54556

Pojęcie i zakres genealogii:

Istotnym elementem kształtującym społeczeństwo, determinującym tworzenie się jego struktur są związki wypływające z pokrewieństwa. Współczesna historiografia zwykła szukać przyczyn tworzenia się owych gnip przede wszystkim w uwarunkowaniach politycznych, gospodarczych i społecznych. Badania genealogiczne mają sens jedynie wówczas gdy będzie się je prowadziło w socjologicznym kierunku. Zadaniem genealogii historycznej jako nauki pomocniczej historii pozostają badania anonimowego społeczeństwa przez wydzielanie grup społecznych i klasowych, grup rządzących. Duże możliwości tkwią również w badaniach nad dziedzictwem kulturowym, tworzonym w ramach różnych grup społecznych. Genealogia umożliwiająca badanie dróg przechodzenia od jednej grupy do drugiej, od klasy do klasy ułatwić może rozpoznanie wielu ksztaltów^r konkretnych kierunków' ideologicznych czy politycznych.

Rozwój badań genealogicznych:

Historia pochodzenia człowieka zawsze stanowiła przedmiot zainteresowania. Już w starożytności powstawały księgi rodzaju, w średniowieczu katalogi władców i możnych feudalów, później kromki i tablice genealogiczne. Dopiero XVII wiek przynosi dzieła tworzone ze sporym krytycyzmem i ostrożnym traktowaniem źródeł genealogicznych w czym przodują historycy francuscy. Dopiero ostatnie ćwierćwiecze XIX wieku przyniosło zdecydowany zwrot w badaniach. Genealogia zdołała opracować własny przedmiot badań i własne metody. Szczególna to zasługa Ottokara Lorenza i Otto Forst - Battaglia. Zahamowanie badań przyniosły rasistowskie poczynania wielu liistoryków niemieckich. Polska twórczość genealogiczna w zasadzie rozwijała się podobnie jak na Zachodzie. Stąd katalogi władców i biskupów, kroniki możnych rodów. Przykładem XVI wiecznego panegiryzmu są dzieła Bartosza Paprockiego - Gniazdo cnoty i Herby rycerstwa polskiego. Również kolejne wielkie dzieło polskiej genealogii to Orbis Polonus Szymona Okolskiego. Natomiast herbarz Kaspra Niesieckiego Korona polska zyskał sobie opinię najbardziej krytycznego opracowania w ówczesnej Europie i jest pożyteczny do dzisiaj. Genealogia jako nauka pomocnicza liistońi miała w Polsce dobre początki. Jej osiągnięcia rozpoczyna wydana w 1895 roku Genealogia Piastów' opracowana przez Oswalda Balzera. Duży wkład wniósł Franciszek Piekosiński dzięki badaniom nad genezą rycerstwa polskiego oraz Władysław Semkowicz i jego uczniowie dzięki ich studiom osadniczo- genealogicznym.