-ten, kto działa wspólnie lub w porozumieniu z inną osobą
-może być wyraźne lub dorozumiane
-może ustalać ogólny cel lub zawierać ustalenia szczegółowe
-popizez zawarcie porozumienia następuje podział ról sprawców
-może być zawarte przed czynem jak i w trakcie jego popełnienia
♦wielosprawstwo
-wykonanie w całości wspólne
-każdy sprawca realizuje wszystkie znamiona czynu zabronionego ♦właściwe:
-żaden ze sprawców nie popełnia sam całości czynu zabronionego np. jeden kradnie, drugi bije -żadne z nich sam nie realizuje wszystkich znamion -jednak każdy dostanie karę za całość czynu zabronionego
-współsprawcy odpowiadają za cały czyn zabroniony (każdemu przypisuje się to, co zrobili wszyscy)
-kara powinna być stosowna do roli każdego podmiotu
-kara wymierzana jest w ramach zwykłych okoliczności wymiaru kary
♦sprawstwo równoległe (koincydentalne)
-gdy brak jest porozumienia, co najmniej dwóch sprawców dopuszcza się w tym samym czasie popełnienia czynu zabronionego
-nie podlega karze, jeżeli dobrowolnie zapobiegł dokonaniu czynu
-jeżeli dobrowolnie starał się mu zapobiec to może skorzystać z nadzwyczajnego złagodzenia kary -brak sprawstwa kierowniczego oraz, polecającego
c) podżeganie - karalne gdy ustawa tak stanowi
-ten kto chce by dana osoba popełniła czyn zabroniony i nakłania ją do tego -zamiar ma być bezpośredni, wina umyślna -nakłamanie może polegać tylko na działaniu
d) pomocnictwo - karalne gdy ustawa tak stanow i
-ten, kto chce by dana osoba popełniła czyn zabroniony swoim zachowaniem ułatwia jej jego popełnienie
-zamiar bezpośredni lub ewentualny, wina umyślna
-może polegać na działaniu lub zaniechaniu
-może mieć postać fizyczną np. dostarczenie narzędzi lub psychiczną np. rada
e) zasady odpowiedzialności za podżeganie i pomocnictwo oraz ich karalność *ma charakter samoistny i nie opiera się na udziale w cudzym czynie
-ponoszą oni odpowiedzialność za czyn własny tylko wtedy gdy sprawca popełni czyn zabroniony