54246

Tj. (Macer libro primo de officio praesidiis): Senatus consulto cavetur, ut de his, quae provincias regentes, comites aut libertini eorum, antequam in provinciam venerint, contraxerunt, parcissime ius dicatur, ita ut actiones, quae ob eam causam institutae non essent, posteaquam quis eorum ea provincia excesserit, restituerentur. Si quid tamen invito accidit, veluti si iniuriam autfurtum passus est, hactenus ei ius dicendum est, ut litem contestetur resque ablata exhibeatur et deponatur aut sisti exhiberive satisdato promittatur.

D. 22, 3, 2 (Paulus libro 69 ad edictum): Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat. Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto przeczy. Cfr. C. 4, 19, 23; art. 6 kc.

Actori incumbit probatio. Przeprowadzenie dowodu spoczywa na powodzie._

D Probatio incubit ei, qui dicit. Ciężar dowodu spoczywa na

twierdzącym._

Affirmanti incubit probatio, non neganti. Ciężar dowodu spoczywa na twierdzącym, a nie na przeczącym.

Confessio est regina probationum. Przyznanie się do winy jest

królową dowodów._

In criminalibus probationes debent esse luce clariores. W sprawach karnych dowody powinny być jaśniejsze od światła. Manifestum non eget probatione. [To, co] oczywiste nie

wymaga dowodu._

Notoria non egent probatione. [Fakty] powszechnie znane nie wymagają dowodu.

Probatio vincit praesumptionem. Dowód obala domniemanie.

D. 39, 3, 20 {Pomponius libro 34 ad Sabin urn): Errantis voluntas nulla est. Działający pod wpływem błędu nie ma woli. Cfr. C. 1, 18, 8; art. 88 § 1 kc.

Tj. Sed hoc ita, si non per errorem aut imperitiam deceptus fuerit: nulla enim voluntas errantis est.

D. 50, 17, 40 (Pomponius libro 34 ad Sabinum): Furiosi voluntas nulla est. Chory umysłowo nie ma woli. Cfr. art. 82 kc. Tj. Furiosi vel eius, cui bonis interdictum sit, nulla yoluntas est.

Gai 3, 106: Furiosus nullum negotium gerere potest, quia non intellegit, quid agat. Chory umysłowo nie może dokonać żadnej czynności prawnej, ponieważ nie rozumie, co czyni.