Prawo dyfuzyjne - nie jest jeszcze systemem funkcjonalnie wyodrębnionym od innych systemów normatywnych, np. prawo plemienne, prymitywne, religijne
__
Prawo częściowo autopoietyczne -prawo korzysta z innch źródeł niż normy, ale pewne jego dziedziny zaczynają się usamodzielniać -na tym etapie prawo korzysta jeszcze z innych źródeł niż własne procedury kreowania norm, np. prawo międzynarodowe
*
—
Prawo autopoietyczne - prawo samo określa jak wydawać normy, procesy tworzenia i stosowania prawa oparte są na prawie, prawosamodzielnie decyduje o tworzeniu i znoszeniu własnych struktur
-
-prawo jako rozmowa kwestionuje możliwość sterowania sytemami na zasadzie „bodźca -> reakcji", gdyż stoi ono w sprzeczności z zamkniętością systemów -odrzuca ono założenie, że prawem można dowolnie kształtować procesy społeczne zachodzące w systemach
-prawo jako rozmowa ewoluuje w kierunku kontroli przez sterowanie ramowe (tzw. prawo refleksyjne Teubnera):
• sterowanie horyzontalne zamiast wertykalnego
• sterowanie proceduralne zamiast materialnego
• sterowanie pośrednie zamiast bezpośredniego
• decentralizacja funkcji sterujących państwa zamiast centralizacji i biurokratyzacji
-» państwo przestaje być tradycyjnym suwerenem, a partnerem rozmów i negocjacji
-> państwo kieruje obywatelami nie przez zakazy/nakazy, a przez tworzenie określonych możliwości i procedur działania —> podstawą są normy warunkowe, a nie celowe Ocena teorii:
-pełna autopojetyzacja oznacza pełną pozytywizację prawa i zamknięcie go w tekstach prawnych
-zgodnie z koncepcją zasad prawa Dworkina oraz tezą o otwartej tekstowości prawa (open texture oflaw) Harta jest to niemożliwe
-Teubner broni się twierdząc, że korzystanie z reguł pozatekstowych w systemach autopojetycznych odbywa się na podstawie tego samego prawa, ale nawet to nie jest w stanie zmienić fatku, iż przepisy takie odsyłają do reguł, które nie są prawem
-co do zasady prawo oparte na negocjacjach jest bardziej skuteczne od prawa opartego na systemie zakazów
-nie jest to jednak zasada absolutna
-niekiedy również na poziomie negocjacji może dojść do nadużyć ze strony jednego z podmiotów
-nigdzie nie jest również określone, jak rozwiązywać konflikty pomiędzy autonomią jednostek a autonomią wielkich organizacji