64724

Inne jest znaczenie symboli w kulturze. Symbole mogą same stać się wartościami jak np. flaga narodowa lub krzyż w kulturze chrześcijańskiej. W społeczeństwach nowoczesnych symbole wyrażają wartości cenione przez duże ludzkie zbiorowości. Z tego powodu mogą być wykorzystywane do manipulacji przy wykorzystaniu środków masowego przekazu. Symbole trwają, gdyż pełnią funkcję integracyjną. Kultura symboliczna obejmuje religię, wiedzę, naukę i zabawę.

Symbole odgrywają waZną rolę w życiu społecznym - są elementem rytuałów religijnych, narodowych, regionalnych czy zawodowych.

W żadnym społeczeństwie złożonym nie ma jednej kultury symbolicznej. Współistnieją tam trzy rodzaje kultur symbolicznych:

•    Kultura ludowa - przekazywana bezpośrednio poprzez interakcje i nieformalne kontakty codzienne. Charakteryzuje ją niezawodowy charakter twórczości. Przekazywana w społecznościach lokalnych. Sztuka, wierzenie i wiedza ludowa przeplatają się ze sobą

•    Kultura popularna, zwana .masową”. Wyróżnia się bardzo szerokim zasięgiem. Jest to kultura związana z czasem wolnym, z zabawą i rozrywką. Treści kultury popularnej muszą być dostępne dla szerokiego grona odbiorców dlatego. Kultura popularna posiada swoich krytyków i obrońców. Krytycy podnoszą głównie jej wtómość, wulgarność, brak treści ambitniejszych. Zwolennicy podkreślają jej demokratyczny charakter, zgodność z gustami najliczniejszych uczestników życia kulturalnego, dostępność dla mieszkańców oddalonych miasteczek i wsi. Kultura masowa wykorzystywana jest często przez media i polityków do różnego rodzaju manipulacji.

•    Kultura elitarna - jej twórcami są profesjonalni autorzy, których dzieła uznane zostały przez krytyków artystycznych. Odbiór kultury elitarnej wymaga specjalnego przygotowania, często wiąże się z ogromnymi kosztami.

Kontrkultura - różne nurty myślenia i różne formy działania kwestionujące zastaną kulturę. Powstaje ze względu na dwa stopnie przez jakie przechodzą kultury zachodu:

•    Spontaniczne, instynktowne zerwanie z ładem świata

•    Żywiołowe poszukiwanie nowych zasad rzeczywistości

Przedmiotem odrzucenia jest szeroko rozumiana kultura - zbiór podstawowych idei i wartości. Kontrkultura odrzuca dominację techniki, ideologii technokratyczną. Jest ona zjawiskiem nowym, charakterystycznym dla czasów współczesnych. Kwestionuje cały system instytucji i form kulturowych zachodniego świata. Szczególnym obiektem ataku stała się sfera komunikacji międzyludzkiej, za szczególnie fałszywe uznano obrazy produkowane przez środki masowego przekazu. Cała sfera życia polega na naśladowaniu życia z telewizora / komputera. Na powstanie kultury alternatywnej znaczący wpływ miał rozwój globalizacji. Pewne idee kontrkultury były słuszne i doczekały się realizacji - np. reforma szkolnictwa.

W każdym zróżnicowanym społeczeństwie występują grupy wyróżniające się pewnymi cechami, wartościami. Nazywamy je subkulturami. Mogą to być grupy rówieśników, najczęściej tworzą się w zamkniętych grupach społecznych. Zdarza się, że skutecznie zakłóca funkcjonowanie organizacji formalne - np. tworzenie subkultur w więzieniach. Granica między kulturą, a subkulturą często ulega zatarciu.

W jaki sposób kultura może oddziaływać na życie? Wyróżniamy cztery mechanizmy:

1.    Reguluje sposób zaspokojenia popędów człowieka, „socjalizuje" go. Np. Japończycy uczą się jeść za pomocą pałeczek, a Europejczycy za pomocą noża i widelca.

2.    Ustanawia systemy wartości i kryteria określające hierarchie wartości.