1. Spór o renesans (1350-1550)
a) Wątpliwości co do periodyzacji oddzielającej Wieki Średnie od Odrodzenia - liczne zjawiska zazębiają się
2. Humąnjzm i ręformąęią
a) Humanizm - zwrot ku człowiekowi, pięknu jego ciała, głębi duchowej, przeżyciom intelektualnym
b) Reformacja - wyrasta z wiary w możliwości człowieka, a zarazem podejmuje działo oczyszczenia źródła wiary - Ewangelii z naleciałości interpretacji narzuconej przez hierarchię kościelną
3. Postęp w zakresie nauki i techniki
a) Uniwersytety stają się ośrodkami szerokiej edukacji, naczelne miejsce nauki humanistyczne i przyrodnicze
b) Odkrycia Kolumba, Vasco da Gamy, stopniowe docieranie do świadomości teorii heliocentrycznej
c) Zdobycze cywilizacyjne docierają do bogatych mieszczan i szlachty - druk
4. Zagadnienie tolerancji
a) Elementy wsteczne - wolność słowa - prasa drukarska objęta surowym licencjonowaniem
b) Epoka wykazuje też dbałość o podporządkowanie refleksji kanonom ustanowionym przez władzę
c) Doktryna polityczna ugruntowuje pozycję państwa narodowego, przezwycięża skutki rozdrobnienia feudalnego
d) Utopia renesansowa - gatunek literacki, który sięga do ewangelicznej zasady równości w wspólnoty dóbr, odruch protestu przeciw aktualnym formom rządów oraz stosunków społecznych
a) Atak przeciw ciemnocie i zabobonowi, krytyk scholastyki, adorator myśli starożytnej
b) Potępiał deformacje życia politycznego, nieuctwo i powierzchowna wiarę duchowieństwa, uroszczenia świeckie papieży
c) Nawet niesprawiedliwy pokój jest lepszy od najsprawiedliwszej wojny
d) Człowiek jest centralnym punktem wszelkich konstrukcji ustrojowych, jego poziom moralny i intelektualny decyduje o losach państwa