53922

Senat - ciało doradcze, posiadające moc wydawania tzw. senatus consulta i dysponowania finansami państwa. Zasiadali w nim dożywotnio byli wyżsi urzędnicy. Listy senatorów co 5 lat sporządzał cenzor na podstawie cenzusu majątkowego. Liczba senatorów rosła od 300 do 900 za Jiiiusza Cezara.

Senat zwoływał uprawniony urzędnik, który przewodniczył obradom i relacjonował sprawę. Następowała dyskusja, a potem głosowanie - osoby "za” siadały po jednej stronie sali. a “przeciw" po drugiej. Jeżeli decyzja nie została zawetowana przez trybuna ludowego, a wnioskujący urzędnik zgodził się z "radą" senatu to powstawało obowiązujące senatus consultum.

Upoważnienia senatu:

•    zatwierdzanie ustaw komicjów

•    prawo auspicjów - wróżb mogących obalić* każdą decyzję zgromadzeń

•    zarząd skarbem

•    reprezentacja państwa

•    wojna lub pokój i cała polityka zagraniczna

•    decyzja o powołaniu dyktatora

•    swoista kolegialna głowa państwa, sprawująca władzę z ludem - Senatus Po pulu sque Romanus

Urzędnicy (magistratus):

niżsi - minores - posiadają potestas wyżsi - maiores - posiadają potestas + imperium - kurulni - mogli potem zasiadać-    w senacie

nie-kuriini - nie zasiadali w senacie po końcu kadencji

Konsuiowie. pretorzy (miejski - urbanus i cudzoziemski - peregnnus ). cenzorzy, edylowie. kwestorzy, trybuni ludowi + dyktator.

Magistratury rzymskie

Urzędnicy byli:

•    wybierani - przez komicja. senat, dyktatora

•    odpowiedzialni

•    kadencyjni - na ogół na rok. cenzor na 5 lat dyktator na pół roku

•    bezpłatni

•    kolegialni - "koleżeństwo" np. 2 konsulów, każdy z pełnią władzy i mocą sprzeciwu wobec decyzji partnera

Wszelkie koszty związane z uzyskaniem i sprawowaniem urzędu ciążyły na urzędniku Nie było diet dlatego miały one charakter czysto pabrycjuezowski. Prowadziło to często do tego. ze gdy urzędnik po absolutorium uzyskiwał przedłużenie władzy (prolongat to imperii) jako prokortsul lub propretor. prowadził na prowincji łupieżczą politykę, aby odzyskać utraconą gotówkę.

Urzędnicy (magistratus):

niżsi - minores - posiadają potestas - władza ograniczona

-    wyżsi - maiores - posiadają potestas + imperium - pełna władza cywilna i wojskowa

-    kurulni - mogli potem zasiadać-    w senacie

-    nie-kuriini - nie zasiadali w senacie po końcu kadencji

-    stale funkcjonujący - ord mam

nadzwyczajni - extraordinarn - praktycznie tylko dyktator

Konsuiowie - najwyżsi urzędnicy, zastąpili królów. Konsul posiadał tzw. imperium maius, czyli miał on najwyższą cywilną i wojskową władzę wykonawczą. Był zwierzchnikiem wszystkich innych urzędników za wyjątkiem trybunów ludowych. Mógł każdego obywatela zawezwać do stawiennictwa (tzw. vocabo). a w razie odmowy kazać aresztować i doprowadzić (tzw. prensto). Konsuiowie posiadali prawo zwoływania ludu na zgromadzenia (ius agendi cum populo) i senatu (rus agendi cum patnbus). Przewodniczyli ich obradom, poddawali pod głosowanie wnioski i wykonywali podjęte uchwały.

Pretorzy - wymiar sprawiedliwości, praetor urbanus do spraw Rzymu i praetor peregnnus do spraw cudzoziemców. Pretor nie sądził, a rozpatrywał sprawę pod względem formalnym, w fazie m turę - czy roszczenie jest chronione przez prawo, ustalenie przedmiotu sporu. Powoływali sędziów. Ogłaszali edvktv. w których zapowiadali jak będą sprawować swój urząd. W razie potrzeby zastępowali w niektórych sprawach konsulów.

Cenzor - układali listy senatorów - uzupełnianie i rewidowanie składu. Do obowiązków cenzorów należało także