70159

wszystkich dekretów i ustaw, które miały sankcjonować w pewnym zakresie pomocy własnej, oczywiście przypadki stosowaniu tej pomocy nadal w Rzymie się zdarzały.

Formy stosowania przemocy przejaw iały się poprzez:

-    Wierzyciele wdzierali się do domu umierającego dłużnika i nie dopuszczali po jego śmierci do jego pogrzebu,

-    Przetrzymywali dzieci dłużnika u siebie do chwili zaspokojenia roszczeń przez dłużnika Jeżeli ktoś nie chciał się uciekać do stosowania pomocy własnej, ani uciekać w stronę postępowania sądowego, to nie musiał wcale domagać się pomocy państwowej. Strony mogły dojść do nieformalnego porozumienia zwanego kompromisem, mogły pow^rolać prywatną osobę, która występowała w charakterze arbitra, której powierzano rozstrzygnięcie sporu.

Państwo chroniło prawa prywatne w :

-    faza przygotowawcza (in iuie) odbywała się przed pretorem

-    rozstrzygające (in iudicio) przed prywatnym sędziom, albo przed kolegium sędziowskim.

Ochrona praw prywatnych - (iurisdictio - wymiar sprawiedliwości) początkowe należała do konsulów, dopiero w 367r.p.n.e. utworzono urząd pretora i konsulowie przestali sprawować swojej funkcje jurysdykcyjne spraw^rach spornych, zakres spraw z zakresu jurysdykcji spornej czyli tam gdzie istnieje konflikt pomiędzy stronami przejęli pretorowie. Dla konsulów' przeznaczono sprawy w zakresie jurysdykcji niespornej czyli np. uczestniczyli przy dokonywaniu czynności prawnych za zgodna wolą stron, np. pizeniesienie własności. Na prowincjach ta jurysdykcja należała do namiestników prowincjonalnych.

W pryncypacie pojawia się now^ra struktura tzw. cognitio extra ordiniem - była to nadzwyczajna droga rozwiązywania sporów' poza normalnym tokiem postępowania. Podstawowym organem tej struktury był cesarz, który miał tak wielką władzę i autorytet, który pozwalał mu na rozwiązywania spraw zarówno w zakresie jurysdykcji spornej, jak i niespornej.

Proces legisakcyjny - najstarsza postać zorganizowana do ochrony praw prywatnych. Duża aktywność stron, przypomina jeszcze poprzedni okres stosowania pomocy własnej, ale była już ona ograniczona i kontrolowana przez państwo, a jeżeli była nawet dopuszczona to musiała być stosowana w ściśle określonych formach. Główne informacje na temat procesu legisakcyjnego pochodzą od Gaiusa. Nazwa legisakcjo jest nazwą dwuczłonową - (lex-ustawa, actio - skarga = postępowanie , które jest związane z ustawami).

Proces ten występował w 5 odmianach:

-    legis actio Sacramento

-    legis actio per iudicis postulationem

-    legis actio per condictionem

-    legist actio per manus iniectionem,

-    legis actio per pignoris capionem

3 pierwsze odmiany służyła do rozwiązywania sporów, a dwie ostanie do prowadzenia egzekucji (omówione tylko 2, tyle wystarczy)

1) Ległs actio Sacramento - jest to najstarszy i najważniejszy sposób postępowania legisakcyjnego w sprawach spornych. Wyraz sacramentmn wywodzi się z prawa sakrealnego, tak najprawdopodobniej nazywała się przysięga, którą musieli złożyć obydwaj uczestnicy sporu, zapewne jedna ze stron popełniała krzywoprzysięstwo, w Rzymie uważano że ta strona która składała krzywoprzysięstwo naraża się na gniew' bogów i żeby uelironić się przed gniewem bożym trzeba było złożyć ofiarę przebłagalną składaną w postaci zwierząt (najczęściej wdów i owiec) i później na te zwierzęta przeszła nazwa saci amentum. Ofiara składana przez ze stronę wygrywającą