54597

mogli obciążać chłopów karami, popierali prekarię, uciskani clilopi przenosili prawa własności ziemi na pana - nastąpił zanik własności clilopskiej

III. WŁADZTWO GRANICZNE. IMMUNITET władztwo gruntowe - połączenie własności z władzą i jednoczesne wykonywanie przez właścicieli ziemi uprawnień prywatno i publicznoprawnych nad ludnością zamieszkującą ziemie danego właściciela

immunitet - przywilej na izecz dóbr zimmunizowanych, zwalniający je z powinności wobec monarchy, przyznawany z reguły możnowladcom, zamykał urzędnikom królewskim prawo jurysdykcji na ziemiach nim obdarowanego

immunitet sądowy - oddawał panu sprawowanie na obszarze nim objętym własnego wymiaru sprawiedliwości

immunitet ekonomiczny — zwolnienie ludności zamieszkującej teren mm objęty z opłat, danin i posług na izecz monarchy, które przejmował pan w formie renty gruntowej, musiał on jednak stworzyć własny aparat skarbowy

immunitet generalny - uchylał od razu cale lub niemal cale uprawnienia monarchy w jednym dokumencie

immunitet częściowy - dotyczył tylko nielicznych, ściśle określonych służebności, świadczeń, spraw i świadczeń sądowych

§ 4 — Ustrój polityczny

I. WIEC

wiec - inaczej concilimn, najwyższy organ władzy, brali w nim udział wszyscy w^rolni zdolni do noszenia broni (ustrój demokracji wojskowej), decydował o najważniejszych sprawach w państwie: wypowiedzenie w^rojny, pokój, sąd w najważniejszych sprawach, nadawanie praw obywatelskich, wybór króla lub dowódcy wojskowego na czas wojny, wyznaczanie naczelników okręgów administracyjnych, aprobata: potrząsanie włóczniami, dezaprobata: szemranie

czynniki upadku znaczenia wiecu - w^rzrost uprawnień monarchy, rozwój terytorialny państwa, rozwarstwianie ludnościu w^rolnej, zmiana ich zajęć, rozszerzanie zakresu władzy państwowej

zjazd feudalny - przekształcił się w niego wiec w państwach słowiańskich, uczestniczyli tylko możni i panujący, rycerstwo, przedstawiciele miast, zwoływano częściej wiece prowincjonalne niż ogólnokrajowe

II. KRÓL

POWSTANIE WŁADZY PATRYMONIALNEJ - na czele państwa plemieimego stal władca tytułujący się jako król (rex), był to król członków państwa, a nie samego państwa, król wywodził się od zwierzchniego dowódcy wojskowego, symbolem wyboru nowego króla było podniesienie go na tarczy na wiecu w obecności wojskowych

uprawnienia króla — w okresie demokracji wojennej: przewodzenie wiecowi, realizacja jego uchwal i dowództwo wojskowe, kompetencje w^rzrastaly kosztem uprawnień wiecu, rozciągano władzę na każdego mieszkańca państwa, nie tylko na członków' plemion państwo patrymonialnc — monarcha uważa swoje państwo za osobistą własność prywatną, stało się ono rzeczą prywatnoprawną, król mógł dysponować państwem jako całością, poszczególnymi jego ziemiami i ludnością

NASTĘPSTWO TRONU - ustaliła się zasada dziedziczności tronu, w miejscach gdzie była elekcja wybierano zazwyczaj najstarszego syna. praw do tronu nie posiadały córki ani