65193

znaczenie dla

definiowania naszego Nie ma problemu, gdy bliski przyjaciel przewyższa nas w wykonaniu zadania, które dla nas nie ma większego znaczenia. W rzeczywistości lubimy wówczas przebywać w blasku chwały tej osoby, a nawet wzrasta poczucie naszej wartości. Dysonans występuje, jeżeli bliski przyjaciel przewyższa nas w wykonaniu zadania, które ma duże znaczenie dla naszego pojęcia Ja.

teoria podtrzymywania poczucia własnej wartości:

teoria, która głosi, że wyobrażenie o nas może być zagrożone zachowaniem drugiej osoby i że na wielkość tego zagrożenia wpływa zarówno to, jak bliska jest nam ta osoba, jak i znaczenie jej zachowania dla naszego pojęcia Ja

Jak redukujemy dysonans? Możemy próbować zmienić którykolwiek z trzech elementów go wywołujących. Po pierwsze, możemy rozluźnić nasze kontakty z osobą, która

góruje nad nami, dochodząc do przekonania, że ostatecznie nie jest ona tak bliskim

przyjacielem. Pleban i Tesser (1981) badali taką okoliczność, stwarzając sytuację, w której

studenci konkurowali z innym studentem (w rzeczywistości pomocnikiem eksperymentatora),

odpowiadając na pytania dotyczące wiedzy ogólnej. Badacze tak zaaranżowali sytuację, że

w pewnych okolicznościach pytania odnosiły się do spraw, które miały bardzo duże znaczenie

dla tworzenia wyobrażenia o sobie, pomocnik zaś odpowiadał poprawnie na dużo więcej pytań.

Dokładnie tak jak przewidywano, w tych warunkach osoby najbardziej dystansowały się od

pomocnika twierdząc, że nie chcą z nim pracować ponownie. Zbyt duży dysonans rodzi

przebywanie w pobliżu kogoś lepszego od nas w dziedzinie, do której przywiązujemy dużą wagę (Wegner, 1986).

Drugim sposobem zmniejszania takich zagrożeń dla naszej samooceny jest zmiana

znaczenia, jakie ma dane zadanie dla tworzenia wyobrażenia Ja. Jeśli nasz nowy przyjaciel

gotuje dużo lepiej niż my, to możemy stracić zainteresowanie tym zajęciem, przekonując siebie,

że mechanika samochodowa jest właśnie tym, co chcielibyśmy robić. Aby zweryfikować tę

hipotezę, Tesser i Paulus (1983) informowali badanych, jak wykonali test dotyczący świeżo

odkrytej zdolności — integracji poznawczo-percepcyjnej. Gdy badani dowiedzieli się, że był on

podobny do nich (znaczna bliskość) i lepiej wykonał test, to skłaniali się do stwierdzenia, że ta

zdolność nie jest dla nich zbyt ważna — a więc tak, jak przewiduje teoria.