67260

kwas chelidonowy

Chelidonium ma jus kwas mekonowy

Papaver somniferum

kwas chinowy

Chinchona pubescens

Właściwości fizykochemiczne alkaloidów:

■    alkaloidy małocząsteczkowe zawierające jedynie atom azotu jako heteroatom w pierścieniu są zazwyczaj związkami ciekłymi, lotnymi z parą wodną (arekonina i pilokarpina zawierające atom tlenu również są ciekłe występują jako wolne zasady)

■    wielkocząsteczkowe alkaloidy oraz alkaloidy małocząsteczkowe zawierające wbudowany atom tlenu są substancjami kiystalicznymi

■    są to związki optycznie czynne, zazwyczaj występujące w formie lewoskrętnej, niekiedy również w postaci racematu (np. hioscyjamina (L) - racemiczna atropina)

■    są związkami biologicznie czynnymi

■    zazwyczaj mają charakter amin II- oraz III-rzędowych, jedynie nieliczne mają charakter amin I-rzędowych (meskalina) łub lV-rzędowych soli aminowych czy podstawionych amidów

■    charakteryzują się zróżnicowaną rozpuszczalnością:

s występują jako wolne zasady, dlatego są trudno rozpuszczalne w wodzie, dobrze w rozpuszczalnikach średniopolamcyh ^ są rozpuszczalne są w benzenie czy chloroformie

S alkaloidy sporyszu o charakterze prostych amidu są rozpuszczalne w wodzie, podobnie jak niektóre alkaloidy o charakterze IV-rzędowych zasad

■    alkaloidy z kwasami tworzą stałe, łatwo krystalizujące sole (w procesie izolacji z materiału roślinnego) - sole dobrze rozpuszczają się w wodzie, trudno natomiast w rozpuszczalnikach niepolamych i średniopolamych

Reakcje charakterystyczne dla alkaloidów:

■    analiza surowców alkaloidowych opiera się o reakcje strąceniowe oraz strąceniowo-barwne, pozwalające na wykrycie związku, a następnie za oznaczeniu jego zawartości

■    dla alkaloidów charakterystyczne są reakcje z:

S odczynnikiem Mayera (jodek rtęciowo-potasowy) - białe osady

S odczynnikiem Dragendorfa (zasadowy azotan bizmutu z jodkiem) - powstają charakterystyczne pomarańczowe osady s kwasem krzemowo-wolframowym

^ kwasem pikrynowym (reagują sole dając żółte zabarwienie)

S taniną (powstają osady)

Aktywność farmakologiczna alkaloidów:

• alkaloidy charakteryzują się bardzo wysoką i szeroko zakresową aktywnością farmakologiczną

■    stosowane są jako:

S remedia analgetiea (środki p/bólowe) - morfina, chinina, chelidonina (słabe działanie p/bólowe)

S remedia analeptica (środki cucące) - strychnina, lobelina, kofeina S remedia narcotina (środki narkotyczne) - morfina, opium, kodeina

^ remedia psyehoanaleptica (środki poprawiające sprawność umysłową i samopoczucie) - kofeina, teofilina, efedryna, teobromina

S remedia sedativa (środki uspokajające) - rezerpina

S remedia antitussica (środki p/kaszlowe) - kodeina, glaucyna, morfina (słabo),cefelina, emetyna S remedia hipotonica (środki obniżające ciśnienie krwi) - receprina, uwodornione alkaloidy spoiyszowe, alkaloidy Veratrum, johimbina

S remedia smasmoiitica (środki rozkurczające) - papaweryna, teofilina, kofeina, teobromina, atropina, narkotyna, glaucyna. chelidonina

S remedia uterotonica (środki kurczące mięśnie macicy) - alkaloidy sporyszu, chinidyna ^ remedia chelagoga, choleretica (środki żółciopędne i żółciotwórcze) - boldyna, chelidonina ^ remedia diuretina (środki moczopędne) - alkaloidy kofeinowe S remedia antiastmatica (środki p/astmatyczne) - efedryna, alkaloidy tropanowe