73068

-    dwie z nich tworzą ocenę pierwotną (determinuje pojawienie się emocji - w razie jej wystąpienia rozstrzyga czy jest ona pozytywna czy negatywna):

-    trzecia dotyczy oceny wtórnej

Zgodnie z powyższą koncepcją podmiot najpierw orientuje się czy zdarzenie ma związek z jego celami i interesami. Jeżeli nie ma - emocja się nie pojawia. Jeśli ma -podmiot zadaje sobie pytanie czy zdarzenie to zwiększa szansę na realizację jego celów i interesów czy je zmniejsza. ( W pierwszym przypadku mamy do czynienia z emocjami pozytywnymi, a w drugim z negatywnymi).

Proces oceny wtórnej polega na rozważeniu w jaki sposób podmiot może uporać się z problemem, a także z przeżywanymi emocjonalnymi konsekwencjami pojawienia się problemu.

Zdaniem Lazarusa ocena poznawcza nie tylko przesądza, czy emocja się pojawi i jaka to będzie emocja, ale jest zarówno wystarczającym jak i koniecznym warunkiem jej pojawienia się.

Pojawienie się danej emocji wynika ze specyficznej oceny poznawczej każdego człowieka.

I tak np.:

-    szczęście - pojawia się, gdy podmiot zaistniałą sytuację uzna za osiągnięcie jakiegoś celu

-    nadzieja - wystąpi gdy okoliczności stworzą szansę osiągnięcia celu

-    smutek - gdy podmiot stwierdzi, że nie jest w stanie uporać się z problemem

-    złość - gdy stwierdzi, że przyczyną niekorzystnej sytuacji jest inna osoba

EKSPERYMENT SMITHA I POPE'A

Była to weryfikacja koncepcji oceny poznawczej.

W badaniu wzięli udział ludzie uzdolnieni matematycznie oraz pozbawieni takich zdolności. Wszyscy mieli za zadanie rozwiązanie układanek matematycznych. W połowie wypadków' zadania były łatwe i nie sprawiły trudności żadnej grupie. W drugiej połowie wypadków' zadania były znacznie trudniejsze. Osoby nieuzdolnione matematycznie reagowały na nie rezygnacją, bezradnością i spadkiem optymizmu. Reakcji tych nie zaobserwowano w' grupie drugiej.

Badanie wykazało, że reakcje emocjonalne wyznaczane były z jednej strony oceną zewnętrznej sytuacji, a z drugiej - oceną własnych zasobów, pozwalających lub nie na uporanie się z tr udnościami.

Smith i Ellsworth również przeprowadzili badania w tym kierunku. Poprosili studentów aby przypomnieli sobie sytuacje z życia, w których doświadczali 15 różnych emocji. Pytano ich o różne detale tych sytuacji. Okazało się, że poszczególne wzorce oceny sytuacji zewnętrznej są silnie związane z prawdopodobieństwem pojawienia się określonych emocji.

2