Stosunki proste- ma prostą budowę, po jednej stronie jest uprawniony, a druga strona jest zobowiązana, (darowizna)
Stosunki złożone- każda za stron występuje w podwójnej roli (jest uprawniona i zobowiązana, ma prawa i obowiązki)
Sytuacja prawna- nie ma zdefiniowanego zakresu- ma 2 znaczenia:
Znaczenie szerokie- chodiz nam o ogólną sytuację prawną danego podmiotu. Znaczenie wąskie- wycinek szerokiego ujęcia (np. sytuacja prawna małżonka)
Prawo podmiotowe *> suma uprawnień, które wynikają z tytułu uczestnictwa w jakim stosunku prawnym.
Cechy prawa podmiotowego
1. Sfera możności postępowania - może ale nie musi realizować
2. Jest ono korzystne dla podmiotu, leży w jego interesach
3. Wynika ze stosunku prawnego
4. Jest korelatywne związane z obowiązkami drugiej strony-> związek polegający na wynikaniu, czyli jeśli ktoś ma prawo, to wynika obowiązek drugiej osoby.
5. Zaskarżalność -jest zabezpieczone przymusem państwowym
Części prawa podmiotowego:
Uprawnienia:
• Roszczenia- polega na, żądaniu określonego zachowania od innej osoby. Druga osoba może działać lub zaniechać
- wymagalne- mogą być skutecznie realizowane
- nie wymagalne - przysługują, jednakże nie mogą być skutecznie realizowane(zapłata nastąpi w terminie późniejszym). Przekształca się w wymagalne
• Uprawnienia kształtujące- możliwość jednostronnego rozwiązanie albo zmiany ( może własnym oświadczeniem zmienić treść, rozwiązać stosunek), druga strona ma obowiązek akceptacji, dostosowania
• Zarzuty - uprawnienia mają charakter obronny przed roszczeniami, strona odmawia spełnienia świadczenia, jest obroną drugiej strony.
- czasowe - działa tymczasowo, nastąpi potem jego utrata (zarzut niewymagalności roszczenia)
- trwałe - działają na stałe ( zarzut przedawnienia)
Podział praw podmiotowych:
1. Kryterium chronionego interesu
a) Majątkowe - dotyczą interesów majątkowych, interesów ekonomicznych, dają się oszacować w pieniędzy (własność). Są zbywalne, są także dziedziczne. Wyjątkiem jest prawo użytkowania.
b) Nie majątkowe- chronią interesy osobiste, nie dadzą się przełożyć na kwotę pieniężną (władza rodzicielska). Są niezbywalne (nie można przenieść je na nikogo) i nie dziedziczne.
2. Kryterium zbywalności