73149

Zabójstwo. Zabójstwo jest zbrodnią polegającą na umyślnym pozbawieniu życia człowieka (art. 148 § 1 KK). Zabójstwo może być wyłącznie umyślne, zgodnie z zasadą umyślności zawarta w art 8 KK (zbrodnię można popełnić tylko umyślnie). Zgodnie z art. 9 § 1 KK. zabójstwa można dokonać w zamiarze bezpośrednim (sprawca chce zabić) lub ewentualnym (sprawca godzi się na możliwość jego popełnienia). Zabójstwo jest przestępstwem ogólnosprawczym.

Człowiek. Przedmiotem zamachu jest w przypadku zabójstwa jest życie człowieka. Przedmiotem wykonawczym zabójstwa jest człowiek. Człowiekiem jest każda istota zrodzona przez kobietę i życie każdego człowieka ma jednakową, najwyższą wartość.

Wydaje się to oczywiste, ale historia zna porządki prawne odmawiające ochrony prawnej niemowlętom ułomnym lub o zniekształconej fizjonomii (np. prawo starożytnej Sparty. Rzymu, państwa Azteków, średniowieczne prawo europejskie, upatrujące w ułomnym płodzie efektu konatktów matki z siłami nieczystymi). Także współcześnie wiele kontrowersji budzi kwestia celowości sztucznego utrzymywania przy życiu noworodków niezdolnych do samodzielnego życia.

Kontrowersje budzi ustalenie momentu początkowego ochrony ludzkiego życia. tzn. rozgraniczenie miedzy człowiekiem narodzonym (którego życie chronią art. 148-151 KK) a nasciturusem (ochrona z art. 152 i 153 KK). Istnieje wiele kryteriów, z których wg profesora Marka najodpowiedniejsze jest kryterium fizjologiczne (rozpoczęcie samodzielnego oddychania). Nie mniej zamieszania jest wokół ustalenia końcowego momentu ochrony, czyli śmierć człowieka. Obecnie przyjmuje się w tym przypadku kryterium śmierci biologicznej, tj. nieodwracalnym ustaniu funkcji pnia mózgu. Za zmarłego nie uznaje sie jeszcze człowieka w stanie śmierci klinicznej (ustanie pracy serca). Problematyczne jest zagadnienie ochrony prawnej życia sztucznie podtrzymywanego.

Zabójstwo jest przestępstwem materialnym, staje sie dokonane, gdy w rezultacie czynu sprawcy poszkodowany umiera. Miedzy czynem sprawcy a skutkiem śmiertelnym musi istnieć związek przyczynowy. Jeżeli objęty zamiarem sprawcy śmiertelny skutek nie nastąpi, będziemy miełi do czynienia z usiłowaniem zabójstwa - nawet jeśli brak skutku jest przyczyną ingerencji osób trzecich (np. pomocy lekarskiej).Z punktu widzenia odpowiedzialności za zabójstwo decydujące znaczenia ma to. czy czyn sprawcy był relewantną przyczyną śmiertelnego skutku oraz to. czy sprawca obejmował taki skutek swym zamiarem (bezpośrednim lub ewentualnym, patrz wyżej).

Nie jest istotny sposób dokonania zabójstwa ani motyw, jakim kierował się sprawca. Zabójstwo może zostać popełnione przez działanie sprawcy bądź przez zaniechanie, jeśli na sprawcy ciążył szczególny obowiązek udzielenia poszkodowanemu pomocy i sprawca świadomie go nie wypełnił, wiedząc. Ze zakończy się to śmiercią poszkodowanego

Sprawca popełni zabójstwo w zamiarze ewentualnym, jeżeli z okoliczności i sposobu jego działania wynika. Ze przewiduje śmierć ofiary i się z nią godzi (np. zachęca pijanego kolegę, by ten przeszedł się po cienkiej balustradzie Mostu Długiego) Zamiar ewentualny znajdyje zastopsowanie także gdy wysokie ryzyko skutku śmiertelnego jest związane z działaniem skierowanym na inny cel (np. podpala dom. w którym znajdują się ludzie, aby podstępnie wyłudzić pieniądze z firmy ubezpieczeniowej). W takim przypadku stosuje się kwalifikacje kumulatywną.