STOSUNEK PODDAŃCZY
źródła poddaństwa wzór rzymskiego kolonaty, prekaria, komendacje chłopów wolnych feudalom, rozwój wielkiej własności, władztwo graniczne i immunitet, ograniczenie swobody przesiedlania się chłopów itd.
renta feudalna - przeksztacily się w nią świadczenia clilopów na rzecz panów, uiszczano ją w formie naturalnej (danina), odrobkowej (pańszczyzna) i pieniężnej (czynsz) nabycie poddaństw a - przez urodzenie z obojga poddanych, lub tylko z matki poddanej, albo osób, które utraciły wolność w wyniku jakiejś czynności prawmej, także osób zamieszkałych więcej niż 1 rok i 1 dzień na wsi
poddaństwo osobiste - poddani związani z osobą pana, nie mogli go samowolnie opuścić, o powinnościach chłopa decydował pan. świadczenia: danina poddańcza (tallia) mająca cliarakter podatku bezpośredniego i pańszczyzna (corvada). coroczne poglówne w naturze lub gotówce, ograniczenia prawne: zgoda pana na małżeństwo uzyskiwana za opłatą, zasada odumarszczyzby - wszystkie rzerczy clilopa po jego śmierci przypadały panu itd. poddaństwo gruntowe - lżejsze, osoby poddane były związane z panem stosunkiem zależności rzeczowej a nie osobistej, poddany gnmtowy mógł opuścić ziemię - stawał się wtedy wolny, pan nie mógł odebrać mu ziemi
poddaństwo na Rusi Kijow skiej - zanik clilopów wolnych (smerdów) na rzecz clilopów poddanych (krestjanie), imiowa poddaństwa między clilopami a bojarem zwana była riadem, lub zawierano umowę o oddanie się w opiekę bojara lub cerkwi
riadowicze - poddani, którzy zawarli umowę (riad) - w ich skład wchodzili: zakupi -zadłużeni u bojarów'; odpracowraywah dług wobec pana wraz z osetkami na jego gospodarstwie; zadusznicy — wyzwoleńcy obdarzeni wolnością w testamencie, puszczennicy - wyzwoleni za życia pana; izgoje - osoby, które wykupiły się z niewoli, ale nie miały środków' do życia