67304

Kofeina wchłania się szybko i całkowicie z przewodu pokarmowego, łatwo przenika przez barierę krew-mózg. Jest metabolizowana w wątrobie do paraksantyny (84%), teobrominy (12%) i teofiliny (4%) i w tej postaci jest wydalana wraz z moczem. Maksymalne stężenie w osoczu osiąga w ciągu 1 h od podania Okres póltrwania (ti^) kofeiny w organizmie zdrowego, dorosłego człowieka wynosi średnio 3-5 h, u kobiet przyjmujących doustne środki antykoncepcyjne oraz będących w ciąży 5-11 h; u noworodków do 30 h.

paraksantyna    teobromina    teofilina

Kofeina jest substancją toksyczną. W większych dawkach wywołuje podniecenie, wzmożone bicie serca, a nawet skurcze tężcowe. Śmiertelna dawka kofeiny dla człowieka w zależności od wagi, wzrostu i indywidualnej wrażliwości na kofeinę wynosi ok. 150-200 mg/kg m.c.

Tab.2. Właściwości fizyko-chemiczne kofeiny

Forma:	ciało stałe
Kolor:	biały
Zapach:	bez wonny
Masa molowa	194.19 g/mol
	5.5-6.5 (l()g/l; 20"C)
Temperatura topnienia:	234-239‘C
Temperatura wrzenia:	178°C
Rozpuszczalność w wodzie:	21 g/l (25°C), 46 g/1 (40°CX 182 g/l (80‘C). 670 g/l (lOCTC)
Rozpuszczahiość w etanolu:	10.5 g/l (25°C)
Rozpuszczalność w chloroformie:	125 g/l (25°C)

Do izolacji kofeiny wykorzystuje się jej różnice w podziale między dwie niemieszające się ze sobą ciecze: wodę i cliloroform. Ekstrakcja tego związku z liści herbaty w porównaniu z ekstrakcją z kawy czy Coca-Coli obarczona jest mniejszym ryzykiem tworzenia emulsji, a zanieczyszczenia mają słabsze zabarwienie. Proces ten przebiega dwuetapowo:

I. Ekstrakcja ciało stałe-ciccz: polega na rozpuszczeniu zawartej w herbacie kofeiny we wrzącej wodzie i powstaniu esencji herbacianej. Obok kofeiny do fazy wodnej przechodzą taniny.

Taniny to złożone związki organiczne, po li fenole, zbudowane z wielu cząsteczek kwasu galusowego (3,4,5-trihydroksybenzoesowego) i D-glukozy. Aby usunąć taniny stosuje się związki z dwuwartościowym kationem metalu, np :

a)    tlenek magnezu;

b)    octan ołowiu;

c)    chlorek wapnia.

Powstałe sole tanin są nierozpuszczalne w wodzie, dzięki czemu w znacznej mierze można je łatwo usunąć z roztworu poprzez sączenie.