76092

Pierwszym prawodawcą był Uruinimgina (nazywany również Urukagina), żyjący ok. 2350 r. p.n.e., władca sumeryjskiego miasta Lagasz, po którym został opis przeprowadzonych przez niego reform prawodawczych, ustrojowych oraz społecznych.¹ Następnymi prawodawcami, po których zostało dziedzictwo w postaci zbiorów prawnych, byii Ur- Nammu (znany jako król Ur, Pan Uniku, król Sumem i Akadu) z ok. 2050 r. p.n.e., który stworzył najstarszy znany dziś kodeks sumeryjski, oraz Lipit Isztar, władcy Isinu w XIX w. p.n.e, po którym został istotny tekst prawny². Jednakże z tamtego okresu historycznego pozostał najobszerniejszy, najlepiej zachowany Kodeks Hammurabiego. Twórca tego tekstu był królem Babilonii w latach 1792-1750. Ze swojego miasta stworzył centrum polityczne, kulturalne i religijne Mezopotamii. Kodeks natomiast, odnaleziony na początku XX wieku ae., zapisany został systemem klinowym na kamiennej Stelli z czarnego diorytu³. Kodeks Hammurabiego zawiera prolog wywodzący prawo z pewnego porządku wyższego ustanowionego przez bogów. W części normatywnej kodeksu zostały wskazane wyrywkowo ujęte normy, które miałyby swoje miejsce w dzisiejszym prawie sądowym, materialnym i procesowym. Charakterystycznym aspektem tego kodeksu była kazuistyka, tj posługiwanie się opisem poszczególnych zdarzeń, a nie generalizowanie ich⁴.

Po powstaniu Kodeksu Hammurabiego utworzone zostały jeszcze inne regulacje prawne, jak choćby prawa asyryjskie oraz zbiory praw hetyckich z XIV w. p.ae. Oprócz tychże regulacji istniały również tabliczki zawierające protokoły sądowe, dokumenty praktyki prawnej, czy inskrypcje na kamieniach granicznych⁵.

Trzecim systemem prawnym starożytnego Bliskiego Wschodu jest prawo hebrajskie. Otóż prawa starożytnego Izraela zawarte są w księgach Starego Testamentu, którego pierwsza część, najobszerniejsza, stanowi Pięcioksiąg. Dzieli się on na: 1. Księgę Rodzaju, 2. Księgę Wyjścia, 3. Księgę Kapłańską, 4. Księgę Liczb i 5. Księgę Powtórzonego Prawa. Najistotniejszymi prawnie są Księgi Wyjścia, Kapłańska i Powtórzonego Prawa. Nazwane są one kodeksami: Kodeks Przymierza (Księga Wyjścia), Kodeks Świętości (Księga Kapłańska) i Kodeks Deuteronomiczny (Księga Powtórzonego Prawa).⁶ Zostały określone one Prawem Mojżeszowym, gdyż według żydowskiej tradycji to Mojżesz był autorem Tory.

1

   Tamże. s. 25

2

   Sójka- Zielińska, s. 20.

3

' Kuryłowicz, s. 25

4

   Sójka- Zielińska, s. 20.

5

   Kuryłowicz, s. 26.

6

   Kuryłowicz, s. 26