzny. Uznaje on możliwość przedzmysłowego bezpośredniego kontaktu duszy człowieka z bóstwem. Zwłaszcza za pomocą intuicji i objawienia jako najwyższych form poznania, wiara w istnienie tajemniczego i niepoznawalnego aspektu wszystkich zjawisk. Do poznania według Bernarda droga prowadzi przez łaskę a tę zdobywa się dzięki pokorze i miłości Zdobycie prawdy możliwe jest przez pogłębienie życia duchowego. W tej drodze św. Bernard wylicza 4 stopnie miłości, 12 stopni pokory. Jednak mistycyzm Bernarda nie jest równy z panteistyczną wizją Plotyna, czy Jana Szkota, ponieważ: dusza w ekstazie upodobnia się do Boga, ale się z nim nie utożsamia- pozostaje odrębną substancja. Bernard bronił dualizmu Boga i stworzenia- tak jak scholastyka- według panteistów człowiek sam osiągnie mistyczne poznanie, ponieważ ma taką samą naturę, jak Bóg Bernard głosił, ze dla mistycznego poznania potrzebna jest specjalna łaska Boża.