Nauki pokrewne i pomocnicze
Kryminologia: badana przestępstwo i przestępcę na gruncie uwarunkowań społecznych, biologicznych psychologicznych, bada perzyny (etologia kryninalna) i objawy (fenomenologia), ojciec Garofalo. Stanisław Batawia
Penologia: nauka o karze jako zjawisko prawne i socjologiczne, analiza celów i skutków. Bronisław Wróblewski
Wiktymologia: nauka o ofierze, rola ofiary w dokonaniu przestępstwa, podatność na stanie się ofiara, metody zapobiegania i zadośćuczynienia, ciemna liczba, przestępstwa bez ofiar, Brunon Hołtyst
Penitencjarystyka: nauka o więziennictwie, wykonywanie kar izolacyjnych, kształtowanie tych środków dla jak najlepszej realizacji celów prawa karnego, kkw, Reguły Minimalne, rozporządzenie MS. pionierzy John Howard. Fryderyk Skarbek
Polityka kryminalna: zagadnienie racjonalnego wykorzystania ius puniendi, kwestie legislacji, dekryminalizacji. kryminalizacji. stosowania prawa, kształtuję praktykę orzeczniczą, wykonywanie kar. pionier Liszt, a maeryce program .zero tolerancji" Wiliama Brattona
Kryminalistyka: problematyka wykrywania przestępstw oraz pozyskiwania, badania i utrwalania dowodów, metoda przeprowadzania zeznań i przesłuchań, podział na technikę i taktykę kryminalną, w jej ramach funkcjonują: daktyloskopia, balistyka, fonoskopia, mechanoskopia, identyfikacja genetyczna, zapachowa, ojciec Hans Gross, w Polsce Władysław Sobolewski Medycyna sądowa: jako nauka pomocnicza (Franciszek Maciejowski. Jan Olbrycht. Stefania Raszeji). XVII ojciec Paola Zacchie. mechanizm działania urazów i innych czynników na organizm, oznaczenie znamion i czasu śmierci, oględziny, sekcja zwłok
Psychiatria sądowa: rozstrzyganie o niepoczytalności albo ograniczonej poczytalności, zagadnienia związane ze stosowaniem leczniczych środków zabezpieczających, zdolność do uczestniczenia w procesie